Morgunblaðið - 12.03.2015, Blaðsíða 23

vinnu á hvaða markaði sem er í
heiminum. Það gildir ekki um al-
menna launþega þessa lands.
Mér er spurn – er hugsanlegt að
þetta snúist ekkert um launakjör al-
mennra launþega heldur um póli-
tíska stöðu verkalýðsleiðtoga, sem
vilji styrkja sig í sessi innan verka-
lýðshreyfingarinnar? Málin snúist
hugsanlega bara um pólitíska stöðu
þeirra en ekki hag launamanna?
Mér virðist ekki að verkalýðs-
leiðtogar nútímans séu að berjast
fyrir hag hins almenna launþega.
Nei nú skal kynda undir og blása í
glæður reiðinnar sem kraumar enn
hjá mörgum eftir hrunið – setja víxl-
verkun launa og verðlags í gang –
með því að knýja fram óraunhæfar
hækkanir. Hinn almenni launþegi
kann ekki lengur að fara í verkfall –
og getur illa farið í verkfall, af því að
í dag lifa flestir umfram efni. Af-
borganir af alls kyns lánum sem
borga verður af falla ekki niður þótt
þú farir í verkfall. Verkalýðs-
leiðtogar eru reiðir út í stjórnvöld og
atvinnurekendur ætla að sýna hörku
í samningum til að geta síðan barið
sér á brjóst og tryggt stöðu sína inn-
an verkalýðshreyfingarinnar til
framtíðar. Ég vona að fleiri láti í sér
heyra um þetta mikilvæga málefni.
Ein áhyggjufull.
Morgunblaðið/Golli
Getur einhver sagt mér hvernig eða
hvað verkalýðsleiðtogar þessa lands
eru að hugsa? Þær kröfur sem sett-
ar hafa verið fram í yfirstandandi
viðræðum við atvinnurekendur eru
vægast sagt óraunhæfar. Segi alls
ekki að þær séu óréttlátar – en því
miður óraunhæfar. Þessar kröfur
munu aldrei skila launþegum kjara-
bót. Ef samningar yrðu gerðir á
þessum forsendum myndu hækkanir
launþega týnast um leið í gegnum
hækkun á neysluvísitölunni. Þá hefst
hringrásin; lán heimilanna hækka og
sama hringavitleysan og var land-
læg hér fyrir 30 árum fer í gang.
Væri það hagur launþega?
Ég trúi ekki að hinn almenni laun-
þegi sé reiðubúinn að leggja á sig
verkföll, með tilheyrandi skerðingu
á kjörum sínum, og láti verkalýðs-
foringja teyma sig á asnaeyrunum
út í vitleysuna sem er nú farin í gang
til að fá niðurstöðu sem er engan
veginn hagstæð eða bætir hag hins
almenna launþega. Rétt er að flug-
menn og læknar fengu launa-
hækkanir langt umfram það sem
hinn venjulegi launamaður getur
nokkru sinni knúð fram – enda geta
þessir aðilar fengið vel launaða
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Kjarasamningar
Skýrsla Rannsókn-
arnefndar Alþingis
opinberaði, að í að-
draganda efnahags-
hrunsins gerðu mörg
stjórnvöld landsins
ófyrirgefanleg mistök
við eftirlit á fjár-
málmarkaði. FME
(Fjármáleftirlitið) var
vissulega í hópi þeirra
stofnana sem hvað
mest ógagn gerðu þjóðinni, með
þjónkum við eigendur stóru bank-
anna og getuleysi við að greina
glæpaverk þeirra. Rannsóknar-
nefndin sýnir hógværð þegar hún
segir:
„Rannsóknarnefnd Alþingis tel-
ur að skort hafi á, að í eftirlits-
störfum sínum sýndu starfsmenn
Fjármálaeftirlitsins nægilega festu
og ákveðni við úrlausn og eftir-
fylgni mála. Þess eru dæmi að mál
er snerta ætluð brot á reglum um
stórar áhættur hafi lengi verið í
óformlegum farvegi, ýmist þar sem
þau eru látin liggja óhreyfð eða
bréfaskipti hafa staðið yfir við
fjármálafyrirtæki þar sem af hálfu
Fjármálaeftirlitsins hefur verið
leitast við að færa mál til betri
vegar með óformlegum hætti. Að
mati rannsóknarnefndar Alþingis
eru þetta ótækir stjórnsýsluhættir
sem ganga í bága við lögboðna
málsmeðferð.“
Neyðarlögin áttu að marka
jákvæð tímamót, en ekki
niðurlægjandi uppgjöf
Með neyðarlögunum (lög 125/
2008) var ætlunin að endurreisa
það bankakerfi sem hrunið hafði
vegna glæpa bankamanna og með-
virkni stjórnvalda. Meðal annars
veittu lögin FME víðtækar heim-
ildir sem einkum fólu í sér: (a) að
stofna nýja banka á grundvelli
þeirra föllnu, (b) að færa eignir og
skuldir úr gömlu bönkunum yfir í
þá nýju og (c) að meta verðmæti
þeirra eigna og skulda sem færðar
yrðu úr gömlu bönkunum. Almenn-
ingur stóð í þeirri trú, að núna
myndi FME taka hagsmuni þjóðar
fram yfir hagsmuni hrægammanna
sem eignast höfðu þrotabú gömlu
bankanna.
Í samræmi við neyðarlögin
stofnaði FME þrjá nýja ríkis-
banka, með yfirfærslu flestra inn-
lendra skulda gömlu bankanna og
til mótvægis vænan skammt af
innlendum eignum. Þessi aðferð,
að viðhalda starfsemi banka þótt
þeir væru komir í þrot, er al-
þjóðlega viðurkennd. Mistök FME
voru meðal annars þau, að við
verðmat eignanna var eingöngu
horft til fyrirsjánlegra afskrifta.
Ekkert tillit var tekið til nauðsyn-
legra leiðréttinga útlána til al-
mennings og fyrirtækja. Vegna
forsendubrestsins sem leiddi af
efnahagshruninu var sjálfsögð
krafa að nýju bankarnir veittu al-
menna lánaleiðréttingu, sem inni-
falin yrði í afskriftunum.
Þótt fyrirséð væri að nýju bank-
arnir myndu verpa gulleggjum var
glapræði að íþyngja
þeim með óþarfa
skuldsetningu. Þetta
gerði FME samt, því
algerlega að óþörfu
voru yfirfærðar eignir
allt of miklar og af-
skriftir þeirra allt of
litlar. Það ótrúlega
gerðist einnig, að
ákveðið var að skuldir
bankanna yrðu í er-
lendum gjaldeyri.
Þessi rembihnútur var
sjáanlega hnýttur til
að auðvelda eftirleikinn, sem var
að gefa hrægömmunum bankana
og þar með einokunaraðstöðu til að
blóðmjólka landsmenn.
Ríkisbankarir voru
ofurskuldsettir í
erlendum gjaldeyri
FME stofnaði nýju ríkisbankana
þrjá haustið 2008, en skildi þá eftir
í skuldagildru hrægammanna.
Óþörf ofurskuldsetning bankanna í
erlendum gjaldeyri var í nóvember
2008 áætluð af FME vera 1.153
milljarðar króna. Hins vegar skil-
aði ráðgjafinn Deloitte skýrslu 22.
apríl 2009, þar sem kom fram að
óþörf skuldsetning bankanna væri
allt að 766 milljarðar króna. Til
samanburðar lá alltaf fyrir að eig-
infjárframlag ríkisins yrði um 385
milljarðar.
Þegar ríkisstjórn Jóhönnu Sig-
urðardóttur tók við völdum 1. febr-
úar 2009 var fyrsta verk yf-
irráðherrans Steingríms Sigfús-
sonar að hefja leynilegar viðræður
um stóru bankagjöfina. Sem fjár-
málaráðherra fór hann með eign-
arhald ríkisins á bönkunum og
hafa sjálfsagt flestir haldið að
hann væri gæslumaður þeirra en
ekki úthlutunarstjóri. Í raun var
markmið viðræðnanna að búa til
umgjörð um bankagjöfina, þannig
að á yfirborðinu væri ekki um gjöf
að ræða, heldur samninga um að-
skilnað nýju bankanna frá
þrotabúum þeirra gömlu. Lausn
Steingríms var að skilja eftir opn-
ar dyr, sem hrægammarnir gætu
notað til að kaupa nýju bankana
fyrir lítið og án þess að mikla at-
hygli vekti.
Bæta verður fyrir mistök
Fjármálaeftirlitsins og
endurheimta ríkisbankana
Stóru bankagjöfina verður að
skoða í sama ljósi og Icesave-
kúgunina, sem ríkisstjórn Jóhönnu
Sigurðardóttur lagði ofurkapp á að
landsmenn undirgengjust. Bæði
þessi mál verður að rannsaka fyrir
opnum tjöldum og veita þjóðsvik-
urum makleg málgjöld. Augljóst er
að þjónkun ríkisstjórnar Jóhönnu
Sigurðardóttur við nýlenduveldin
stafaði af þeirra óþjóðhollu ósk að
Ísland yrði innlimað í Evrópusam-
bandið.
Minna má á, að Jóhanna og Öss-
ur Skarphéðinsson frömdu
stjórnarskrárbrot þegar þau sendu
stjórnarerindi um inngöngubeiðni
Íslands í ESB án undirritunar for-
seta landsins. Þjóðinni tókst að
hindra Icesave-óværuna og inn-
limun landsins í Evrópusambandið
er ekki lengur á dagskrá, en stóra
bankagjöfin er ennþá sem fleinn í
þjóðarlíkamanum. Eignir lands-
manna njóta verndar stjórn-
arskrárinnar og það sem ólöglega
hefur verið afhent er endurkræft.
Núverandi stjórnvöld verða að
gyrða sig í brók og endurheimta
ríkisbankana.
Eftir Loft Altice
Þorsteinsson
» Almenningur stóð
í þeirri trú, að
núna myndi FME
taka hagsmuni þjóðar
fram yfir hagsmuni
hrægammanna sem
eignast höfðu þrotabú
gömlu bankanna.
Höfundur er verkfræðingur
og stjórnarmaður í félaginu
Samstaða þjóðar.
Fjármálaeftirlitið
tók stöðu gegn
hagsmunum
Íslands
Loftur Altice
UMRÆÐAN 23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. MARS 2015
Eftirfarandi texti er opið bréf til
borgarstjórnar Reykjavíkur og yf-
irmanna á velferðarsviði Reykja-
víkurborgar:
Það vantar ekki að borgarstjórn
og stjórn velferðarsviðs hrópi hátt
um góða stefnu í málum eldri
borgara, en ýmsum finnst það
stangast á við það sem gert er. Nú
ætlar stjórn velferðarsviðs að loka
matsalnum í félagsmiðstöðinni
Borgum um páskahelgina. Þetta
finnst hópi eldri borgara sem búa í
Eirborgum og hafa nýtt sér mat-
salinn daglega ekki vera í sam-
ræmi við yfirlýsta stefnu. Það er
ekki á færi allra sem eru á átt-
ræðis-, níræðis- og tíræðisaldri að
standa í miklum innkaupum og
matartilbúningi. Margir eiga
marga aðstandendur, sem aðstoða
þá, aðrir eiga fáa og sumir enga.
Við vitum að starfsmenn velferð-
arsviðs benda á heimsendingu
matar, en sú þjónusta er í skötu-
líki. Til að rökstyðja þessi orð lýs-
um við heimsendum mat síðastlið-
inn jóladag. Skammturinn var
tvær sneiðar af hangikjöti, þar
sem rauði hangikjötsliturinn var
orðinn ansi gráleitur, örlítið af
grænum baunum, kúla af kartöflu-
salati, enginn jafningur, tveir flat-
kökubitar sem molnuðu niður þeg-
ar þeir voru teknir upp, hálft
harðsoðið egg. Okkur finnst ólík-
legt að þeir sem ráða þessum mál-
um vildu búa við það að fá svona
mat á hátíðisdegi. Okkur finnst
svona matarsendingar vera van-
virðing við eldri borgara. Starfs-
menn velferðarsviðs segja sjálf-
sagt að engar kvartanir hafi borist,
en við vitum að margir kvarta um
þessa þjónustu en þora ekki að
hafa nógu hátt. Við förum fram á
að matsalurinn í félagsmiðstöðinni
Borgum verði opinn alla daga árs-
ins. Við ráðleggjum borg-
arfulltrúum og yfirmönnum á vel-
ferðarsviði að hafa hugfast að
tíminn líður hratt og fyrr en varir
eruð þið eldri borgarar, hvaða við-
móti viljið þið þá mæta?
Opið bréf til yfirmanna
Ása Jónsdóttir, Fróðengi 3,
Bára Þórarinsdóttir,
Fróðengi 9,
Eggert Kr. Kristmundsson,
Fróðengi 9,
Jóhann Þór Sigurbergsson,
Fróðengi 3,
Jón Ásgeirsson, Fróðengi 7.
» Við förum fram á að
matsalurinn í félags-
miðstöðinni Borgum
verði opinn alla daga
ársins.