Tímarit Máls og menningar - 01.02.1984, Blaðsíða 91

Um þýðingarleysi
með kvalíteti. Að meðaltali á það að taka fjóra og hálfan dag að rita fyrsta
uppkast að hverri normalörk á þessu stigi.
Nú er semsé komin vikuvinna (6X10 stundir) í þetta verk. Það er heldur
meira en svarar til Jjeirra samninga sem yfirleitt tíðkast milli útgefanda og
þýðanda (samn. R.I.) og þýðandinn verður því að gera það upp við sig hvort
hann reynir að fá þá samninga hækkaða, vinnur áfram kauplaust eða flaustr-
ar af hreinritun og sendir afkvæmi sitt í prentun á þessu óhrjálega stigi.
Það gera raunar flestir íslenskir þýðendur einsog glegst má sjá á þýðing-
um alment.
Eg gat þess áðan að fyrsta orustan í styrjöldinni við frumtextann tapaðist
undantekningarlaust. Ef þið viljið kynna ykkur nánar hvað við er átt með
þessum orðum þá takið vanalega íslenska þýðingu á góðu erlendu bók-
mentaverki og lesið. Setningarnar haltra til ykkar uppaf síðunum einsog
lemstraðir stríðsfákar. Stíllinn er hinn dæmigerði skjögrandi þýðingarstíll.
Ekki vantar að þar glitti á tiginborna fáksmakka og glæstar bringur ofanvið
snúnar lappir þarsem hófurinn snýr máski öfugt líktog á nykrinum fræga úr
þjóðsögunni. Jafnvel ekki örgrant um það að svona meiddur glæsibragur sé í
einstökum atriðum og smáum dráttum mjög uppáfallandi með blóði drifna
lemstrunina sem andstæðu og jafnvel bakgrunn. Og fjörglampinn í auga
stríðsfáksins brýst kanski andartak gegnum skelfingarblikið.
Eiginlega dettur mér stundum í hug Guernica Picassos þegar ég er að lesa
slíkar þýðingar. Augnaráð hestsins.
Þó ég komi síðar til með að halda áfram að lýsa þýðingarstríði sem leitt er
til lykta bendir margt til þess að heppilegast sé að láta Jíýðingar frá sér í
prentsmiðjuna strax eftir að þessi fyrsta orusta er töpuð. Ég nefndi peninga-
hliðina sem ákveðin hefur verið af forystuliði höfunda og útgefenda.
Heimspekilega hliðin er iíka mikilsverð. Það blómstrar mikil og vöxtuleg
þýðingarheimspeki einmitt í kjölfar þvílíks ósigurs. Og heimspeki er nú
einusinni það sem okkur vantar hvað sárast um þessar mundir. Og þá má
heldur ekki gleyma þjóðarstoltinu. Raunar höfum við nóg af þeim grautn-
um en það verður að kynda undir þessu og halda því við suðuna.
Þjóðarstolt bókmentaþjóðar er náttúrlega á bókmentasviðinu og því
verður einmitt best við haldið með svona þýðingum sem prentaðar eru strax
og fyrsta orustan við frumtextann hefur tapast. Lesandinn opnar bókina og
veit að þetta er nóbelsverk eða klassík, setningarnar skjögra lemstraðar og
tælandi uppaf síðunum og lesandinn segir við sjálfan sig: — Þetta er stór-
merkilegt verk; en hann Indriði skrifar nú samt betur þó helvítis Svíarnir
hafi komið í veg fyrir að hann fengi Nóbelinn. Eða menn segja: — Nú,
vitaskuld er þetta klassík þó stíllinn sé ekki jafn burðugur og hjá Snorra.
TMM 6
81