Morgunblaðið - 03.02.2015, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. FEBRÚAR 2015
Spurður hvort spennan í sam-
skiptum Rússa við Vesturlönd í
kjölfar Úkraínudeilunnar hafi áhrif
á samstarfið í norðurslóðamálum
segir Magnús að mjög góður andi
sé í vinnunni í Norðurskauts-
ráðinu. Á síðasta ráðherrafundi í
Kiruna árið 2013 hafi í fyrsta sinn
verið samþykkt langtímastefna
fyrir markmið ráðsins.
„Fyrsti liður þeirrar samþykktar
er að ríkin skuldbinda sig til að
leggja megináherslu á að leysa
allar deilur og hagsmunaárekstra
á svæðinu sem upp kunna að
koma á friðsamlegan hátt. Það
hefur sérstaklega verið vísað í
hafréttarsamning Sameinuðu
þjóðanna og hvernig hann hefur
verið notaður til að leysa deilu-
mál,“ segir Magnús um áhersl-
urnar í samstarfinu.
Kemur þessi greining Magnúsar
heim og saman við þau ummæli
Ernu Solberg, forsætisráðherra
Noregs, á blaðamannafundi á Arc-
tic Frontiers-ráðstefnunni í
Tromsö, að áhersla sé lögð á að
ríki Norðurskautsráðsins eigi í
góðu samstarfi.
Spennan í samskiptum við
Rússa hefur ekki haft áhrif
DEILUR Í RÁÐINU SÉU LEYSTAR Á FRIÐSAMLEGAN HÁTT
Morgunblaðið/Baldur Arnarson
Vetrarsól Myndin er tekin að morgni 21. jan. en sól kemur þá í fyrsta sinn upp fyrir
fjöllin í Tromsö eftir vetrarmyrkrið. Norðurskautsráðið er með skrifstofur við sjóinn.
ursins vegna loftslagsbreytinga með-
al annars leitt til stóraukinnar ferða-
mennsku á norðurskautssvæðinu.
Siglingar hafa aukist og ætla Banda-
ríkjamenn að leggja áherslu á að
koma þessum tveimur samningum í
framkvæmd með sameiginlegum
björgunaræfingum ríkjanna. Með því
verður hægt að finna út hvar veiku
punktarnir eru í dag og vinna að úr-
bótum,“ segir Magnús.
Ráðinu stjórnað af löndunum
Skrifstofa Norðurskautsráðsins í
Tromsö var stofnuð 21. janúar 2013
með því að Magnús skrifaði fyrir
hennar hönd undir samning við ríkis-
stjórn Noregs um að setja hana á
laggirnar. Starfsmennirnir eru nú 10
frá sjö löndum. Magnús var ráðinn til
fjögurra ára.
„Okkar verkefni er að styðja við
starfsemi ráðsins. Skrifstofan sem
slík tekur ekki ákvarðanir en við
hjálpum til og undirbúum fundi fyrir
ráðið til ákvarðanatöku. Ráðinu er
stjórnað af löndunum sjálfum sem
skiptast á að fara með formennsku.
Kanada er með formennsku fram á
vor. Það verður ráðherrafundur
ríkjanna í Iqaluit í Kanada 24. og 25.
apríl. Þá taka Bandaríkjamenn við
formennsku. Við vinnum náið með
formennskuríkinu á hverjum tíma.
Við sinnum líka samskiptum við al-
menning fyrir hönd ríkjanna.
Tilgangurinn er sá að fræða íbúa
norðurskautsins um hvað er að ger-
ast á norðurskautssvæðinu og hvað
ráðið er að gera til að mæta þeim
áskorunum sem felast í þeim breyt-
ingum sem þar eru að verða. Það á
ekki aðeins við íbúa norðurskauts-
svæðisins heldur íbúa heimsins alls,
því margar af þeim breytingum sem
eru að verða á svæðinu eiga upptök
sín og rætur annars staðar í veröld-
inni,“ segir Magnús og vísar m.a. til
loftslagsbreytinga.
Ólíkar pólitískar áherslur
Magnús segir pólitískar áherslur
hvers formennskuríkis koma fram í
svonefndri ráðherrayfirlýsingu.
„Á hverjum ráðherrafundi er lögð
fram ítarleg verkáætlun fyrir sex
fastar vinnunefndir ráðsins sem
vinna að verkefnum þess. Nefndirnar
koma með tillögur sem embættis-
mannanefnd ráðsins fer yfir áður en
tillögurnar eru lagðar fyrir ráðherra-
ráðið. Skrifstofan fylgist með því
hvernig þessi vinna gengur og við að-
stoðum formennskuríkið við að sjá til
þess að markmið ráðherrafundarins
nái fram að ganga. Nú er verið að
undirbúa fundinn í Iqaluit og að því
að draga fram hvaða árangur hefur
náðst af markmiðum síðasta ráð-
herrafundar. Það mun koma fram í
niðurstöðu fundarins en nú er jafn-
framt unnið að nýrri áætlun sem mun
endurspegla áherslur Bandaríkja-
manna á þeirra formennskutíma.
Bandaríkin hafa sett þær fram en
það er ekki þar með sagt að þær fari
óbreyttar inn í framkvæmdaáætlun
sem verður samþykkt á ráðherra-
fundinum og gildir til tveggja ára. Nú
þurfa Bandaríkjamenn að semja við
hin ríkin, því allar ákvarðanir ráðsins
eru samhljóða.“
Mikið öryggismál
– Hvað er efst á baugi í aðdrag-
anda ráðherrafundarins?
„Það er horft til loftslagsmálanna
en þau skipta Norðurskautsráðið og
norðurskautið miklu máli. Þá má
nefna að Norðurskautsráðið þrýsti á
Alþjóðasiglingamálastofnunina um
að setja sérstakar reglur um smíði og
búnað skipa sem koma til með að
sigla á norðurslóðum í framtíðinni.
Það er mikið öryggismál.
Í desember sl. samþykkti Al-
þjóðasiglingamálastofnunin þessar
nýju reglur sem munu koma til fram-
kvæmda eftir 2016 og verða ný skip
framvegis smíðuð eftir þeim.“
Nýjar áherslur styrkja stöðu Íslands
 Framkvæmdastjóri skrifstofu Norðurskautsráðsins telur formennsku Bandaríkjanna munu hafa
áhrif á stöðu Íslands innan ráðsins  Bandaríkin hafi áhuga á að koma upp verndarsvæðum í norðri
Morgunblaðið/Baldur Arnarson
Á skrifstofunni Morgunblaðið ræddi við Magnús 19. janúar en þá hafði sólin ekki sést í Tromsö síðan 21. nóvember.
Dragi úr losuninni
» Magnús segir sérstaka
nefnd á vegum ráðsins hafa
unnið að framkvæmdaáætlun
um að draga úr losun efna sem
valda loftslagsbreytingum,
annarra en koldíoxíðs, t.d. sóts
[e. black carbon] og metans.
» Sótið sest á snjó á norður-
skautssvæðinu og dregur úr
endurvarpi ljóss. Það hraðar
bráðnun íssins. Þá er metan
margfalt skæðari gróðurhúsa-
lofttegund en koldíoxíð.
» Telur Magnús að slík fram-
kvæmdaáætlun verði sam-
þykkt á næsta ráðherrafundi.
VIÐTAL
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Áherslur Bandaríkjamanna á mál-
efni hafsins og nýtingu endurnýjan-
legrar orku á norðurskautssvæðinu
ættu að styrkja stöðu Íslands innan
ráðsins og jafnvel kalla eftir enn
frekari þátttöku í starfsemi þess
næstu tvö árin, í kjölfar þess að
Bandaríkin taka við formennsku í
ráðinu í apríl.
Þetta er mat Magnúsar Jóhann-
essonar, framkvæmdastjóra skrif-
stofu Norðurskautsráðsins í Tromsö,
en hann kynnti starfsemina fyrir
Morgunblaðinu síðla í janúar í tilefni
af norðurslóðaráðstefnunni Arctic
Frontiers í Tromsö.
Kanada, Danmörk, Finnland, Ís-
land, Noregur, Rússland, Svíþjóð og
Bandaríkin eiga fast sæti í ráðinu og
skiptast þau á að fara með for-
mennsku til tveggja ára í senn. Auk
þess eiga fulltrúar sex samtaka frum-
byggja á svæðinu sæti í ráðinu.
Norðurskautsráðið var stofnað
1996 af ríkjunum átta með það
meginmarkmið að stuðla að
umhverfisvernd og tryggja sjálf-
bærni athafna og framkvæmda á
norðurskautssvæðinu.
Vilja verndarsvæði
Magnús segir Bandaríkjamenn
annars vegar hafa áhuga á að koma
upp verndarsvæðum á hafi á norður-
skautssvæðinu og hins vegar sýna
því áhuga að smíða lagaramma um
svæðið. Varðar síðara atriðið breyt-
ingar á samningum sem gera munu
auðveldara að hafa meiri áhrif á
stjórn á nýtingu hafsvæðisins.
Magnús segir að hér megi horfa til
tveggja lagalega bindandi samninga
sem Norðurskautsráðið hefur gert.
Annars vegar samningur um leit og
björgun, sem skrifað var undir 2011,
og svo samningurinn um samvinnu
ríkjanna til þess að bregðast við
mengunarslysum.
„Þetta eru mjög mikilvæg mál
enda hafa breytingar á lífríki norð-
Bílaverkstæði Jóa býður upp á alla almenna
þjónustu fyrir flestar gerðir bifreiða.
Er kominn tími á að
smyrja bílinn þinn
Opið: mánud. – fimmtud. 8-17 föstudögum 8-15
með allt fyrir bílinn
Dalvegi 16a - 201 Kópavogi | Sími: 564 5520 | bilajoa@bilajoa.is | www.bilajoa.is
Að smyrja bílinn
reglulega er hagkvæm og
ódýr leið til þess að tryggja betri og
lengri endingu vélarinnar.
564 5520
bilajoa.is