Tímarit Máls og menningar - 01.02.1984, Blaðsíða 90

Tímarit Máls og menningar
Það gerir tíminn.
Ha?
Ekkert nema tíminn getur leitt þá orustu til lykta. Mikill tími.
Allur sá tími sem í þetta fer.
Fyrst er að lesa bókina á frummálinu, hægt og vandlega með þeirri
stærstu og mestu orðabók sem völ er á, orðabók á málinu sjálfu, ensk-en-
skri, þýsk-þýskri eða dansk-danskri í mörgum bindum með ótal tilvitnun-
um í bókmentir og biblíumál fortíðarinnar. Þá finst stundum hvaðan
höfundurinn hefur orðafar og stíl, svo ekki sé talað um vísanirnar. Þetta
verður alt að skoða. Það ruglar mann stórlega um sinn en seinnameir hjálpar
það til við að finna blæinn. Því blær verksins kemur ekki fyren seinna.
Löngu seinna, á öðru eða jafnvel þriðja stigi bardagans.
Þessi forlestur tekur minstakosti einn vinnudag á hverja örk þegar hepnin
er með. Margoft lengri tíma.
Eigum við að segja hálfan annan dag pr. örk. Að meðaltali.
Geymum það.
Nú tekur maður bókina á frummálinu sem opnast orðið vel og tollir opin
hvar sem er vegna undangengins lestrar. Maður leggur hana vinstramegin á
skrifborðið. Tekur blokk með rúðustrikuðum A4 og leggur hægramegin á
borðið en orðabók: ensk-íslenska, þýsk-íslenska, dansk-íslenska eða hvað
sem við á og leggur hana efst á skrifborðið þarsem umsvifalaust má grípa til
hennar, jafnvel án þess að líta uppúr textanum.
Og slagurinn við þýðinguna byrjar.
Þetta er einsog fyr sagði styrjöld tungumálanna uppá líf og dauða. Sál
þýðandans er vígvöllurinn. A þessari stund er þungbúið veður með drunga-
legu skýjafari á vígvellinum. Dálítið einsog E1 Greco-málverk — nema hvað
skýin hreyfast rólega í áttina til manns og hverfa afturum. Þetta hefur
dramatíska merkingu því ófrávíkjanlega tapast fyrsta orustan í stríðinu.
Það er hundur í þýðandanum, segja þá vinir og kunningjar. Þetta er víst
mjög lýjandi starf, segir gömul frænka. Hann vinnur sér þetta svo erfiðlega,
maðurinn.
Fyrsta uppkast þýðingarinnar er skrifað á hægri helming rúðustrikuðu
blaðanna sem snúa þversum. Vinstri helmingurinn bíður síns tíma ósnort-
inn. Gæta verður þess að fara ekki að krota myndir á þann hluta blaðsins.
Hann á að notast seinna.
Hægt og seint ritast fyrsta orustan niðrá pappírinn. Fari afköstin mikið
framúr þrem prentuðum standardsíðum á dag kemur það niðrá seinni
stigum vinnunnar sem þá fer að heimta tíma í stað þess sem vanst með
flaustrinu. Flaustur verður ætíð að borga með tíma. Nema það sé borgað
80