Tímarit Máls og menningar - 01.12.1990, Blaðsíða 24

og mjúkhærður, lítt skeggjaður og dökk-
brýnn. Andlitið er karlmannlegt, ennið all-
mikið, granstæðið vítt og vangamir breiðir
— stóreygður og móeygður.
Og við heyrum hann mæla fyrir munni sér
fáein stef, þetta fyrst:
Enginn grætur íslending
einan sér og dáinn,
þegar allt er komið í kring
kyssir torfa náinn.
í skammdeginu hefur myrkrið völd. En
þegar Jónas flytur inn í St. Pétursstræti þann
16. aprfl þá er orðið bjartara þótt auraleysið
sé bagalegt.
Og hann er að biðja þann góða Finn,
leyndarskjalavörð Kristjáns konungs VIII
og bróðurson Eggerts Ólafssonar, huldu-
vinar síns, um marsgreiðsluna. Finnur
borgar Jónasi um þessar mundir yfirleitt 20
ríkisdali á mánuði, þótt mánuðirnir í árinu
séu 12 en ekki 10 og ársgreiðslan eigi að
vera 200 ríkisdalir samkvæmt samþykkt
Bókmenntafélagsins. Úr sjóði sama félags
hafði Finnur einnig borgað bæði ferðina
yfir Atlantshafíð frá Eskifirði til Hafnar á
sínum tíma og líka fargjaldið með póst-
vagninum frá Sórey vorið áður. Og þegar
skáldið varð að sitja heima vegna klæð-
leysis, þá var það Finnur sem hljóp undir
bagga og lagði út fyrir fötum. Tæplega hef-
ur það þó verið blár frakki með gylltum
hnöppum, eins og Jónas gekk í þegar hann
var skrifari hjá Ulstrup landfógeta hér við
Aðalstrætið í Reykjavík fyrr á árum, — því
Finnur var sparsamur maður og hélt sig við
nauðsynjar.
A yfirlitsmiða úr fórum Finns má sjá að
samtals greiddi hann Jónasi 530 ríkisdali
frá haustinu 1842 til vors 1845, auk 25
ríkisdala í ferðakostnað yfir hafið. Þar sést
einnig að sama dag og Jónas sendir honum
áðumefndan seðil, það er þann 16. apríl
1845, þá hefur Finnur borgað strax 20 ríkis-
dali.
Aldrei fær þó Jónas heila 150 ríkisdali í
einu úr sjóði Bókmenntafélagsins eins og
Finnur greiðir Jóni okkar forseta þann 27.
júní 1843 fyrir störf að sama verkefni, þ.e.
Islandslýsingunni, og lauk þó forseti aldrei
sínum þætti fremur en Jónas þótt lengur
lifði. En máske hefur Finnur með réttu
treyst Jóni, þáverandi skrifara Bókmennta-
félagsins, betur fyrir stórum upphæðum
heldur en Jónasi.
Þessir 200 ríkisdalir á ári frá Bókmennta-
félaginu vom reyndar einu tekjumar sem
Jónas gat treyst á og við getum haft til
viðmiðunar að sæmileg árslaun embætt-
ismanns vom þá um 1000 ríkisdalir. Við
mat á gildi fjárhæðarinnar má líka hafa til
marks að Jón forseti greiddi 200 ríkisdali á
ári fyrir húsaleigu þegar hann fyrst hóf bú-
skap með Ingibjörgu sinni í Aðmírálsgötu,
einmitt sama árið og Jónas dó.
Og nú skulum við færa okkur til um þrjá
daga á þessu löngu liðna vom.
Það er 19. apríl sem við stöldmm við.
Þann dag er haldinn ársfundur Hafnardeild-
ar Bókmenntafélagsins. Þar leggur Jónas
fram skýrslu um störf sín að íslandslýs-
ingunni. I skýrslunni segir m.a. á þessa leið:
... Ég er kominn nokkuð á leið með minn
hluta „íslandslýsingar" og þó skemur en ég
vildi; ég hefi hlotið að verja miklu meiri
tíma til vísindaiðkana þar að lútandi og til
undirbúnings en til samningsins sjálfs, ég
ætla mér að vanda það allt eins og kostur er
á.
Ég var ekki einfær um allt, sem koma
verður í þann hluta „íslandslýsingar" sem
22
TMM 1990:4