Tímarit Máls og menningar - 01.03.1996, Blaðsíða 114

í tæpan áratug hafði ég verið eins og grár köttur í Menntamálaráðuneytinu
með uppástungur um kvikmyndasjóði, fullbúin frumvörp um kvikmynda-
lög og kvikmyndasafn. En árangurinn af því nauði sá ekki dagsins ljós fyrr
en ég var löngu hættur kvikmyndagerð og kominn til annarra starfa.
Loks fékk ég þá íðilgóðu hugmynd að tala við Sjávarútvegsráðherra — og
viti menn: upp úr 1970 náði ég samningi við það ráðuneyti um gerð 10 til
20 stuttmynda (einnar á ári) um hina ýmsu þætti útgerðar og fiskverkunar.
Línuveiðar, netaveiðar, síldveiðar, loðnuvertíð, trilluútgerð, togarajaxlana og
landverkafólkið í frystihúsum, á fiskreitum, við síldarsöltun ofl. ofl.
Allt var þetta á prógramminu.
Síðar var ætlunin að steypa þessum stuttu myndum (eða öllu heldur
pörtum úr þeim) saman í eina heils kvölds mynd um sjávarútveg og fisk-
verkun eins og það var með sannindum stundað á þeim árum.
Þetta var strangur samningur. Ráðuneytið lagði til helming kostnaðar og
ég þurfti að fjármagna hinn helminginn. En þetta gekk ágætlega með fyrstu
myndina, sem var um línuveiðar á vetrarvertíð. Ég fór í flesta róðra á
tímabilinu janúar-mars með línubátnum „Ereyju“ frá Sandgerði og safnaði
myndefni. „Freyjan“ var að vísu komin til ára sinna, hafði áður heitið Víðir
II frá Garði og fært á land meiri síldarafla en nokkurt annað skip í veröldinni
og mér fannst sómi að henni þó hún væri skörðótt um borðstokkana og hefði
ekki verið máluð lengi.
Og áhöfnin var eins og gengur og gerist, dugnaðar sjómenn, og varla nema
einn þeirra með dálítið brogaða fortíð.
Það lá vel á mér við þetta verk því ég þóttist vera kominn með frjálsar
hendur.
Myndin sem heitir „Róður“ var, að mig minnir, tilbúin um haustið 1972.
Og var skömmu síðar sýnd í sjónvarpi hér við fjarska vondar undirtektir,
sem vonlegt var.
Morgunblaðið brást við hart og lét einhvern undarlega gerðan blaðamann
sinn skrifa frétt um það, að Þorgeir Þorgeirson hefði svikið kr. 750.000,- úr
úr Sjávarútvegsráðuneytinu og farið síðan í einn línuróður og tekið þessa
filmuspotta.
Þessu var slegið upp með stríðsfréttaletri.
Tiltæki Moggans er ég ekki að rifja upp í neinni beiskju, heldur vegna þess
að sú þjóðsaga hefur gengið hér, að fréttin hafi orðið til þess að ég hætti allri
kvikmyndagerð.
Slíkt er hin mesta firra.
Þegar blaðið neitaði að birta þá leiðréttingu, að þriggja mánaða mynda-
104
TMM 1996:1