Dagrenning - 01.12.1948, Blaðsíða 20

var þess getið, að slíkt bandalag mundi
verða mjög ófullkomið án þátttöku Norður-
landa — Noregs, íslands, Danmerkur — og
helzt einnig Svíþjóðar, og ennfremur Portú-
gals. Var því tilkynnt, að þessum ríkjum
yrði boðin aðild að bandalaginu jafnvel fyrir
áramót, en ætlunin mun vera að ganga að
fullu frá stofnun bandalagsins í janúarmán-
uði n. k. með þeim hætti, að Bandaríkja-
þing samþykki sáttmálann fyrst allra banda-
lagsríkjanna.
Urn mánaðamótin október og nóvember
komu forsætisráðherrar allra Norðurland-
anna, nema Finnlands, saman á fund í
Stokkhólmi til þess m. a. að ræða þessa
bandalagshugmynd, þótt ekki væri nein
opinber tilkynning gefin út um málið. Eins
og vitað var áður, eru stjórnir Norðurlanda
ekki á eitt sáttar um hvað gera skal. Svíar
halda fast við „hlutleysisstefnu“ sína, sem
hefir reynzt þeim þannig í tveim styrjöldum,
að þeir hafa komizt hjá að beita vopnum eða
verða fyrir hemámi, og vænta þeir að svo
geti farið enn. Þá er það og, að lega Sví-
þjóðar krefst þess, að þeir fari sem gætileg-
ast gagnvart Rússum, því að þeir eru næstu
nágrannar þeirra í austri og líklegt er að
Svíþjóð og Noregur yrði einna fyrst fyrir
árás af hendi Rússa, ef til styrjaldar kæmi
milli Atlantshafsbandalagsins og Soviet-
bandalagsins. Er því von að Svíar vilji fara
gætilega. Norðmenn og Danir era hins veg-
ar mjög eindregið fylgjandi því, að Atlants-
hafsbandalaginu verði kornið á fót, og munu
vilja gerast aðilar að því þegar í stað. Þeir
vilja þó í lengstu lög reyna að varðveita
„hina norrænu einingu", sem þessar þjóðir
hafa verið að reyna að skapa síðasta manns-
aldurinn, enda mundi mest um þær muna
í hernaðarbandalagi vestrænna þjóða, ef þær
kæmu þar allar saman fram sem ein heild.
Um afstöðu íslands verður rætt síðar í
þessari grein.
Ekki er enn vitað að hvaða niðurstöðu
ráðherrar Norðurlandanna fjögurra komust
á fundi sínum í Stokkhólmi, en ýmislegt,
sem gerzt hefir síðan, bendir í þá átt, að
a. m. k. Noregur og Danmörk muni á ein-
hvem hátt taka þátt í bandalagi þessu. Enn-
þá er málið ekki komið á það stig, að það
verði lagt fyrir þing þessara þjóða, og f\'rr
en það verður fær almenningur litla vit-
neskju um málið.
Vitað er að Portúgal verður eitt þeirra
ríkja, sem boðin verður aðild að bandalag-
inu. Er í því sambandi merkilegt að minn-
ast þess, að það var dr. Salasar forsætis-
ráðherra í Portúgal, sem fyrir mörgum árurn
— laust fyrir síðustu styrjöld, að mig minnir,
—kom fyrstur frarn með hugmyndina um
Atlantshafsbandalag og sýndi fram á nauð-
syn þess og þýðingu. Munu greinar um það
efni eftir hann hafa birzt í þýðingu í Morg-
unblaðinu. Mætti því gera ráð fyrir að ekki
stæði á þátttöku Portúgals í Atlantshafs-
bandalaginu væntanlega.
VIII.
Eins og bent hefir verið á nægilega ræki-
lega, að ég ætla, hér að framan, er það nú
augljóst hverjum þeim, sem ekki er eða endi-
lega vill vera blindur, að dagana 9., 10. og
11. nóvember s.l. er ákveðið að hefja loka-
þáttinn í undirbúningi hins mikla hemaðar-
bandalags engilsaxneskra og norrænna þjóða.
Hér er því verið að leggja grandvöllinn að
því þjóðabandalagi, sem standa mun um ald-
ur og ævi, eins og ég mun víkja að síðar.
í grein minni í fyrra hefti lét ég um rnælt
á þessa leið:
„Hinn stórkostlega þýðingarmikli at-
burður, sem Pýramidinn sýnir að gerast
eigi kringum 11. nóvember, mun miða
að því tvennu, að sameina hinar vest-
rænu þjóðir — ísraelsmenn vorra tíma
18 DAGRENNING