Dagrenning - 01.04.1946, Page 18

Biblían geymir sögur af því og hvernig það
merki varð til og hvert það var, og er sú
saga í 4. Mósebók, 21. kapítula, og er á þessa
leið:
„ísraelsmenn voru á leiðinni til Kana-
anslands frá Egyptalandi, en urðu að
leggja leið sína kringum land Edomita,
en lýðnum féllst hugur á leiðinni og tal-
aði gegn Guði og Móse og sagði: Hví
leidduð þið oss brott af Egyptalandi, til
þess að vér dæjum á eyðimörkinni, því
að hér er hvorki brauð né vatn og vér
crum orðnir leiðir á þessu léttmeti. Þá
sendi Drottin eitraða höggonna rneðal
lýðsins, og þeir bitu fólkið, svo að margt
manna dó af ísrael. Þá gekk lýðurinn
til Móse og sagði: Vér höfum syndgað,
því að vér höfum talað í gegn Guði og
þér, bið þú Guð, að hann taki höggorm-
ana frá oss. Móse bað þá fyrir lýðnurn.
Og Guð sagði við Móse: G/ör þér eitur-
orm og set hann á stöng, og það skal
verða, að hver sem bitinn er og lítur á
hann, skal lífi halda. Og Móse gjörði
höggorm af eiri og setti á stöng, og það
varð, að ef höggormur hafði bitið ein-
hvern og hann leit til eirormsins, þá hélt
hann lífi.“
Þannig er frásögn Biblíunnar um eirorm-
inn, eftirlíkingu eiturormanna í eyðimörk-
inni. Þetta merki fylgdi ísraelsmönnum
ávallt síðan og þótti hinn dýrmætasti gripur.
Eirormurinn var geymdur í musteri Salo-
mons sem eitt helgasta tákn ísraelsþjóðar-
innar allt þar til er Ísraelsríki leið undir lok
— 726—718 f. Kr. Þá var eirlíkan þetta eyði-
lagt í hinni rniklu trúarbyltingu, sem Hiskía
Júdakonungur stóð fyrir, og fram fór vafa-
laust vegna þess, að menn sáu spádóma
hinna fornu spámanna rætast svo greinilega
á Ísraelsríki, sem þá var að líða undir lok
að fullu og öllu, eins og skrifað stóð í spá-
dómsbókum þeirra að verða mundi.
Nú finnst mér sem það liggi beint við, að
ísraelsmenn liafi tekið upp þetta merki í
stað merkis Júdaættkvíslar, sem horfið hafði
við aðskilnaðinn.
Hér á landi er svo að kalla ekkert til af
höfuðritum Gyðinga, nema Biblían, og hún
segir ekkert beinlínis um þetta, en þar
mundi e. t. v. vera hægt að sjá, hvort þessi
tilgáta míri er rétt. Mun ég reyna að ganga
úr skugga um það síðar, ef tækifæri gefst.
Sé þessi tilgáta mín rétt, þá hefði skipun
hermerkja í Ísraelsríki, eftir skiptingu þess,
verið þcssi: Að sunnan mannsmerki, — að
vestan nautsmerki, — að norðan fuglsmerki
og að austan ormsmerki.
En þctta eru nákvæmlega sömu merkin
eða verurnar og frá er sagt í landvættasögu
Snorra í Heimskringlu, og þeirn er á báðum
stöðunum nákvæmlega eins skipað niður
eftir áttum. Þá er það og sameiginlegt, að í
Jijóðtrú beggja Jijóðanna, ísraelsmanna og ís-
ltndinga, er hlutverkið, sem Jiessar verur hafa
með höndum, nákvæmlega hið sama, þ. e.
að vaka yfir þjóðunum og vernda þær gegn
aðsteðjandi hættu.
Nú er eðlilegt að menn spyrji: Hvernig
getur á þessu staðið? Elvernig má það vera,
að hér á íslandi komi fram hin fjögur her-
merki Israels, með öllum þeim átrúnaðar-
einkennum, er þeirn fylgdu fyrrurn, og að
Jiau fcstist hér í þjóðtrúnni sem landvættir
íslands?
Þessum spumingum verður tæpast svarað
svo, að ekki verði hægt að véfengja svarið,
en Jió má færa fram nokkur rök fyrir því,
hvernig á þessu gæti staðið, og vil ég nú
liér á eftir reyna að benda á fáein atriði,
sem mér þvkir þess verð að vera dregin
fram í dagsljósið í þessu sambandi.
12 DAGRENNING