Dagrenning - 01.08.1956, Qupperneq 60

bil öllum dulmálsskeytum herforingj-
anna til herforingjaráðsins — var augljóst,
að svikararnir höfðu unnið verk sitt vel.
En yfirboðari þeirra, Roozbeh, krafðist
æ meira af þeim.
Skjalasafn Roozbehs um andstæðinga
og andstöðuflokka kommúnista var und-
ursamlega vel skipulagt. Upplýsingarnar,
sem safnað var um þá, voru svo yfirgrips-
miklar, að óhjákvæmilegt var að flokka
þær með einhverjum hætti; og Roozbeh
gerði það eins og æfðasti leyndarskjala-
vörður. Allar skýrslur voru flokkaðar eft-
ir því, hvort þær voru taldar áreiðanleg-
ar, óáreiðanlegar eða orðrómur einn.
Væri um frásögn af einhverju atviki að
ræða, varð að dagsetja hana og vitna í
heimildir frásögumannsins, — öldunga-
deildarmann, blaðamann eða hver það
nú var, sem hann hafði vitneskju sína
frá. Njósnararnir höfðu ströng fyrirmæli
um, að forðast allar bollaleggingar og
álitsgerðir í skýrslum sínum, og þeim var
bannað, að skrifa „áríðandtf‘ á þær,
nema þegar skýrt væri frá einhverju
mjög aðkallandi, svo sem yfirvofandi hús-
rannsókn af hálfu lögreglunnar.
Að forða kommúnistum, sem áttu á
hættu að vera teknir fastir, var skylda
sérhvers samsærismanns. Að stela undir-
skriftum, stimplum og öðrum gögnum
til þess að geta falsað skjöl, var sjálfsagður
hlutur. Og þar eð samsærið átti trúnaðar-
menn hjá dómstólunum, í fangelsunum
og meðal lögregluunnar, var ekki mikill
vandi að „hreinsa" ákærða félaga með
því að láta viss skjöl um þá á þessum
stöðum hverfa. Að vara félagana við yfir-
vofandi handtökum, var auðvitað eitt hið
nauðsynlegasta. Yfirvöldin í olíuborginni
Abadan ætluðu eitt sinn að láta til skar-
ar skríða gegn Tudehflokknum þar, með
því að taka forustumenn hans fasta. En
þá fannst ekki einn einasti þeirra. Félagi,
sem þeir áttu meðal yfirmanna lögregl-
unnar í Abadan, hafði varað þá við, og
þeir haft sig á brott úr borginni.
Feluleikur svikaranna.
En þótt furðu sæti, hve vel kommún-
istum tókst að hreiðra um sig meðal liðs-
foringjanna í íranska hernum, er leyndin,
sem var á samsæri þeirra, hér um bil enn
furðulegri. Undir eins og einhver nýliði
hafði verið tekinn í leynifélag samsæris-
manna, var hann látinn slíta öll önnur
tengsl við Tudehflokkinn. Hann mátti
ekki vera meðlimur í honum né starfa
á annan hátt í þjónustu hans, en á veg-
um samsærisins. Til þess að villa á sér
heimildir skyldi hann jafnvel í tali við
ókunnuga menn þykjast vera ákveðinn
andstæðingur Rússlands og hinna rauðu.
Sérhver samsærismaður hafði númer og
að minnsta kosti eitt gervinafn. Sumir
höfðu meira að segja mörg. Á samkom-
um sínum ávörpuðu þeir hver annan
undir þessum nöfnum. Fundirnir voru
fámennir, enda samsærismönnunum
skipt í „sellur,“ sem opinberlega máttu
ekki hafa neitt samband sín í milli.
Hver „sella“ var skipuð þremur til sex
félögum.
Ágætt dæmi þeirrar leyndar og lævísi,
sem einkenndi öll vinnubrögð komm-
únista í sambandi við þetta samsæri, varð
kunnugt við yfirheyrslu fanganna. Það
kom þá í ljós, að Mobasheri hafði ekki
alls fyrir löngu í grandaleysi verið skip-
aður ákærandi, er ungum liðsforingja var
stefnt fyrir herrétt, sökuðum um undir-
róður fyrir Tudehflokkinn. Mobasheri
hugsaði auðvitað um það eitt að bjarga
lífi félaga síns, enda fékk hann ekki nema
tíu ára fangelsisdóm. En á eftir þóttist
Mobasheri vera hinn óánægðasti með
58 DAGRENNING