Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2009, Síða 18

„Fólki sem kemur hingað finnst
hreint ótrúlegt að sjá hvernig smiðj-
an, öll þessi gömlu tæki, eru í full-
komnu standi eftir áratuga notkun.
Þegar þessu var breytt í safn þurfti í
raun ekki að gera neitt nema að setja
auglýsingu um sýningartíma. Smiðj-
an sjálf er lifandi safn og hefur verið
lengi. Hér er allt nákvæmlega eins og
það var að loknum síðasta vinnudegi,“
segir Kristján Gunnarsson sem hefur
umsjón með hinni öldnu vélsmiðju
Guðmundar J. Sigurðssonar & co. á
Þingeyri.
Kristján lærði vélsmíði í þessari
þekktu smiðju og hefur hún því verið
drjúgur þáttur í hans æviferli, því eftir
nám starfaði hann þar lengi. Smiðjan
á Þingeyri var þekkt meðal breskra út-
gerðar- og togarasjómanna enda hef-
ur verið sagt að skip hafi farið með bil-
aða hluti úr höfn ytra til að láta gera
við á Þingeyri.
Virðing fyrir tækjunum
Í málmsteypunni voru búnir til ótrú-
legustu varahlutir, jafnvel stimpl-
ar og simpilhringir voru þar gerðir í
ótal tegundir véla, enda óhægt um vik
með öflun varahluta á fyrstu áratug-
um liðinnar aldar. Guðmundur stofn-
aði smiðjuna 1913 eftir að hafa lært
iðnina í Danmörku.
„Þegar ég kom hérna var Matthí-
as sonur Guðmundar kominn með
smiðjuna, hann var mikill völundur
og kenndi manni vönduð vinnubrögð
og góða umgengni um vinnustaðinn. Í
raun að bera virðingu fyrir hlutunum.
Ég held að það sé einmitt lykillinn að
því hve vel tækin hérna hafa dugað,
að það var hugsað um þau og þeim
sýnd virðing. En helstu tækin komu
samt ekki við stofnun smiðjunnar
eins og margir halda, flest komu þau
ekki fyrr en 1917 og 1918, þannig að
þau eru nýrri en smiðjan sjálf. Samt
eru hér tæki sem smíðuð voru fyrir
aldamótin 1900, hér er meðal annars
rennibekkur og borvél sem ég hygg að
séu frá 1895 eða þar um bil, þannig að
þetta er ekki allt alveg nýtt, hefur séð
þrjár aldir.“
fjölbreytt iðn
Rennibekkir, borvélar og öll stærri
tæki eru knúin með reimum sem
drifnar eru af öxli sem gengur eft-
ir endilöngu húsinu. Með þessu þarf
aðeins einn mótor fyrir öll tækin og
ljóst að hagræðið af því hefur verið
mikið þegar allt var knúið með bens-
ínvél. Nú er löngu kominn rafmótor til
að knýja tækin. Ásigkomulag alls bún-
aðar bendir til þess að tækin færu létt
með að endast aðra öld ef umhirðan
héldist óbreytt.
Sjálfur rekur Kristján eigið véla- og
bílaverkstæði í hluta þess húsnæðis er
áður hýsti smiðjuna frægu þannig að
þekkingin hefur færst mann fram af
manni á Þingeyri.
„Það var mikil þekking til í smiðj-
unni og fátt sem ekki var gert við hér,
enda lærðum við nemarnir ótrúlega
fjölbreytta iðn hjá honum Matthíasi,
bæði að framleiða línuspil og vara-
hluti auk svo margs annars og svo
náttúrlega alla venjulega smiðju-
vinnu og viðgerðir,“ segir þessi læri-
sveinn meistaranna.
GS
Miðvikudagur 22. júlí 200918 vestfirðir
n Tækin í vélsmiðju Guðmundar J. Sigurðssonar & co. ganga enn eins og ný:
Vi tæ i
Kristján Gunnarsson, umsjónarmaður Gömlu
vélsmiðjunnar á ÞinGeyri Útskýrir fyrir bílaáhugamönn-
um og mótorhjólaferðalöngum hvernig hin aldagömlu tæki voru
og eru notuð enda eru þau öll í fullkomnu ástandi.
mynd Guðmundur siGurðsson
Kristján Gunnarsson Við borvél sem
enn sinnir sínu hlutverki í vélsmiðju Guðmundar
J. Sigurðssonar frá því fyrir aldamótin 1900.
Þriggja alda
Einarshúsið | Hafnargötu 41 | Bolungarvík | Sími 456 7901 og 864 7901
www.einarshusid.is
Einarshúsið
Veitingastaður og krá
Pétur og Einar
Saga frumkvöðla í Bolungarvík
Sýnd í húsinu öll fimmtudagskvöld í júlí kl. 20:00