Dagrenning - 01.12.1952, Blaðsíða 10

HVEJR VAK MABANUS?
Rabanus — Hrabanus — Maurus var erkibiskup í Mainz. F. 776 í Mainz, d. 856 í Winkel í
Rínarlöndum. Rabanus er talinn hafa verið með lærðustu mönnum síns tíma. Hann varð
804 kennari við klausturskólann í Fuida og hóf þann skóla til slíks vegs, að hann þótti á
hans dögum virðulegasti skóii Frakklands. Rabanus var skáld og fræðimaður. Hann
ritaði m. a. fjölda kennslubóka. Eftir að hafa verið 20 ár (822—842) ábóti í Fulda í Hessen-
Nassau í Þýzkalandi hætti hann því starfi til þess að helga sig að öllu lcyti fræðiiðkun-
um og vísindastörfum. Fimm árum síðar var hann gerður að erkihiskpui í Mainz og gegndi
því starfi til dauðadags. Vegna missættis við ábótann í Fulda hvarf Rabanus frá skólan-
um um sinn og fór þá pílagrímsför til Palestínu. Rit það, um Maríu Magdalenu og Mörtu
frá Betaniu, sem sagt er frá í eftirfarandi grein, er talið vera samið af Rabanusi þess-
um, og er það þvi, eins og menn sjá, samið nokkru áður en byggð Islands hófst. — Svo
gamalt cr það. Rétt er og að hafa það í huga, að höfundurinn er kunnugur á þeim slóð-
um, sem hann lýsir, bæði í Frakklandi og í Palestínu, af för sinni þangað. Merkilegt at-
riði í fi-ásögn þessari er það, að hann telur Mörtu frá Bethaniu hafa haft með sér frá
Jcrúsalem píslarsögu Jesú skrifaða á hebresku. Vafalaust er að Rabanus hefir haft að-
gang að margvíslegum fróðleik um þessa atburði, sem nú er giataður eða talinn þjóðsagnir
einar, sem ekkert sé leggjandi upp úr. Menn skyldu þó varast slíka dóma, því þótt eitt og
annað sé oft missagt í hinum gömlu sögnum er nálega ávalt rétt skýrt frá aðalatriðum. Að
sjálfsögðu ber frásögn Rabanusar nokkurn keim katólskunnar, en á hans dögum hafði
katólsku kirkjunni þó ekki tekist með öllu að útrýma áhrifum frumkristninnar, sem postul-
ar Krists og fylgjendur þeirra fluttu til Vestur-Evrópu á fyrstu og annari öld eftir Krist.
Greinilegt er af frásögn Rabanusar, að hann er undir mjög sterkum áhrifum frumkristn-
innar.
Athyglisvert er nafnið á þessum lærdómsmanni. Hann er nefndur Rabanus eða Hrabanus,
en það er hið norræna nafn Hrafn fært til latnesks máls. Bendir það til þess að hann hafi
verið af norrænum eða skoskum uppruna. Það er og athyglisvert, að næsti ábóti í Fulda
á undan honum hét Egill, svo tengslin milli þessa forna menntaseturs og hins norræna kyn-
stofns eru augljós. Bonifatius, sem kallaður hefir verið „postuli Þýzkalands“, stofnaði
klaustrið í Fulda árið 744 og bein hans hvíla þar. Hlutverk hans var ekki fyrst og fremst
að „kristna“ Þýzkaland, heldur að útrýma áhrifum frumkristninnar þar og hinna keltnesku
trúboða, sem komu frá Bretandseyjum. Mcrkilegt er, að í alfræðiorðabók Salmonsens er
komist svo að orði, að á 10. öld hafi verið nauðsynlegt að kveðja skoska munka til klausturs-
ins í Fulda „til þess að bæta þar klausturagann“.
Benda nöfn ábótanna Hrafns og Egils ótvírætt til þess að þeir hafi verið úr hópi þess-
ara norrænu eða skozku manna.
Frásögn Rabanusar, sem hér birtist, er einn kaflinn í bók J. W. Taylors: „The Coming
of The Saints“ er fyrst kom út í Bretlandi 1906 og síðan hefir nokkrum sinnum verið
endurprentuð. I þeirri bók reynir höfundurinn að rekja feril þess fólks, sem kemur mest
við frásagnir Nýja testamentisins og fylgdi Kristi að málum, en dreifðist eftir dauða hans
út um löndin.
S DAGRENN I NG