Tímarit Máls og menningar - 01.12.1990, Blaðsíða 111

Kylja leikur um síki. Flórgoði mjakar
húsbáti millum brothættra stöngla
og festir við trausta stör
langt inni í skjóli bylgjandi systra
og hverfur.
Hverfur. (9)
Hér birtist afar fíngerð náttúrumynd sem stillir
skilningarvit lesandans á nýja bylgjulengd um
leið og áhersla er lögð á samtengingu og jafn-
vægi allrar hinnar lifandi náttúru („í skjóli
bylgjandi systra“). Hreiðrið er kallað húsbúiur,
sem smðlar að því að gera sýnina „mannlegri“,
auðvelda samsömun lesandans. Náttúrumyndin
er hér ein látin njóta sín; ekkert vísar út fyrir
hana, nema ef vera skyldi að íyrirsögnin, Var,
merkti friðarathvarf, stormahlé einnig fyrir aðr-
ar lífverurog álappalegri en þennan skrúðmikla
fugl. Því það er á vit náttúrunnar sem skáldið
leitar athvarfs og innblásmrs (Næmrgrið, 25).
í öðru ljóði bókarinnar getur að líta þá fjar-
stæðukenndu fullyrðingu að:
Smæðir og stærðir...
allt nær harla skammt. (10)
Lesandinn veltir vöngum og lítur á heiti ljóðs-
ins: „Á tímum vor bjölludýra". Bjölludýr mun
vera nýyrði Stefáns: vér bjölludýr gæti átt við
nútímamanninn, það dýr sem hefur fest bjöllu
utan á bústað sinn, auk þess sem vísunin er
auðsæ til bjöllunnar sem paufast áfram í mold-
inni og horfir niður fyrir fæmr sér. En tekur sig
nógu hátíðlega samt: „vér bjölludýr"! í fram-
haldinu gerir mælandi ljóðsins okkur ótryggar
undirstöður þeirrar heimsmyndar sem við höf-
um talið okkur vísa — og í lokin koma þessar
dásamlegu ljóðlínur:
Njómm þess morgunglöð
að villast rétta leið!
Næsta fótmál skín í undrafirð.
Þegar við sjáum í næsta ljóði (Samleikur, 11)
hvemig sannleikur og lygi eru lögð að jöfnu má
ljóst vera að þessi ljóð verður að nálgast eftir
öðrum leiðum en með jarðbundinni, hagnýtri
skynsemi, enda skáldskapnum líkt við ósýni-
lega letmn á ósýnilegan vegg (13).
Eins og í Tengslum er náttúmnni beitt hér til
að endurspegla mannskepnuna eða sýna hana í
nýju ljósi. Kvæðið um hrafninn heitir Frónska
(14), og þar verður lítið úr „hundvísi vorri" (!)
og fánahætti í samskiptum við þennan fugl sem
er „undarlegt vitni um þróaða sköpun! / spéfugl,
spáfugl“ og sérlegur fulltrúi skáldskaparguðs-
ins.
Andkannaleiki og firring mannsins í náttúr-
unni á til að fá á sig spaugileg gervi (Rannsókn,
Sýnd):
Maður í regnkápu
kann að vera rigningarlegur
en hann er ekki regn
Hann er ekki regn
handa gróindum
Hann er með hettu
sem hnýtt er undir kverk. (16)
Hvergi er þó andstæðum mannheims og hinnar
lifandi náttúm bmgðið eins snilldarlega upp og
í ljóðinu Árablöð (42). Tákn þessara heima em
annars vegar hinar syngjandi merkur, hins veg-
ar skjölin sem búið er að búa til úr þeim, og í
skjölunum er sagt frá því þegar merkumar
sungu:
Enda sungið
í mörk,
en það skrjáfar
í skjölum.
Skijáfar
sem í skorpnum blómum
þegar lindir þoma.
„Árablöð“ em margrætt og skemmtilegt heiti;
TMM 1990:4
109