Tímarit Máls og menningar - 01.12.1990, Blaðsíða 64

á brjóstinu, og var hvortveggi brenndur í
kross, og ætluðu menn að hann mundi sig
sjálfur brennt hafa. Allir menn mæltu það
að betra þætti hjá Skarp-Héðni dauðum en
ætluðu, því að engi maður hræddist hann.“
(343-4). Síðan er vikið að viðbrögðum Þór-
halls þegar hann fréttir líflát fóstra síns
(„hann þrútnaði allur og blóðbogi stóð úr
hvorritveggju hlustinni, og varð eigi stöðv-
að, og féll hann í óvit og þá stöðvaðist“), og
eru þau frábært dæmi um áhrif harms á
viðkvæman og geðríkan mann. I stuttu máli
segir frá ráðagerðum þeirra Asgríms og
Kára, og í vísu er rakinn harmtregi Kára
sem verður ekki svefnsamt um nætur síðan
Njáll var brenndur inni: „Eg em að mínu
meini minnugur,“ segir hið dapra skáld,
enda þarf enginn að óttast að Kára líði úr
minni harmur og hefndarskylda, fremur en
Þórhalli. Söknuður þeirra bendir aftur til
liðinna dægra, en hefndarhugur til þess sem
síðar verður.3
Beinaleit í rústum Bergþórshvols á sér
stað um bjartan dag, en í næsta kapítula á
eftir (133) segir frá leiðtoga brennumanna
austur að Svínafelli sem lætur illa í svefni
eina nótt, og gengur seint að vekja Flosa, en
síðan rekur hann fyrir Katli úr Mörk hvað
fyrir sig hafði borið í draumi:
„Mig dreymdi það,“ segir Flosi, „að eg
þóttumst vera að Lómagnúpi og ganga út
og sjá upp til gnúpsins. Og opnaðist hann,
og gekk maður út úr gnúpinum og var í
geitheðni og hafði jámstaf í hendi.
Hann fór kallandi og kallaði á menn
mína, suma fyrr en suma síðar, og nefndi á
nafn. Hann kallaði fyrstan Grím hinn rauða
og Ama Kolsson. Þá þótti mér undarlega;
mér þótti sem hann kallaði Eyjólf Böl-
verksson og Ljót son Síðu-Halls og nökk-
ura sex menn. Þá þagði hann stund
nökkura. Síðan kallaði hann fimm menn af
voru liði, og voru þar Sigfússynir bræður
þínir. Þá kallaði hann aðra fimm menn, og
var þar Lambi og Móðólfur og Glúmur. Þá
kallaði hann þrjá menn. Síðast kallaði hann
Gunnar Lambason og Kol Þorsteinsson.
Eftir það gekk hann að mér; eg spurða
hann tíðenda. Hann kveðst segja mundu
tíðindin. Og spurða eg hann að nafni; hann
nefndist Jámgrímur. Eg spurða hvert hann
skyldi fara; hann kveðst fara skyldu til al-
þingis. „Hvað skaltu þar gera?“ sagða eg.
Hann svaraði: ,JFyrst skal eg ryðja kviðu,
en þá dóma, en þá vígvöll fyrir vegöndum.“
Síðan kvað hann þetta:
Höggorma mun hefjast
herði-Þundur á landi.
Sjá munu menn á moldu
margar heila borgir.
Nú vex blárra brodda
beystisullur á Qöllum.
Koma mun sumra seggja
sveita dögg á leggi.
Þá laust hann niður stafnum, og varð brest-
ur mikill. Gekk hann þá inn í fjallið, en mér
bauð ótta. Vil eg nú að þú segir hvað þú
ætlar draum minn vera.“
„Það er hugboð mitt,“ segir Ketill, „að
þeir muni allir feigir, er kallaðir vom. Sýn-
ist mér það ráð að þenna draum segjum við
engum að svo búnu.“
Flosi kvað svo vera skyldu. (346-8).4
Hér fer harla lítið fyrir kristnum hugmynd-
um, enda er heiðinn svipur yfir öllu. Jám-
grímur sá sem gengur út úr Lómagnúpi
minnir á önnur heimafengin hindurvitni í
Njálu um vemr sem byggja fjöll og hamra,
svo sem ævilok Svans sem týnist í róðri:
„En ftskimenn þeir er voru að Kaldbak
þóttust sjá Svan ganga inn í fjallið Kald-
bakshorn, og var honum þar vel fagnað."
62
TMM 1990:4