Tímarit Máls og menningar - 01.12.1961, Síða 12

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
hann ekki um of kappkostað hin síðari ár að kaupa sér frið við ríkisstjórnir
og þeirra flokka? Margt fleira mætti rekja, en út í þessa sálma skal ekki lengra
farið að sinni.
Hálfrar aldar afmæli Háskóla íslands hefur sem vera ber vakið aukna
athygli þjóðarinnar á háskólanum. Stjórn hátíðarhaldanna fórst rektor Ár-
manni Snævarr prýðilega úr hendi. Eftirminnileg er ræða Sigurðar Nordals
og sá þjóðarmetnaður sem þar brann undir niðri. Háskólinn er æðsta mennta-
stofnun þjóðarinnar, ber hæst þeirra út á við. Honum ber að setja merkið
hátt. Hann hefur æðstu skyldur við þjóðina, ekki við ríkisvaldið, og þjóðinni
ber að gera til hans hæstu kröfur og hafa vakandi auga á starfsemi hans.
Endurheimt handritanna
Hátt á þriðju öld hafa handrit íslands verið í útlegð í söfnum í Höfn. Nú
er gert ráð fyrir að þau komi heim eftir 3—4 ár, að loknum næstu þingkosn-
ingum í Danmörku. Þjóðþing Dana samþykkti 10. júní í vor lög um afhend-
ingu þeirra til íslands, en íhaldsforkólfar beittu sér fyrir því með tilvísun til
eignarnámsheimildar að tefja framkvæmd laganna þar til þau hefðu fengið
staðfestingu nýs þings. Söfnuðu þeir undirskriftum þriðjungs þingmanna,
er til nægði, og er ekki síður litið á þetta brölt sem hrekkvísi í stjórnmála-
erjum heima fyrir en andstöðu við afhendingu handritanna. Gáfu þá stjómar-
flokkarnir sem stóðu að lögunum yfirlýsingu um að þeir legðu frumvarpið
óbreytt fyrir næsta þing, og bregður til óvæntra tíðinda ef þeir geta ekki
tryggt því nægilegt þingfylgi. Yið eigum því von á handritunum. Málalyktir
þessar eru vitaskuld að þakka ítrekuðum kröfum íslendinga í áratugi, óve-
fengjanlegum málstað íslands og jafnframt sanngjörnum stuðningi skilnings-
góðra Dana á réttmæti hans. Ánægjulegt er að vita að þrír forsætisráðherrar
Dana hver fram af öðrum, Hans Hedtoft, H. C. Hansen og Viggo Kampmann,
hafa veitt handritamálinu brautargengi. Margir Danir hafa tekið einarðlega
undir kröfur íslendinga, lýðskólamenn fremstir í flokki. Voru jafnvel mynduð
samtök áhrifamanna í Danmörku til að vinna að framgangi handritamálsins,
stofnuð 16. sept. 1957 undir forystu Bents A. Koch, aðalritstj óra Kristilegs
dagblaðs. í nafni þessara samtaka bar hann fram ákveðnar tillögur um af-
hendingu handritanna og kom þeim opinberlega á framfæri og átti þannig
frumkvæði að því af Dana hálfu að handritamálið var tekið upp aftur eftir
að snurða var hlaupin á þráðinn 1954 þegar íslendingar höfnuðu tilboði um
346