Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.12.2014, Qupperneq 12

*Upphaf Hringborðsins er eins og maður hafigengið inní rifrildri eldri hjóna með stálpuðum syni þeirra.
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.12. 2014
Logi Bergmann sjónvarpsmaður hjá 365 um nýja þáttinn á RÚV
Landið og miðin
SKAPTI HALLGRÍMSSON
skapti@mbl.is
UM ALLT LAND
SELFOSS
Starfshópur um ný hjúkrunarrým
komi sér saman um að nýtt
Sunnlenska. Sótt verði um
byggt í Hagalandin
AKUREYRI
rður loka
er verið að b
sinu, hárgreið
nn gripi frá prentiðnaði og er setjaravél þar á meðar verið að taka i
ágóðra gripa fr Siglufjarðarprentsmiðju sem stofnuð var árið 1917.
A
Á
e
o
b
þ
tómstundaframlagið fyrir
desember. Framlagið er gr og
tómstundaiðkunar barna
Hámarksgreiðsla er kr. 25
12.500 vegna barna sem fl
í júlímánuði eða síðar á ár
VARMAHLÍÐ
Fyrirhugað er að stækka HótelVarmahlíð. Í fyrsta lagi að rífa gamla viðb
norðan núverandi matsalar og byggja þar herbergisálmu á tveim hæð
annan stað að byggja nýjan veitingastað til suðurs og breyta núvera
ag.loks að byggja hæð ofan á álmuna þar sem matsalurinn er í d
NESKAUPSTAÐUR
Bæjarstjórn Fjarðabyggðar
hefur samþykkt nýtt
m
Neskaupstað. Svæ
ræðir markast
vestri, Miðstr
svæði við Neslæ
til suðurs frá Nes
tillagan felur í sér
–torgi og bætt aðgen
Öruggar umferðarleiðir fyr
vegfarendur eru einnig skilgrei
sveitarfélagsins.
Þeir atburðir sem hafðir erutil hliðsjónar í sögunni ger-ast vestur í Dalasýslu á
fyrri hluta 20. aldarinnar. Þrír
feðgar gera nágrönnum sínum
miklar skráveifur með stöðugum
sauðaþjófnaði og hóta öllu illu þeg-
ar nágrannarnir ætla að bera hönd
fyrir höfuð sér,“ segir Finnbogi
Hermannsson.
Læknisferð
endaði í Hegningarhúsinu
Skarðsströnd í Dalasýslu, Akureyj-
ar á Breiðafirði, Reykjavík, Garð-
urinn suður með sjó, Litla-Hraun
og Skagaströnd eru staðir sem
heimildaskáldsagan Illur fengur
eftir Finnboga Hermannsson
hverfist um. „Sauðaþjófnaðurinn
vestra gekk lengi, meira en í tvo
áratugi, en ekkert þýddi að kæra
gerningsmenn,“ segir Finnbogi.
„Því var það flestra álit að sýslu-
maðurinn í Búðardal héldi vernd-
arhendi yfir þjófunum. Hann var
jafnframt þingmaður sýslunnar á
þessum tíma og Hleinabergsfólkið
ætlaðir kjósendur hans. Það var
síst fátækara en aðrir í hreppnum
og virtist líta á sauðaþjófnað sem
eðlilegan bjargræðisveg.“
Svo gerðist það, segir Finnbogi
um framhald sögu sinnar, að tveir
elstu synir Hleinabergsbóndans og
bústýru hans færðu sig upp á
skaftið og brutust inn í kaupfélag
sveitarinnar í Tjaldanesi. Sá yngri
skar sig á hendi og hljóp illt í sár-
ið. Þá varð til samsæri
tveggja embættismanna í
héraði og pilturinn var
sendur suður til Reykja-
víkur til lækninga. Sú
för endaði ekki suður á
Landspítala heldur í Hegn-
ingarhúsinu við Skólavörðustíg.
Bandormur úr sulli
„Dómsmálaráðherra hafði nú tekið
málið af sýslumanninum í Dala-
sýslu og skipað setudómara í
Reykjavík. Tóku málin óvænta
stefnu og langur bandormur skreið
úr sulli sínum,“ segir höfundurinn
og heldur áfram: „Þetta endaði
með þungum dómum fjögurra úr
fjölskyldunni og fólkið flosnaði upp
því jörðin var seld upp í skaðabæt-
ur. Það gerðist hins vegar að fræg-
ur sauða- og skepnuþjófur norðan
úr Skagafirði fluttist vestur í Akur-
eyjar og Dalamenn fengu hann í
stað Hleinabergsfólks. Þeir koll-
egarnir að vestan og norðan hittust
nefnilega á Litla-Hrauni þar sem
þeir voru að afplána dóma sína.
Þannig skarast sagan við Þjóf í
paradís Indriða G. Þorsteinssonar
og hefur skagfirska tengingu.“
Það er Skrudda, forlag Stein-
gríms Steinþórssonar, sem gefur
bókina út en hún er 132 blaðsíður.
Samsærið fremst á tungu
Söguna byggir Finnbogi Her-
mannsson á dómsskjölum sem voru
vel á annað hundrað síður. Þau
voru ekki útbær í Þjóðskjala-
safninu fyrr en 80 árum eftir að
dómar féllu. „Það vakti athygli
mína þegar ég blaðaði mig í gegn-
um þetta að hvergi var minnst á
fyrrnefnt samsæri embættismanna.
Þó er það samsærið sem er gömlu
fólki fremst á tungu þegar Hleina-
bergsmál ber á góma,“ segir Finn-
bogi sem kveðst hafa fyrst heyrt af
þessum Skarðsstrandarundrum
þegar hann skrifaði ævisögu Stein-
ólfs bónda Lárussonar í Ytri-
Fagradal á Skarðsströnd sem kom
út 2003 og ber titilinn Einræður
Steinólfs í Fagradal.
„Þessir atburðir sátu mjög í
huga mér eftir samvinnu mína við
Steinólf sem þekkti vel til þessara
atburða. Annars hafði þessi saga
aldrei farið hátt því í þröngu sam-
félagi bera menn harm sinn í
hljóði, ekki síst fórnarlömbin.
Þannig hefur þetta löngum verið.“
Hélt verndar-
hendi yfir
sauðaþjófum
Hér renna ærnar eina slóð. Fyrr á tíð þótti sauðaþjófnaður einna verstur glæpa og af því spannst allskonar
ströggl, sem veraldlegt yfirvald sinnti ekki endilega mikið um, eins og segir frá í nýrri bók Finnboga.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Finnbogi
Hermannsson
SKARÐSSTRÖND
FEÐGAR STÁLU FÉ OG FÓGETINN HÉLT YFIR ÞEIM VERND-
ARHENDI. GÖMUL SAGA VESTAN ÚR DÖLUM ER EFNI Í
HEIMILDASKÁLDSÖGU FINNBOGA HERMANNSSONAR.
Sigurður Bogi Sævarsson sbs@mbl.is