Tímarit Máls og menningar - 01.02.1984, Side 55

19 ára í vist
— Hérna, sagði hún við stelpuna. — Þetta er svona uppbót — bara frá
mér. Stelpan varð svo undrandi að hún tók um hálsinn á ráðskonunni og
kyssti hana. Jólin náðu út í alla króka hússins.
A gamlárskvöld voru gamli maðurinn og vinnustelpan ein heima. Frúin
mun hafa farið aftur á sjúkrahús og ráðskonan átt frí. Venjulega voru það
afleitir dagar fyrir alla í húsinu þegar hún átti frí, því vinnustelpan gat með
engu móti búið til mat. Stundum enduðu frídagar ráðskonunnar þannig að
vinnustelpan og gamli maðurinn átu hrökkbrauð og kex eftir vandlega leit
að ætum mat, bæði í eldhúsinu og jafnvel niðri í kjallara. En á gamlárskvöld
hafa líklega verið birgðir fyrirliggjandi.
Gamli maðurinn sat aleinn inni í stofu innan um bækur sínar og málverk
og lampa og virtist hugsi. Vinnustelpan færði honum koníak eins og hann
bað hana alltaf á kvöldin. Þá leit gamli maðurinn upp og sagði:
— Talið þér við mig dálitla stund, væna mín. Eða ætlið þér kannski út að
skemmta yður?
— Ekki strax, svaraði stelpan. — Ég ætla á Færeyingaball klukkan ellefu.
Hún lagði olnbogana fram á stólbak og horfði á gamla manninn. Það var
óvenjulegt að hann tæki hana tali.
— Heyrið þér væna mín, hélt húsbóndinn áfram, — vitið þér nokkuð
hvaða karl þetta er?
Hann benti á mynd á stofuveggnum.
Nú hneykslaðist vinnustelpan.
— Jón Sigurðsson — haldið þér að ég þekki hann ekki?
Gamli maðurinn sá að henni þótti og dró í land.
— Æ, það er svo margt ungt fólk sem veit svo lítið — vill ekkert vita.
Hefur ekki áhuga á neinu. Setjist þér, væna mín. Sögðust þér ætla á
Færeyingaball? Færeyingar eru merkileg þjóð að mörgu leyti.
— Mjög svo, samþykkti stelpan.
— Bara alltof beygðir, hélt gamli maðurinn áfram. — Eins og þeir séu
alltaf að sligast undir þungri byrði. Vonleysi mætti kalla það.
— Þeir eru ekki vonlausir, fullyrti stelpan herská. — Þeir eru raunsæir.
Það er ekki nóg að vera bara montinn — eins og við.
Gamli maðurinn brosti. Hann ræddi við stelpuna um lönd og þjóðir,
bækur og skáld. Honum virtist vera alveg sama þó stelpan væri þver og
þrjósk og tæki hann ekki trúanlegan. Mest deildu þau um Þjóðverja og
Göthe. Gamli maðurinn virtist ekki ýkja hrifinn af þeim. Auðvitað vissi
stelpan ekkert í hausinn á sér, en það var eins og hún yrði að vera gamla
manninum ósammála. Þó var þetta ógleymanlegt kvöld. Þau skemmtu sér
bæði.
— Englendingar, sagði gamli maðurinn, — það er stórkostleg þjóð. Væri
45
L