Bókasafnið - 01.05.2013, Blaðsíða 32

Bókasafnið - 01.05.2013, Blaðsíða 32
32   Höfundaréttur er góður - því meiri sem höfundarétturinn er þeim mun betra. Eitthvað á þessa leið hljómuðu orð Glyn Moody á ráðstefnu um stafrænt frelsi árið 2012 þegar hann var að reyna að skýra þróun á höfundaréttarlögum. Sjálfur taldi hann réttast að afnema slík lög með öllu. Þó ég sé ekki jafn rótttækur og Moody þá tel ég að höfundaréttarlög setji fólki of oft þröngar skorður. Veturinn 2011-2012 vann ég að meistaraverkefni í hagnýtri menningarmiðlun sem kallast Rafbókavefurinn (www.raf- bokavefur.is). Verkefnið snerist annars vegar um að útbúa og dreifa rafbókum á íslensku og hins vegar að fj alla fræðilega um rafbækur. Rafbækurnar sem ég útbjó féllu fl estar í fl okk íslenskra fornbókamennta en einnig voru þar skáldsögur og smásögur sem komnar voru úr höfundarétti. Að hluta byggði ég þar á frumkvöðlastarfi Netútgáfunnar sem kom fj ölda verka á rafrænt form. En ég tók líka þýddar sögur sem höfðu birst í blöðum fyrri alda og búið var að skanna á Tímarit.is. Ég ljóslas þær (breytti myndum í texta) með forriti og prófarkalas síðan til að geta gert úr þeim rafbækur. Þegar ég var að leita að spennandi efni í blöðum fyrri alda lenti ég oft í klípu. Það eitt og sér að saga hafi birst árið 1895 þýðir ekki endilega að hún sé laus úr höfundarétti. Höfundur- inn gæti vel hafa lifað í fi mmtíu ár til viðbótar og til að fi nna út úr því þurfti rannsóknarvinnu. Stundum varð ég að leysa úr skammstöfunum eða aðgreina alnafna til að fi nna hið mikil- væga dánarár. Ef efnið var enn í höfundarétti fór málið ekkert lengra. Það að elta uppi afkomendur höfunda og fá samþykki hjá þeim er einfaldlega of mikið mál fyrir svona sjálfboða- vinnu. Sem dæmi um hve erfi ð leitin getur verið má nefna að ég skoðaði ákveðnar ævintýrabækur sem voru þýddar á þriðja áratug tuttugustu aldar. Miðað við dánardægur höfundar falla upprunalegu bækurnar úr höfundarétti eftir um tíu ár. Að gamni mínu skoðaði ég hvenær höfundaréttur á íslensku þýðingunni myndi renna út. Ég fann upplýsingar um að þýð- andinn hafi látist í hárri elli árið 1982, sem þýðir að þýðingin sjálf er í höfundarétti fram til ársloka 2052. Ég fl etti manninum upp í minningargreinum og sá að hann hafði eignast níu börn (sem voru ekki einu sinni nafngreind). Má gera því skóna að fl est börn þýðandans lifi nú annað hvort í hárri elli eða séu nú þegar látin. Þá hefur rétturinn færst til barnabarna eða jafn- vel barnabarnabarna. Það má því álykta að höfundarétturinn deilist á tugi manna í dag.1 1. Raunar er ákveðin kaldhæðni fólgin í því að passa upp á höfundarétt íslenskra þýðenda sem voru ekki bundnir af slíkum takmörkunum þar sem Ísland varð ekki aðili að Bernarsáttmálanum fyrr en um miðja tuttugustu öld og gátu því löglega þýtt efni hvaða höfundar sem þeir vildu (þó einhverjir þeirra hafi vissulega fengið leyfi ) (Páll Sigurðsson, 1994). Óli Gneisti Sóleyjarson er með BA gráðu í bókasafns- og upplýsingafræði, MA gráðu í þjóðfræði, diplómugráðu í opinberri stjórnsýslu og MA gráðu í hagnýtri menningarmiðlun. Hann hefur meðal annars starfað á Landsbókasafni Íslands – Háskólabókasafni, Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Borgarbókasafni, sinnt stundakennslu í Háskóla Íslands. Er nú forstöðumaður Bókasafns Iðnskólans í Hafnarfi rði og kennir stöku sinnum um rafbækur og rafbókagerð í Endurmenntun Háskóla Íslands. Stafræn endurgerð texta Höfundaréttur og lýðvistun
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Bókasafnið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bókasafnið
https://timarit.is/publication/245

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.