Tímarit Máls og menningar - 01.12.1961, Qupperneq 77

SAMTAL UM KÚBU
menn eru handteknir, síðan er ákveðinn
hópur þeirra látinn laus. Þetta eru bara
látalæti af því þeir vita ósköp vel hverjir
vörpuðu plastsprengjunum. Þeir hefðu ekki
þurft að gera annað en að handtaka um það
bil tuttugu manns og segja: „Þið verðið að
hætta þessu.“
Það er ekki þar með sagt að Bandaríkja-
stjórn gæfi beinlínis fé til flóttamanna frá
Kúbu og hernum skipun um að veita þeim
lið. Þessir tilræðismenn hefðu aldrei varp-
að plastsprengjum, nema vegna þess að þeir
vissu, að bandarísk stjórnarvöld mundu láta
þá afskiptalausa.
í seinna skiptið, sem ég var á Kúbu, í
október 1960, var mikill vígbúnaður þar.
Þau boð höfðu borizt frá velviljuðum suður-
amerískum sendiráðsmönnum í Guatemala,
að um það bil fimmtán herskip, sem höfðu
ekki uppi neinn þjóðfána, hefðu sett á land
menn, sem töluðu flestir spönsku. Lengra
inn í landi voru herbúðir, þar sem stór hóp-
ur manna var á heræfingum.
Raul Roa kærði þennan vígbúnað þegar í
stað fyrir Sameinuðu þjóðunum og daginn
eftir voru skipin horfin. En tala þeirra
manna, sem verið var að þjálfa í herbúðum
í Guatemala var talsvert há. (Menn gátu
reiknað hana nokkum veginn út frá þeim
matarbirgðum, sem þeir keyptu.) Nú er tal-
að um 5000 manna innrásarher. Hverjir eru
þessir hermenn?
Fólkið, sem flýði frá Kúbu, var aðallega
úr millistéttunum eða hinum efnaðri borg-
arastéttum. Það voru læknar, lögfræðingar
o. s. frv. Þegar ég var þama síðast, þá kvört-
uðu Kúbumenn sáran undan flótta sinna
æðstu og mikilhæfustu embættismanna.
Voru það þessir menn, sem stigu á land með
hraðskotabyssur á milli handanna? Það er
ekki fyrr en undir fimmtugt, sem læknar og
aðrir embættismenn komast almennt til
verulegra metorða. Á þeim aldri eru flestir
orðnir óvígfærir, þess vegna getum við geng-
ið að því sem vísu, að það hafa ekki verið
þeir, sem gerðu innrásina.
En hverjir vom þá þessir ungu menn,
sem stigu á land? Hvaðan komu þeir? Hver
gerði þá landflótta? Hvenær veittu Banda-
ríkjamenn þeim landvistarleyfi? Það hefur
aldrei verið á þá minnzt. Til þess að vinna
smá skemmdarverk og varpa sprengjum úr
litlum vélum, þarf ekki fjölmennt lið. En
hvar grófu þeir upp 5000 unga og vígfæra
menn? Stundum fréttum við af fyrrverandi
vopnabræðrum Castrós, sem leita hælis í
New York og halda ræður gegn honum. En
hitt fylgir aldrei með í sögunni, að fjöl-
mennir hópar manna hafi verið þeim sam-
ferða. Þeir koma venjulega einir síns liðs í
flugvél.
Svo að hinir andkastrósinnuðu meðlimir
herleiðangursins geta ekki allir hafa verið
Kúbumenn, sem yfirgáfu eyna eftir bylting-
una. Þeir geta hins vegar verið málaliðar
og sagzt vera Kúbumenn, hvers vegna ekki?
Það er töluð spænska í svo mörgum löndum
í Suður-Ameríku að það er hægt að drífa
upp málalið hvar sem vera skal.
En við skulum fara svolítið lengra. Ger-
um ráð fyrir því, að þessir 5000 menn hafi
stigið á land á Kúbu, en er það nóg. Það
eru sex milljónir manna á Kúbu og meiri-
hluti þeirra fylgir Castró, af því að þeir
vita á hverju þeir eiga von, ef innrásarher-
inn sigrar. Hvað þarf marga hermenn til
þess að koma þessari velvopnuðu þjóð á
kné? Að minnsta kosti 100.000 til 200.000,
ef til vill fleiri. Okkur hefur ekki tekizt það
með 500.000 manna liði í Alsír.
Okkur er sagt, að innrásarmenn hafi
vænzt liðveizlu af hálfu landsmanna. Hverra
mér er spurn? Vinnufólks í sveitum?
Verkamanna? Getur nokkrum heilvita
manni dottið það í hug? Þegar Castró hóf
baráttu sína, þá veittist honum erfitt að
vinna fylgi vinnumanna í sveitum, en hon-
um tókst það samt, þegar þessum mönnum
411