Dagblaðið Vísir - DV - 28.08.2009, Qupperneq 22

22 föstudagur 28. ágúst 2009 fréttir
Árið 2011 verða 100 ár liðin frá stofn-
un Háskóla Íslands. Á tímum sjálf-
stæðisbaráttu þjóðarinnar var litið
svo á að stofnun háskóla væri liður í
að efla sjálfstæði og fullveldi þjóðar-
innar, ekki síður en að treysta undir-
stöður atvinnulífs og framfarir.
Nærri einni öld eftir stofnun Há-
skóla Íslands og 65 árum eftir stofn-
un lýðveldisins glímir íslenska þjóðin
við mestu efnahagshörmungar sem
riðið hafa yfir nokkra þjóð á síðari
árum. Flestir eiga bágt með að skilja
hvers vegna fjármálakreppan í veröld-
inni lék Íslands svo grátt sem raun ber
vitni og miklu verr en aðrar þjóir sem
þó hafa ekki farið varhluta af heims-
kreppunni.
Undir svo djúpstæðri kreppu og
drápsklyfjum sem lagðar eru á heim-
ili og fyrirtæki ólgar reiði sem hæglega
gæti leitt til þverrandi greiðsluvilja
og þar með slitum á grundvallarsátt-
mála um að landið skuli með lögum
byggja.
Beðið niðurstöðu rannsókna?
Hvernig stendur á því að svona er
komið fyrir íslensku efnahagslífi?
Hvers vegna herjar uppdráttarsýkin
á íslensku krónuna sem aldei fyrr? Af
hverju jókst verðbólga um 30 prósent
í einu vettvangi? Hvers vegna rýrna
fasteignir í verði um tugi prósenta?
Því hækka lánin upp fyrir greiðsluþol
heimila og fyrirtækja á sama tíma og
kaupmáttur hrapar meira en dæmi
eru um í áratugi? Því er svo komið að
þjóðin er undir áhrifavaldi Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins og á nú fullt í fangi
með að halda yfirráðum yfir auðlind-
um sínum og arðinum af þeim í land-
inu?
Rannsókn á þessum skelfingum ís-
lensku þjóðarinnar er í höndum rann-
sóknarnefndar Alþingis. Niðurstöðu
nefndarinnar sem og undirnefndar
hennar er beðið með eftirvæntingu,
ekki aðeins hér á landi heldur víða
um lönd. Stofnanir, sérfræðingar um
fjármálamarkaði, háskólar og stjórn-
málamenn þyrstir í nýja þekkingu um
þjóðfélagsleg samspil efnahagslífs,
peningamálastefnu, regluverks, emb-
ættisfærslu og stefnumörkunar á vett-
vangi stjórnmálanna sem framkallað
getur svo volduga skjálfta og kerfis-
hrun íslenska fjármálakerfisins.
Mörgum virðist sem eigendur og
stjórnendur bankanna, embættis-
menn í lykilstöðum og stjórnvöld beri
mesta ábyrgð. Aðrir vilja einnig draga
fjölmiðla til ábyrgðar og telja að eign-
arhald auðmanna á þeim ríði bagga-
munin um samsekt þeirra.
Er Háskóli Íslands stikkfrí?
Hvað með Háskóla Íslands? Er það
ekki krafa nútímasamfélagsins að
mikilvægar og skynsamlegar ákvarð-
Hannes Hólmsteinn Gissurarson, stjórnmálafræðiprófessor,
kennir og leiðbeinir í málstofu um heimskreppuna og framtíð
kapítalismans á haustmisseri í Háskóla Íslands. Hann er stund-
um kallaður hugmyndafræðilegur arkitekt bankahrunsins, en
allar götur frá því honum var þröngvað inn í Háskóla Íslands
1988 gegn vilja háskólayfirvalda, hefur hann verið talsmaður
nýfrjálshyggjunnar og einkavæðingar. Fáir hafa enn spurt um
ábyrgð háskólasamfélagsins á alvarlegasta efnahagshruni þjóð-
arinnar fyrr og síðar aðeins tveimur árum áður en Háskóli Ís-
lands fagnar 100 ára afmæli sínu.
Ábyrgð HÁskóla
Íslands Á Hruninu
JóHann Hauksson
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
framHald Á næstu opnu
Hugmyndafræðingur mótmælir Hróp voru gerð að
Hannesi Hólmsteini Gissurarsyni, stjórnmálafræðiprófessor,
þegar hann hugðist mótmæla Icesave ábyrgðum á Austur-
velli fyrir helgi. Margir telja að hann beri mikla hugmynda-
fræðilega ábyrgð á litlu eftirliti með bönkunum sem komið
hafa drápsklyfjum yfir á herðar almennings.
Hringdi viðvörunarbjöllum
og gagnrýndiGylfi Magn-
ússon sakaði Seðlabankann
um vítavert andvaraleysi í
sjónvarpsviðtali í júní í fyrra.