Morgunblaðið - 11.12.2014, Blaðsíða 32

ann Sólborg og Heyrnar- og tal-
meinastöð Íslands og foreldrar Óla
eru ekki í nokkrum vafa um að þau
tóku hárrétta ákvörðun með því að
senda hann í kuðungsígræðsluna.
„Við lentum strax í höndunum á
frábæru fagfólki. Þannig skipti það
miklu máli að þurfa ekki að taka
barnið út úr sínu umhverfi til að fara
með það annað í þjálfun. Bryndís
kom inn á Sólborg nokkrum sinnum í
viku og kenndi Óla og öðrum krökk-
um þarna. Strax í byrjun var lagt
mikið í þessa vinnu, bæði á leikskól-
anum og heima hjá okkur, og sú
vinna skilaði sér margfalt til þeirra
sem á eftir komu,“ segir Andrea.
Þau segja það aldrei hafa verið
nokkurn vafa í sínum huga að fara að
ráðum Ingibjargar og Bryndísar og
fara í kuðungsígræðslu.
„Við þekktum engan heyrnar-
lausan, Óli er fyrsti heyrnarlausi ein-
staklingurinn sem við þekkjum. Í
fyrstu var eins og heimurinn hjá okk-
ur hefði hrunið og upp kom ótti við
eitthvað sem við þekktum ekki. Við
hittum fljótlega heyrnarlausa ein-
staklinga sem höfðu náð árangri í því
sem þeir voru að gera. Það hjálpaði
okkur mikið en við höfum alltaf hugs-
að þetta þannig að við séum bara að
bæta við hans færni. Við fórum í ótal
táknmálstíma og námskeið og Óli
hefur alltaf táknmálið til að grípa í.
Með kuðungsígræðslunni bættist við
möguleiki á talmáli og meiri tjáskipt-
um og það er bara viðbót. Óli og Nói
Hrafn eru í raun tvítyngdir,“ segir
Andrea en þau Sigurjón eignuðust
annan heyrnarlausan son í lok árs
2003. Strax við fæðingu kom í ljós að
Nói var einnig heyrnarlaus og fór þá
mjög fljótt í ígræðslu.
Sigurjón segir það hafa munað
miklu fyrir Nóa að fá tækið fyrr.
Hann hafi verið fljótari að ná tökum
á talmálinu en jafnframt sé hann ekki
alveg jafn fær í táknmáli og Óli.
Engin leið til baka
„Í okkar huga er þetta ekki flókið.
Það er hægt að ákveða seinna að
verða heyrnarlaus, þegar þú ert orð-
inn fullorðinn eða á einhverjum öðr-
um tíma í lífinu, og hætta að nota
heyrnartækin. Ég veit ekki til þess
að nokkur hafi gert þetta en þú ferð
aldrei hina leiðina. Þú ákveður ekki
seinna meir að heyra. Ef þetta er
ekki gert strax þá virkar þetta ekki,
þú nærð aldrei þeirri færni sem þarf
til í samskiptum við annað fólk. Með
því að fara í þessa aðgerð þá færðu
valið í hendurnar,“ segir Sigurjón.
Andrea bætir jafnframt við að börn
hef ég fengið góðan stuðning í Hlíða-
skóla,“ segir Óli en með skólanum
æfir hann fótbolta hjá Val, er mark-
vörður í 3. flokki og þykir góður á
milli stanganna. Hann segir það ekk-
ert mál að vera í markinu, þó að hann
sé með ígrætt heyrnartæki. „Ég lími
bara tækin föst,“ segir hann og sýnir
blaðamanni svitaband sem er alltaf á
hausnum þegar spilað er.
Þá heyra þeir bræður ekki eins vel
í öllum aðstæðum, eins og vindi eða
miklum hávaða. Virka tækin þá eins
og míkrófónn og magna upp öll hljóð
í kring, en þó að tækin séu góð þá
jafnast þau ekki á við okkar eðlilegu
heyrn. Þá verða bræðurnir að taka af
sér tækin þegar þeir fara í sund, en í
skólasundi er þá táknmálstúlkur á
bakkanum til að koma réttum leið-
beiningum til skila.
Íslenskan er í miklu uppáhaldi hjá
Óla en hann hefur einnig náð góðum
árangri í öðrum námsgreinum. „Ég
er kannski stundum latur,“ segir
hann, sposkur á svip.
Yngri bróðirinn, Nói Hrafn, er
rokinn út að leika sér í snjónum og
var ekki lengi að yfirgefa svæðið þeg-
ar ljósmyndarinn hafði tekið myndir
af fjölskyldunni. Þau segja engan
vafa leika á því að bræðurnir hafi
haft stuðning hvor af öðrum, þó að
fjögur ár séu á milli þeirra.
„Það skipti miklu fyrir Nóa þegar
hann fæddist að eiga eldri bróður,
samskiptin urðu allt öðruvísi. Þeir
eru báðir sterkir einstaklingar og eru
ekki með neinn feluleik með tækin,
eru báðir með stutt hár og tækin eru
bara hluti af þeim. Börnin í Hlíða-
skóla hafa mörg hver fylgst að síðan í
leikskóla á Sólborg. Við fluttum í
Hlíðarnar til að vera nálægt skól-
anum og þetta hefur gengið ótrúlega
vel hjá þeim báðum, þeir hafa aldrei
orðið fyrir aðkasti,“ segir Andrea en
fjölskyldan er mjög ánægð með
stjórnendur og starfsmenn Hlíða-
skóla en þar stunda nokkrir heyrn-
arskertir nemendur nám.
Að leyfa barninu að heyra
„Þetta er bara spurning um að fá
að heyra, það er þitt sem foreldri að
leyfa barninu að heyra,“ segir Sigur-
jón þegar þau Andrea eru að endingu
spurð hvaða skilaboð þau hafa til for-
eldra sem fæða heyrnarlaust barn
eða eiga ungt barn sem missir af ein-
hverjum ástæðum heyrnina.
„Við viljum börnunum okkar alltaf
það besta og að halda ekki alltaf öll-
um dyrum opnum er í mínum huga
alvarlegt mál. Því fyrr sem inngripin
eru, því betra. Þau börn sem farið
hafa í kuðungsígræðslu standa sig
mjög vel og hafa allar forsendur til að
ná góðri færni. Þau eiga sömu mögu-
leika á menntun og þátttöku í sam-
félaginu og önnur börn,“ segir Andr-
ea og horfir á Óla Þór, sem hefur
sökkt sér í spjaldtölvuna á eldhús-
borðinu, með heyrnartól á eyrunum
og tölvuleik á skjánum.
Morgunblaðið/Golli
Samrýndir bræður Óli Þór og Nói Hrafn Sigurjónssynir með heimilishundinn Hermann í fanginu.
þeirra foreldra sem ákveða að senda
þau ekki í aðgerð geti ekki á fullorð-
insárum farið í ígræðslu þannig að
það skili einhverjum árangri. „Það er
engin leið til baka,“ segir hún.
„Það er í raun alveg sama hvaða
mál lítið barn fær. Þú byrjar að tala
við það strax og alveg sama hvort þú
notar talmál eða táknmál, börn eru
meira að segja fljótari að grípa til
táknmáls og eru fljótari að tengja við
það sem þau sjá heldur en það sem
þau heyra. Þá skiptir máli að börn fái
eitthvert mál strax, þannig að hægt
sé að eiga samskipti. Það verður allt-
af að vera brú yfir í það að geta nýtt
þér hlustun. Þú getur ekki gert nein-
um það að hafa ekki samskipti við
hann fyrr en hann er farinn að heyra.
Svipað má segja um íslenskuna, ef
ekki er tækifæri til að læra íslensku
fyrr en við þriggja ára aldur þá
þarftu að hafa eitthvert annað mál,“
segir Sigurjón.
„Við elskum Bryndísi“
Bryndís hefur eins og áður greinir
verið með þá bræður í talþjálfun,
fyrst Óla og síðan Nóa, og hafa for-
eldrarnir afar góða reynslu af sam-
starfinu við hana. Þegar Óli var kom-
inn í Hlíðaskóla þá lauk þjálfun hans
hjá Bryndísi en hún var þá búin að
vera með Nóa hjá sér í tímum. „Við
elskum Bryndísi,“ segir Andrea og
er greinilegt að fjölskyldan á henni
mikið að þakka.
Frá því að Óli fæddist hefur mikil
þróun átt sér stað í talmeinafræð-
unum og þau segja það hafa verið
spennandi að geta fylgst með því og
tileinkað sér nýja tækni og nýjar að-
ferðir. „Við vorum með barn í tal-
kennslu hjá Bryndísi í samanlagt sjö
ár, frá 2001 til 2008, fyrst á leikskól-
anum Sólborg og síðan á stofunni hjá
Bryndísi. Alltaf var gaman að fara til
hennar og það er ekki sjálfgefið hjá
börnum á þessum aldri,“ segir Andr-
ea og Sigurjón bætir við hvað það
hafi líka verið frábært að hafa leik-
skólakennara á sama tíma vel inni í
öllum málum. „Þetta smitaði út frá
sér. Aðferðafræði Bryndísar var ekki
bara bundin við þennan eina tíma hjá
henni heldur var allur dagurinn und-
ir. Síðan reyndum við að tileinka okk-
ur aðferðafræðina eins vel og við gát-
um og það skipti miklu máli að geta
fylgt þessu eftir allan daginn. Í dag
eru okkar strákar að gera nákvæm-
lega sömu hluti og hinir nemendurnir
og það er bara frábært. Athafnir í
daglegu lífi verða einfaldar, eins og
að skutlast út í búð eða svara í sím-
ann,“ segir Sigurjón.
Gengur vel í boltanum
Sjálfur er Óli mjög ánægður með
þá kennslu sem hann fékk í upphafi,
bæði hjá Bryndísi og á Sólborg.
„Ég væri nú ekki staddur þar sem
ég er, hefði ég ekki notið stuðnings
Bryndísar. Þetta voru mjög
skemmtilegir tímar hjá henni. Síðan
Skýringarmynd/HTÍ
Kuðungsígræðsla er það
kallað þegar elektróðu er
komið fyrir í kuðungi innra
eyra hjá mjög heyrnar-
skertum eða heyrnarlausum
einstaklingi. Síðan er tæki
sett utan á eyrað þar sem
hljóði er breytt í rafboð er
berast til elektróðanna sem
síðan virkja taugar í kuð-
ungi og endaheyrnartaug.
Þannig eru taugaendar
heyrnartaugarinnar örvaðir
svo að viðkomandi fær
ákveðna heyrn. Þessi heyrn
er ekki eins og náttúruleg
heyrn eyrans en nýtist oftast
vel.
Heimild: Bæklingur HTÍ.
Hvað er kuðungs-
ígræðsla?
32 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 2014
„Árangur Óla Þórs er mjög merkilegur og sýnir hvað
hægt er að gera þegar við breytum ytri skilyrðum og
veitum aðgengi að heyrn í gegnum kuðungsígræðslu,“
segir Bryndís Guðmundsdóttir talmeinafræðingur um
námsárangur Óla Þórs, en eins og kemur fram í viðtal-
inu við fjölskyldu Óla Þórs var Bryndís með hann í tal-
þjálfun frá því að kuðungsígræðslan fór fram fyrir um
14 árum þar til hann fór í grunnskóla.
„Ég skynja kannski á annan hátt en flestir, hversu
merkilegur árangurinn er, sem dóttir heyrnarlausrar
móður. Hún er eins og pilturinn ungi, afburða mann-
eskja, en að hafa aðgang að heyrn opnar vissulega margar dyr þó að lífs-
gæði geti verið mikil að öðru leyti. Það er einstaklega ánægjulegt að geta
sýnt fram á að greindur drengur, sem fær tækifæri til að heyra með að-
stoð kuðungsígræðslubúnaðar, og því fylgt eftir með þjálfunarefni sem
er stöðugt að sanna sig betur sem afar gott undirbúningsefni fyrir tal-
mál, málskilning og lestur, skuli skila svo gríðarlegum árangri,“ segir
Bryndís ennfremur, en eins og kom fram í Morgunblaðinu nýlega hefur
kennsluefni hennar og aðferðafræði í talþjálfun vakið athygli erlendis og
smáforrit verið sett á markað sem ætlað er að styðja við almenna tal-
þjálfun og lestrarkennslu.
Sýnir vel hvað hægt er að gera
BRYNDÍS GUÐMUNDSDÓTTIR TALMEINAFRÆÐINGUR
Bryndís
Guðmundsdóttir
Auðbrekku 3 ~ 200 Kópavogur ~ Sími: 564 1660 ~ oreind.is
Þar sem að gervihnattabúnaðurinn fæst
YFIR 100 FRÍAR SJÓNVARPSSTÖÐVAR
MEÐ GERVIHNATTABÚNAÐI FRÁ OKKUR
Afnemumvörugjöld
20%
verðlækkun
25ÁRA
1988-2013