Morgunblaðið - 20.02.2015, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 2015
Lyfjaval.is • sími 577 1160
Bílaapótek Hæðasmára
Mjódd Álftamýri
20%
afsláttur
af öllum pakkni
ngum
Afslátturinn gildir í febrúar.
Lyfjaauglýsing
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson ritstjorn@mbl.is Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
„Sagt er að alls konar draugar séu á vappi í mið-
borg Reykjavíkur,“ sagði Óli Kári Ólason sagn-
fræðingur, sem leiddi hóp fólks í draugagöngu
um miðborgina í gær á vegum fyrirtækisins
Reykjavík Haunted Walks. Óli segir göngurnar
vinsælar bæði hjá Íslendingum og útlendingum,
þar er farið yfir sögu borgarinnar og hún tengd
við þekkta drauga. „Sá þekktasti er líklega
Steinunn Sveinsdóttir frá Sjöundá,“ segir Óli.
Í draugagöngu um götur borgarinnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Draugar og fólk á vappi í miðborginni í gær
Björn Már Ólafsson
bmo@mbl.is
„Hóflegar launahækkanir hafa verið
stefnan í Danmörku á undanförnum
árum. Í fyrra tóku gildi kjarasamn-
ingar sem gengu út frá tæplega 5,5%
hækkun á þremur árum, sem þýðir
um 1,7-1,8% hækkun á ári,“ segir
Henning Gade, forstöðumaður hjá
Dansk Arbejdsgiverforening,
dönskum samtökum atvinnulífsins.
Hann var staddur hér á landi til að
halda erindi um breytt starfsnám í
Danmörku á menntadegi atvinnu-
lífsins sem haldinn var í gær á veg-
um Samtaka atvinnulífsins. Hann
segist hissa þegar hann heyrir talað
um kröfur um 20-30% hækkun
launa.
„Í Danmörku hefur verið lítil
verðbólga síðast-
liðið ár. Í janúar
varð verðbólga í
kringum 0% og á
stórum hluta síð-
asta árs var hún
um 0,5%. Það
þýðir að þótt
launahækkanir
hafi verið litlar,
aðeins í kringum
1,4% að meðal-
tali, hefur kaupmáttur aukist tölu-
vert,“ segir Gade.
Lítill ágreiningur
Aðspurður hvort samningavið-
ræður í Danmörku hafi verið harðar
segir hann svo ekki vera. „Laun hafa
hækkað um 1,4% frá því á síðasta
ári, sem er ansi lítið. Verkalýðsfélög-
in samþykktu svo litlar hækkanir
vegna þess að þeim var umhugað um
að Danmörk yrði samkeppnishæf á
alþjóðavettvangi. Samningaviðræð-
ur, bæði á almennum markaði og hjá
hinu opinbera, gengu vel og voru
samningar samþykktir með miklum
meirihluta,“ segir Gade.
Kerfið sveigjanlegt í Danmörku
Hann segir launakerfið í Dan-
mörku þó sveigjanlegra en hið ís-
lenska. „Launaþróunin í Danmörku
á sér stað að mestu leyti hjá fyrir-
tækjunum. Hjá 70% af launþegum í
Danmörku á yfir 80% af launaþróun-
inni sér stað hjá fyrirtækjunum. Í
kjarasamningunum er mælt fyrir
um menntun, frídaga og vaktafyr-
irkomulag og fleira slíkt en fyrir-
tækin hafa sjálf svigrúm til að
stjórna launaþróuninni. Þannig hafa
þau sjálf meira olnbogarými til að
hækka laun þegar vel gengur eða
lækka þegar kreppir að. Þetta kem-
ur sér líka sérstaklega vel fyrir
minni fyrirtæki,“ segir Gade.
Samhengið skiptir máli
Hann segist ekki tjá sig með bein-
um hætti um ástandið á vinnumark-
aði á Íslandi. Hann bendir Íslend-
ingum þó á að skoða launaþróun í
samhengi við önnur lönd. „Ég get
ekki sagt til um hvort 20-30% launa-
hækkanir séu of mikið eða of lítið.
Það verður hins vegar að skoða
kjarasamninga í samhengi við önnur
lönd. Hækkanir í Danmörku og
einnig í Þýskalandi eru bersýnilega
mun lægri en það sem er krafist
hér,“ segir Gade.
Ísland líti til annarra ríkja
 Litlar launahækkanir í Danmörku skila sér í auknum kaupmætti í lítilli verð-
bólgu  5,5% hækkun á þremur árum  Leggja áherslu á samkeppnishæfni
Henning
Gade
„Þetta er mikill léttir. Alveg stór-
kostlegt, bæði fyrir mig, kirkjuna og
íslenska myndlistarmenn,“ segir
Leifur Breiðfjörð myndlistarmaður,
en í gær staðfesti Hæstiréttur hér-
aðsdóm þar sem íslenska ríkinu er
gert að endurgreiða 7,5 milljóna
króna virðisaukaskatt á listaverki
Leifs sem prýðir hurð Hallgríms-
kirkju á þeim forsendum að um lista-
verk hafi verið að ræða en ekki
smíðavöru til bygginga. Leifur flutti í
janúar 2010 hingað til lands frá
Þýskalandi tvo hluta verks síns sem
mynda bronshurð kirkjunnar. Á toll-
skýrslu kom fram að um væri að
ræða frumverk af höggmyndum. Í
kjölfarið sendi tollurinn Leifi póst
þar sem kom fram að tollstjóri hafn-
aði skráningunni því listaverkið ætti
að falla undir flokkinn smíðavörur til
bygginga. Var síðan gerð ný toll-
skýrsla og Leifi gert að greiða virð-
isaukaskatt með 25% álagi, samtals
tæpar 7,5 milljónir króna.
Kirkjan greiddi kostnaðinn
„Það er ómetanlegt fyrir listamenn
sem vinna slík verk fyrir opinberar
byggingar að verkið skuli viðurkennt
sem listaverk en ekki smíðaverk,“
segir Leifur en hann þurfti að bíða
lengi eftir niðurstöðu í málinu. „Þetta
tók um fjögur ár en þetta var niður-
staðan sem ég vonaðist eftir.“ Þótt
Leifur hafi flutt verkið heim var það
kirkjan sem greiddi kostnaðinn og
fær nú endurgreiddan virðisauka-
skattinn. „Þetta er því glæsileg nið-
urstaða, bæði fyrir mig og kirkjuna,“
segir Leifur. bmo@mbl.is
Hurðin viðurkennt lista-
verk en ekki smíðavara
Morgunblaðið/Ómar
Hurðin Listamaðurinn við hurðina
sem nú er viðurkennt listaverk.
 Fá endur-
greiddan vsk.
Lára Halla Sigurðardóttir
Laufey Rún Ketilsdóttir
Nokkuð ákveðið hefur dregið úr gos-
inu í Holuhrauni í febrúar og gæti því
lokið á nokkrum vikum eða mán-
uðum. Erfitt er þó að segja nákvæm-
lega hvenær því lýkur en ljóst er að
ekki er lengur um stórgos að ræða,
segir Magnús Tumi Guðmundsson
jarðeðlisfræðingur. Bætir hann við að
dregið hafi úr kvikuflæði, sigi og jarð-
skjálftum í febrúar og gosinu gæti því
bæði lokið snögglega og fjarað út
hægt og rólega. „Aðalatriðið er þó að
þetta er ekkert stórgos lengur. Það
er líklegt, ef þróunin heldur svona
áfram, að þetta verði búið fyrir sum-
arið,“ segir Magnús Tumi.
Möguleiki á öðru gosi
Að sögn Ármanns Höskuldssonar
eldfjallafræðings lýkur eldgosi þegar
kvika hættir að koma upp. Það þýði
þó ekki að gliðnunarhrinunni sem
verið hefur í gangi á svæðinu sé lokið
og því mögulegt að annað eldgos
brjótist fram. „Það eru nú þegar búin
að vera fjögur önnur eldgos, tvö und-
ir jöklinum og tvö á söndunum,“ segir
Ármann. Enn er þó verið að vinna að
gögnum um eldgosið. „Við erum að
meta uppkomuhraðann og glíma við
mál sem hafa verið vandamál og er-
um að finna lausnir á því,“ segir Ár-
mann.
Í upplýsingum frá Veðurstofu Ís-
lands í gærmorgun kom fram að
stærsti skjálftinn síðastliðinn sólar-
hring mældist 4,3 stig en í heildina
mældust 30 skjálftar. Einnig kemur
fram að tíðni skjálftanna sé að drag-
ast saman. Áður hafi liðið tvær til
fjórar klukkustundir á milli skjálft-
anna en nú líði tólf til tuttugu og fjór-
ar klukkustundir á milli þeirra.
„Verði
búið fyrir
sumarið“
 Minna kvikuflæði,
sig og skjálftar
Morgunblaðið/RAX
Eldgos Verulega hefur dregið úr
gosinu í Holuhrauni í febrúar.