Dagblaðið Vísir - DV - 06.08.2010, Blaðsíða 27

„Jú, ætli það ekki bara.“
Erlingur ingimundarson,
23 ára, bílstJóri.
„Já, endilega.“
alExandra mjöll Young,
19 ára, lærlingur í blaðamennsku.
„Ég veit það ekki, en það gæti vel verið.“
davíð Ólafsson,
28 ára, kvikmyndagerðarmaður.
„Já.“
HEnrY ottÓ Haraldsson,
18 ára, starfsmaður á hótel núpi.
„Já, ég mun örugglega gera það.“
EmilY Burton,
24 ára, lærlingur í blaðamennsku.
Ætlar þú að sjá gleðigönguna á laugardaginn?
gEorg Erlingsson mErrit
skipulagði dragkeppnina sem markar
upphaf gay pride-hátíðarinnar í ár.
keppnin var haldin í íslensku
óperunni, og að sögn viðstaddra var
fullt út úr dyrum. georg sýndi mikil
tilþrif í keppninni, en hann var kynnir
ásamt því að vera skipuleggjandi.
hann er reynslubolti í draginu, því
hann er fyrrverandi dragdrottning og
hefur skipulagt keppnina í fjölda ára
eftir það.
DragDrottningar
borða ekki
Um miðja 19. öld varð þjóðfrelsis-
vakning í Evrópu. Baráttan fyr-
ir sjálfstæði komst á dagskrá. Á Ís-
landi var meðganga þess löng og
erfið sem byrjaði með heimastjórn
en endaði í lok styrjalda í einskonar
fyrir burafæðingu 1918/1944. Fyrir-
burar byrja iðulega sitt líf í öndun-
arvél og þurfa síðan margskonar að-
stoð. Þetta hefur einkennt sjálfstæði
Íslendinga. Einhver heilagleiki er
yfir barninu, því hefur fylgt trúboð
og reynt hefur verið að bólusetja
landsmenn gegn villutrú.
En höfðu Íslendingar einhverja
burði til að verða sjálfstæðir?
forsendur sjálfstæðis
Í yfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna
frá 1960 er lögð áhersla á sjálfs-
ákvörðunarrétt þjóða. Þar er með-
al annars talað um að efnahagur,
stjórnmálaástand, menntunarstig
eða félagslegar aðstæður megi ekki
verða átylla til að slá sjálfstæði á
frest. Þessar áherslur á hið formlega
sjálfstæði eru þó ekki nægilegar því
nauðsynlegt er einnig að tryggja hið
efnislega sjálf stæði. Skil herraþjóð-
anna við fyrrverandi nýlendur hafa
oft verið þannig að sjálfstæðið hefur
ekki náð sér á strik. Vissar forsend-
ur, eins og öflugt atvinnulíf og póli-
tískan stöðugleika hefur skort. Þær
þurfa einnig margs konar stuðning
í stað alls kyns tollahafta sem mætti
þeim eftir sjálfstæðið. Íslend ingar
fluttu lengi óunnin fiskflök út vegna
þess að tollur á hráefni var lægri en
á unna vöru. Enn einkennir útflutn-
ingur hráefna flestar fyrrverandi
nýlenduþjóðir. Þær eru sjálfstæðar
en eru víðast hvar á skilorði. Staða
margra þeirra er vægast sagt skelfi-
leg. Fyrir margar þeirra hefði sjálf-
stjórn verið álitlegri kostur meðan
innviðir þeirra þróuðust.
Saga Íslands minnir dálítið á
söguna af Robinson Crusoe. Þegar
fólk settist að á Íslandi bar það með
sér erlenda menn ingu og kunnáttu
frá viðkomandi föðurlandi. Þannig
hefur það verið alla tíð viðvíkjandi
trúarbrögð, stjórn sýslu, félagslegar
hreyfingar, menntun, menningu og
fjölmiðla. Laga setning tekur fyrst og
fremst mið af hinum Norðurlönd-
unum. Með ESA hefur enn stærri
hluti komið frá ESB. Því má spyrja
sig hvað sé íslenskt og hver sé
ávinning urinn af sjálfstæði fram yfir
sjálfstjórn.
Erindið og erfiðið
Þrátt fyrir þessi ytri áhrif hefur Ís-
land reynt að halda fram sjálfstæð-
inu. Það hefur verið gert í þágu
valdastöðu mismunandi stétta á
hverjum tíma. Árið 1909 voru kratar
orðnir stærsti flokkurinn í Dan-
mörku; Stauning kominn með nærri
30 prósenta fylgi. Á lítt iðnvæddu Ís-
landi voru menn vissulega farnir að
nota hjólið en voru enn að rífast um
vegalagningu.
Undir þessu sjálfstæði varð til
umtalsverður munur á stöðu verka-
lýðs í Danmörku og á Íslandi í
trygginga lög gjöf, húsnæð is málum,
vinnutíma, launakjörum. Gjáin
milli Íslands og Danmerkur hef-
ur stöðugt aukist og með hruninu
hefur hún breikkað enn meir, orðið
sýnilegri því nú gengur ekki að fela
hana með gengdar lausri yfirvinnu.
Þessi staða vekur óneitanlega
spurningar um efnahagslega hlið
sjálf stæðisins sem kostað hef-
ur ómældar upphæðir. Var ekki
tilgangurinn sá að borg urunum
myndi vegna betur en í samfylgd
Dana?
Hvað segir samanburðurinn?
Á Íslandi eru hæstu launin greidd
af erlendum fyrirtækjum. Að þeim
undan skild um og örfáum öðrum
er framleiðni íslenskra fyrir tækja
langt undir því sem gengur og ger-
ist hjá frænd þjóðunum. Þau standa
ekki undir háum launum. Heilu
iðngreinarnar hafa hrunið eins
og spila borgir með aukinni sam-
keppni. Hrikaleg gjaldþrotasaga
hófst með Innréttingunum sem
voru reknar með háum styrkjum
frá Kaupmannahöfn. Nú er meira
en helmingi fyrirtækja haldið í önd-
unarvél. 35.000 störf hafa glatast og
um 13.000 vinnufærir öryrkjar fá
ekki störf. Þúsundir íbúða standa
tómar og fólk kýs með fótunum.
Samtök atvinnulífsins berjast gegn
ríkis afskiptum, heimta verkefni frá
hinu opinbera og að eftirlaunaaldur
verði hækkaður.
Ekki er það auður Dana, eins og
fiskimið og orkulindir, sem skýrir
velgengni þeirra. Þeir eiga á hinn
bóginn afar öfluga stétt atvinnurek-
enda sem standa að rannsóknum,
nýjungum, vöruþróun/hönnun og
öflugu markaðsstarfi. Eiginlega er
með ólíkindum hversu samkeppn-
ishæfur útflutningur Dana er þrátt
fyrir há laun.
Er ekki ljóst að sjálfstæði Íslend-
inga hvílir nú á brauðfótum?
Eilífðarblóm sjálfstæðisins (II)
myndin
Hver er maðurinn?
„georg erlingsson merritt.“

Hvað drífur þig áfram?
„Ég er nú frekar ofvirkur og vill hafa mikið
að gera. ætli að ég vilji ekki bara sjá hluti
gerast og klárast. skemmtilegast að taka
á verkefnum sem fólk fær að njóta.“

Hver er fyrirmyndin?
„madonna she is the shit.“

Hver eru áhugamál þín?
„tónlist, myndlist, auðvitað að fara stund-
um í drag. sund er líka gaman.“

Hvað verður gert um helgina?
„um helgina er það gleðigangan og ætla
ég að taka þátt í henni. fer örugglega
dansandi niður laugarveginn eins og í
fyrra og fæ fólk til að hlæja og skemmta
sér.“

Hvað skilur dragdrottningar frá
dragbítunum?
„ætli drottningarnar séu ekki bara
jákvæðari og hressari.“

Hver er morgunmatur dragmógúls?
„makeup... nei svona í alvöru þá borðum
við ekki.“

Hver er uppáhalds kvikmyndin?
„scary movie-myndirnar. Ég get horft á
þetta bull aftur og aftur og alltaf hlegið
jafn mikið.“

Hver er hápunktur gay-Pride?
„dragkeppnin og gleðigangan.“

Hvað er framundan?
„núna er ég bara að hætta í sumarfríi og
fer að snúa mér aftur að daglegri vinnu
og halda áfram að skipuleggja nokkur
verkefni sem eru framundan hjá mér.
síðan er aldrei að vita nema maður sendi
lag á útvarpsstöðvarnar.“
maður dagsins
dómstóll götunnar
kjallari
föstudagur 6. ágúst 2010 umræða 27
„Gjáin milli Íslands
og Danmerkur hefur
stöðugt aukist og með
hruninu hefur hún
breikkað enn meir.“
sævar tjörvason
doktor í félagsfræði skrifar
Þreyttir fætur hvíldir Það voru þreyttir ferðamenn sem tylltu sér á bekk við reykjavíkurtjörn síðdegis á fimmtudag og virtu sér mannlífið. veðrið í reykjavík hefur verið með
ágætum undanfarna daga. mYnd rÓBErt rEYnisson