Bókasafnið - 01.05.2013, Blaðsíða 15

15

Endurskoðun á lagaumhverfi bókasafna hefur nú staðið yfir í
tæpan áratug. Þáverandi menntamálaráðherra, Tómas Ingi
Olrich, skipaði nefnd í júní 2003 sem átti að kanna hvort
hagkvæmt væri að setja heildarlög fyrir allar tegundir
bókasafna og skilgreina hlutverk og stöðu þeirra í safnakerfi
landsins. Ennfremur var nefndinni falið að skilgreina stöðu
Landsbókasafns Íslands – Háskólabókasafns sem forystusafn
allra bókasafna landsins og fjalla um lög um almennings-
bókasöfn með tilliti til þessa. Nefndina skipuðu Þóra
Óskarsdóttir tilnefnd af menntamálaráðuneyti, Kristbjörg
Stephensen tilnefnd af Sambandi íslenskra sveitarfélaga,
Marta Hildur Richter tilnefnd af samtökum forstöðumanna
almenningsbókasafna, Sigrún Klara Hannesdóttir tilnefnd af
Landsbókasafni Íslands – Háskólabókasafni og Þórdís T.
Þórarinsdóttir tilnefnd af Upplýsingu – félagi bókasafns og
upplýsingafræða. Nefndin skilaði af sér í janúar 2004 og lagði
þá fram tillögur að frumvarpi til bókasafnalaga, frumvarpi til
laga um almenningsbókasöfn og frumvarpi til laga um
Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn.
Tillögurnar voru til umræðu og athugunar í ráðuneytinu um
skeið, en niðurstaðan varð sú að freista þess að setja ein heild-
arlög um starfsemi almenningsbókasafna, skólasafna og um
Blindrabókasafn Íslands (nú Hljóðbókasafn Íslands). Í janúar
2006 óskaði þáverandi menntamálaráðherra, Þorgerður Katr-
ín Gunnarsdóttir, eftir því að nefndin endurskoðaði tillögur
sínar með tilliti til þess að sett yrðu ein heildarlög. Sú breyting
varð á nefndinni að Jana Friðfinnsdóttir tók við sem fulltrúi
Bókasafnalög 2012 – eitt bókasafnakerfi
Aðdragandi að endurskoðun laga um bókasöfn
Sambands íslenskra sveitarfélaga. Í október 2006 lauk nefndin
störfum og lagði fram tillögu að frumvarpi til bókasafnalaga.
Tillögurnar voru síðan til frekari vinnslu í ráðuneytinu og horft
var til þróunar sem varð í löggjöf annarra málaflokka, sem
síðan birtust til dæmis í safnalögum frá 2011 og myndlistar-
lögum frá 2012. Jafnhliða var unnið að endurskoðun laga um
Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn og voru þau lög
samþykkt í september 2011. Til umræðu var að lög um safnið
yrðu kafli í bókasafnalögunum en horfið var frá því.
Víðtækt samráð var haft um tillögu nefndarinnar að frum-
varpi og var leitað eftir áliti og athugasemdum frá helstu
hagsmunaaðilum. Haustið 2011 voru frumvarpsdrög sett í
kynningu á vef mennta- og menningarmálaráðuneytisins og
bárust þá frekari athugsemdir og rötuðu margar inn í endan-
lega gerð frumvarpsins sem Katrín Jakobsdóttir mennta- og
menningarmálaráðherra lagði fram á Alþingi haustið 2012.
Frumvarpið varð að lögum 19. desember 2012 og segja má að
góð sátt hafi náðst um málið.
Þörf fyrir lagabreytingar
Ráðist var í að endurskoða lagaumhverfi bókasafna vegna sí-
felldra breytinga sem hafa átt sér stað í umhverfi þeirra til
margra ára. Reynt var að fylgja þeirri þróun sem orðið hefur í
nágrannalöndunum, en norræn bókasöfn þykja standa fram-
arlega. Þar vegur þyngst sífellt aukin notkun upplýsingatækni
við miðlun upplýsinga og í rekstri bókasafna. Við tæknivæð-
inguna hafa skapast mörg ný tækifæri, hagræði og sparnaður,
Ingibjörg Steinunn Sverrisdóttir er bókasafns- og upplýsingafræðingur MA, stjórnsýslufræðingur
MPA og er landsbókavörður frá 2007.