Morgunblaðið - 11.12.2014, Blaðsíða 116

116 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 2014
Einn, tveir og þrír!
Þrettán dagar til jóla
bbbmn
Texti og myndir: Brian Pilkington.
Íslensk þýðing: Sigþrúður Gunnarsdóttir.
Mál og menning, 2014. 32 bls.
Hvað gerir Grýla þegar hún finnur sleða í
snjónum og veit ekki til hvers á að nota hann?
Þetta er lykilspurningin í Þrettán dagar til jóla
eftir Brian
Pilkington.
Húmorinn
sem í bókinni
birtist er
skemmtilegur
og höfundur
veitir lesendum
kærkomið
tækifæri til að
hlæja að Grýlu
í stað þess að óttast hana. Þannig er Grýla ekki
beint skarpasti hnífurinn í skúffunni og kann
til dæmis ekki að telja nema upp að þremur, en
nokkuð víst er að flest leikskólabörn taka
henni fram í talningunni.
Teikningar Brians eru skemmtilegar og full-
ar af smáatriðum sem lesendur geta legið yfir
sér til mikillar ánægju, en sagan sjálf er einföld
og býður ekki upp á mikil textaleg tilþrif.
Titill bókarinnar vísar til þrettán sona Grýlu
sem senn leggja leið sína til byggða til að gefa
þægum börnum í skóinn. Eins og höfundur
bendir á getur verið erfitt að muna í hvaða röð
jólasveinarnir koma og því er vel til fundið að
birta innan á kápu bókarinnar myndir af svein-
unum ásamt stuttri lýsingu á helstu persónu-
einkennum.
Sænskir spæjarar
Demantaráðgátan
bbbmn
Texti: Martin Widmark.
Myndir: Helena Willis.
Íslensk þýðing: Íris Baldursdóttir.
Mál og menning, 2014. 77 bls.
Demantaráðgátan eftir sænska rithöfundinn
Martin Widmark er fyrsta bókin um Spæjara-
stofu Lalla og Maju sem út kemur á íslensku,
en Widmark hefur skrifað um tuttugu bækur
um tvíeykið ráðagóða. Í bókinni taka Lalli og
Maja að sér að komast að því hvernig demant-
ar geta með dularfullum og óútskýrðum hætti
horfið úr skartgripabúð
Múhameðs Karat.
Í upphafi bókar eru
helstu sögupersónur
kynntar með myndum
auk þess sem gerð er
grein fyrir spæjara-
starfsemi Lalla og
Maju jafnframt því sem
birt er kort af Víkurbæ
sem er sögusvið at-
burðanna. Framvindan
fylgir hefðbundinni
spæjarasögu að því leyti að söguhetjurnar
tvær rannsaka vel þá sem liggja undir grun,
viða að sér alls kyns upplýsingum með því að
fylgjast grannt með umhverfi sínu og draga
loks rökrétta ályktun. Ekki er hægt að segja
að niðurstaðan komi mikið á óvart, en sagan
heldur þó vel athygli lesenda. Höfundur hefði
þó mátt huga betur að endinum, því hann er
heldur snubbóttur.
Uppsetning bókarinnar er mjög lesendavæn
fyrir börn sem eru sjálf að byrja að lesa upp á
eigin spýtur, því letrið er stórt og setningar
ekki of langar auk þess sem skemmtilegar og
hráar myndir Helenu Willis hjálpa framvind-
unni. Vonandi rata fleiri bækur í seríunni um
Lalla og Maju út í íslenskri þýðingu í framtíð-
inni.
Hvalreki upp á Íslandsstrendur
Örleifur og hvalurinn
bbbbn
Texti: Julian Tuwim.
Myndir: Bohdan Butenko.
Íslensk þýðing: Þórarinn Eldjárn.
Vaka-Helgafell,
2014. 24 bls.
Það er sann-
kallaður hval-
reki að pólska
barnabókin Ör-
leifur og hval-
urinn skuli hafa
ratað upp á Ís-
landsstrendur.
Íslensk útgáfa söguljóðsins er hluti af ljóða-
verkefninu ORT: Ljóð frá Íslandi/Ljóð frá Pól-
landi sem Bókmenntamiðstöð Póllands stóð
fyrir á seinasta ári í samstarfi við m.a. Reykja-
vík Bókmenntaborg UNESCO.
Julian Tuwim orti ljóðið snemma á seinustu
öld og var það, eftir því sem undirrituð kemst
næst, fyrst gefið út árið 1939 með myndskreyt-
ingum eftir Mirosław Pokora, en útgáfan með
myndskreytingum Bohdans Butenko mun
fyrst hafa komið út 1956.
Bókin geymir ævintýralegt söguljóð sem
segir frá ferðalagi agnarsmás manns, Örleifs, í
leit að heljarstórum hval, en Örleifur leggur
upp í ferðalag sitt um hafið bláa í bát sem smíð-
aður er úr hálfri hnetu. Örleifur er stórhuga í
ævintýramennsku sinni og lætur ekki draga úr
sér kjark þrátt fyrir smæð sína sem er nokkuð
sem margir ungir lesendur munu vafalítið
kannast vel við.
Myndirnar hafa yfir sér skemmtilega gamal-
dags yfirbragð í látleysi sínu. Butenko er mjög
spar á liti, því hann notar aðeins gulan, svartan
og hvítan lit í bland við nokkur afbrigði af bláa
litnum. Uppsetningin er afar vel heppnuð og
t.d. skemmtilegt þegar hvalurinn birtist loks
Örleifi að þá skuli hann nánast ryðja burtu öll-
um textanum á opnunni. Þórarinn Eldjárn
endurorti kvæðið á íslensku af sinni alkunnu
snilld. Hér er á ferðinni falleg og óvenjuleg bók
sem höfða ætti vel til barna jafnt sem fullorð-
inna.
Rottur og menn
Rottuborgari
bbbnn
Texti: David Walliams.
Myndir: Tony Ross.
Íslensk þýðing: Guðni Kolbeinsson.
Bókafélagið, 2014. 320 bls.
Rottuborgari er önnur tveggja barnabóka
eftir David Walliams sem út koma hérlendis
fyrir þessi jól, en í fyrra kom út fyrsta íslenska
þýðingin á bók eftir hann, þ.e. Amma glæpon.
Sá hugljúfi tónn sem einkenndi Ömmu glæpon
er alls ekki jafnáberandi í Rottuborgara. Sag-
an fjallar um Sunnu
sem býr hjá föður sín-
um og stjúpu, Hrím-
gerði, á 37. hæð í risa-
stórri blokk. Í upphafi
bókar kemur Sunna að
hamstrinum sínum
dauðum og grunar
strax að einhver hafi
orðið honum að aldur-
tila og svör fást við
þeim grunsemdum fyr-
ir bókarlok. Sunnu
hafði dreymt um að
kenna hamstrinum sínum kúnstir svo þau
gætu öðlast heimsfrægð.
Stuttu eftir fráfall hamstursins finnur Sunna
lítinn rottuunga sem hún tekur að sér þrátt
fyrir hatur stjúpunnar og skólayfirvalda á slík-
um nagdýrum. Við tekur heilmikill feluleikur
bæði í skólanum og heima samtímis því sem
Sunna þarf að glíma við hrekkjusvínið Tinnu
Teits sem og hamborgarasalann og mein-
dýraeyðinn Borgar.
Walliams er flinkur penni og kann að byggja
upp spennandi fléttu, þótt hún verði á köflum
ansi fjarstæðukennd. Líkt og í Ömmu glæpon
velur hann að draga upp nokkuð ýkta mynd af
öllum persónum bókarinnar nema helst Sunnu.
Þannig eru bæði Hrímgerður og Borgar eins
ógeðsleg og hugsast getur, jafnt í háttum sem
útliti. Sem dæmi er Hrímgerður svo löt að hún
nennir ekki að bora sjálf í nefið á sér heldur
skipar Sunnu að gera það (bls. 15) og Borgar
sýgur í sífellu upp í nefið þannig að snörlar í
honum eins og svíni sem er að róta í leðju (bls.
129). Ýkjurnar gera það að verkum að erfitt er
að setja sig í spor söguhetjunnar og finna til
samkenndar með aðstæðum hennar. Teikn-
ingar Tonys Ross þjóna sögunni ágætlega sem
og ýmsar þær leturbreytingar sem notaðar eru
til að undirstrika alls kyns hljóð og óhljóð.
Svaðilfarir
og glæpir
Yfirlit yfir nýútkomnar íslenskar
og þýddar barnabækur
Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is
Látleysi „Myndirnar hafa yfir sér skemmtilega gamaldags yfirbragð í látleysi sínu,“ segir m.a. í
rýni um pólska söguljóðið Örleif og hvalinn eftir Tuwim með myndum eftir Butenko.
Alls verða fimm íslensk dansverk
kynnt á danstvíæringnum Ice Hot
sem hófst í Ósló í gær og hafa verkin
aldrei verið fleiri frá því hátíðin hóf
göngu sína árið 2010. Um er að ræða
sólóverkið On the Other Side of the
Sand Dune eftir Báru Sigfúsdóttur,
sem sýnt verður í Rikscenen-
leikhúsinu; Step Right to it eftir
Margréti Söru Guðjónsdóttur, í
norska þjóðleikhúsinu, og Tíma eftir
Helenu Jónsdóttur sem Íslenski
dansflokkurinn sýnir í norska óp-
eruhúsinu. Að auki verða verk Unn-
ar Elísabetar Gunnarsdóttur, Mar-
grétar Bjarnadóttur og Sögu
Sigurðardóttur kynnt á sérstakri
dagskrá sem kallast More More
More og fer fram í Danshúsinu í
Ósló.
Alls verða sýnd 40 dansverk í Ósló
fram til 14. desember og eru alls 350
fagmenn í nútímadansi frá 40 lönd-
um og sex heimsálfum staddir í Ósló
til að njóta þeirra. „240 listamenn,
tæknifólk og framleiðendur koma að
sýningunum og er þetta líklega einn
fjölmennasti sviðslistaviðburður
sem haldinn hefur verið á Norður-
löndum,“ segir m.a. í tilkynningu.
„Ice Hot er allt í senn danstvíær-
ingur, danshátíð og markaður fyrir
kaupendur danssýninga. Alþjóðleg
dómnefnd hefur valið verkin sem
sýnd verða í Ósló úr hátt í 300 um-
sóknum. Markmiðið er að sýna besta
úrval norrænna verka sem fram-
leidd hafa verið síðustu tvö ár. Í ár
er sú nýjung að sýnd verða sérstök
dansverk fyrir börn í dagskránni Ice
Hot kids.“ Þess má að lokum geta að
tvíæringurinn verður næst haldinn í
Kaupmannahöfn árið 2016 og að lok-
um í Reykjavík 2018. Allar nánari
upplýsingar eru á vefnum nordic-
danceplatform.com/.
Ljósmynd/Leif Firnhaber
Hinum megin Úr dansverkinu On
the Other Side of a Sand Dune.
Fimm íslensk dansverk
kynnt á Ice Hot í Ósló
Kauptúni 3 / Garðabæ / Sími: 564-3364
Ævintýraleg
gæludýrabúð
kíktu í heimsókn
Fullt af flottum tilboðum
allt fyrir gæludýrin