Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.2011, Blaðsíða 32

32 | Viðtal 15.–17. apríl 2011 Helgarblað
É
g er náttúrulega rómantíker,“
segir Jón Bjarnason, sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráð-
herra aðspurður hvort hann
sé rómantískur maður. Jón segir erfitt
að búa á Íslandi án þess að vera róm-
antískur. Það eru ekki síst hugsjónir
Jóns sem eru rómantískar en hann er
borinn og barnfæddur sveitamaður
og hefur sterkar skoðanir á íslenskri
náttúru og þjóðgildum. Hann vill
sterka landsbyggð og telur að grunn-
gildum Íslands sé ógnað innan Evr-
ópusambandsins.
Það hefur mikið mætt á Jóni und-
anfarið bæði persónulega og faglega.
Hann situr í ríkisstjórn á einhverjum
erfiðustu tímum frá fullveldi lands-
ins og hefur verið óhræddur við að
lýsa skoðunum sínum. Jafnvel þeim
sem hafa verið á skjön við skoðanir
forystumanna ríkisstjórnarinnar en
hann telur stöðu sinni ekki ógnað
þrátt fyrir það.
Ekki er heldur langt síðan Jón
varð fyrir þeirri miklu sorg að missa
dóttur sína sem var innan við þrítugt.
Hún lést eftir baráttu við krabbamein
í mars. Jón sá rómantíkina geisla í
augum dóttur sinnar þegar hún gifti
sig skömmu áður en hún féll frá. Það
verður enginn faðir samur við það að
missa dóttur sína en hann er samt
þakklátur fyrir þær góðu stundir sem
hann átti með henni.
Jón hefur langa og mikla reynslu
af íslenskum landbúnaði og er hug-
myndasmiðurinn á bak við endur-
reisn landbúnaðarháskólans á Hól-
um, en þegar hann varð skólastjóri
þar nyrðra árið 1981 hafði skólahald
legið niðri um nokkurra ára skeið.
Það rættist því draumur þegar hann
tók við embætti ráðherra árið 2009.
Missti dóttur
Talið barst að rómantíkinni þegar
Jón var spurður hvernig hann hefði
kynnst eiginkonu sinni, Ingibjörgu
Sólveigu Kolka Bergsteinsdóttur. „Við
kynntumst undir lok menntaskóla-
ferilsins. Það gerðist nú bara eins
og það gerðist,“ segir Jón dularfullur
um það hvernig ástin kviknaði. Eins
og Jón tók fram er hann rómantíker
en hann telur það hluta þess að vera
Íslendingur. „Það er nú erfitt að búa
á Íslandi öðruvísi en að vera róman-
tískur og haft auga fyrir fegurðinni.“
Þau Jón og Ingibjörg hófu sambúð
á unga aldri og hafa eignast saman
stóra og myndarlega fjölskyldu. „Við
höfum farið í gegnum lífið saman,
eignast sex börn, fimm barnabörn og
fjölskyldan er samheldin. Við höfum
ætíð verið saman á öllu þessu flakki,“
en Jón og Ingibjörg hafa búið víða
um land sem og erlendis þegar Jón
var í námi.
Jón og fjölskylda hafa gengið í
gegnum mikla sorg undanfarið en
yngsta dóttir Jóns, Katrín Kolka, lést
nýverið 28 ára að aldri. „Síðastliðn-
ir mánuðir hafa verið fjölskyldunni
erfiðir. Dóttir mín veiktist af krabba-
meini sem endaði með því að hún
lést af völdum þess núna í byrjun
mars. Hún átti ungan son og eigin-
mann. Lífið er óútreiknanlegt en
Katrín hafði alla tíð verið hraust og
heilbrigð stúlka þar til krabbameinið
kom til.“
Ljóminn í augum hennar
Talið um rómantík minnir Jón á orð
dóttur sinnar stuttu fyrir andlátið
sem lifa sterkt í minningu hans. „Þá
var hún langt leidd í baráttunni við
krabbameinið og átti ekki nema tvo
daga eftir ólifaða. Það var þá ljóst
hvert stefndi. Hún var þá samt full af
orku og krafti og þau ákveða að gifta
sig. Það var bara drifið í því heima og
hún stýrði því af miklum krafti.“
Veikindin höfðu tekið sinn toll
en Jón sá glampa þennan dag í aug-
um dóttur sinnar sem hann hafði
ekki séð lengi. „Þegar systur hennar
og séra Hildur Bolladóttir voru að
undirbúa hana fyrir giftinguna sagði
Hildur við hana: „Það er svo mikill
ljómi í augunum á þér. Ég hef ekki
séð hann svona lengi.“ Þá svaraði
hún: „Það er bara rómantíkin.“ Það
var orð að sönnu. Þessi athöfn geisl-
aði af sannri rómantík sem ég mun
ætíð geta notið ylsins af.“
Eftir giftinguna var Katrín svo flutt
upp á spítala og kvöldið eftir féll hún
frá. „Það er mjög dýrmætt að eiga
svona góðar minningar um góða
dóttur.“
Tundurdufl í fjörunni
Jón segir að fjölskyldan hafi staðið
þétt saman í gegnum erfiðleikana og
að þau hafi styrk hvert af öðru. Sjálf-
ur er Jón einnig kominn af mjög stórri
fjölskyldu og þekkir því vel þann styrk
sem samheldnin getur veitt. „Við vor-
um tíu systkinin og það voru nú aldrei
færri í heimili en svona 15 manns,“
segir Jón en hann er fæddur í Aspar-
vík í Strandasýslu 26. desember 1943.
„Fólkið mitt er af Ströndum og ég ólst
þar upp til sjö ára aldurs.“
Fjölskyldan fluttist þá í Bjarnar-
höfn á Snæfellsnesi og æskuminn-
ingar Jóns eru frá þessum stöðum,
Bjarnarhöfninni og Asparvíkinni á
Ströndum þar sem náttúran gat verið
ægimikil. „Yngri börnin fylgdu þeim
eldri við störf og leik og maður var far-
inn að gera ýmislegt ungur að árum.
Hlutverk okkar var að ganga rekann
eins og það var kallað. Þá var farið á
hverjum morgni ef það var landátt og
athugað hvort það væri eitthvað rekið.
Og það var alltaf eitthvað. Ég man vel
eftir mér þar.“
Jón minnist þess líka að norðan-
hríðin gat skollið á í Asparvíkinni með
miklum látum á stuttum tíma. „Þá
var okkur krökkunum smalað inn í
bæ og hurðum læst og lokað því það
var óvíst ef við vorum úti þegar hríðin
skall á hvort við myndum finnast aft-
ur. Þetta var allt mjög spennandi.“ Jón
minnist þess einnig að í einni hríð-
inni bar skaðræðisgrip upp að bæn-
um. „Þá kom tundurdufl upp að bæn-
um og það þótti nú réttara að slá fyrir
glugga ef það myndi nú springa, sem
það og gerði.“
Kleinur og kökur að heiman
Þegar kom fram á unglingsárin fluttist
Jón til Reykjavíkur til að feta mennta-
veginn. „Ég fer í bæinn, leigi herbergi
og geng í MR.“ Jón hafði gaman af
þessum tíma þótt alltaf hafi blundað
í honum eilítil heimþrá. „Framhalds-
skólaárin voru mjög skemmtileg en
ég var alltaf sami sveitamaðurinn.
Það var fátt eins skemmtilegt og að fá
sendar kökur og kleinur að heiman.
Þá var alltaf hátíðisdagur.“
Það var mikið félagslíf í skólanum
og Jón tók virkan þátt í því. „Ég var við
skólablaðið og svo var maður fastur
á fundum málfundafélagsins Fram-
tíðin. Það var nánast alltaf tekist á um
pólitík á þeim fundum. Þetta voru
miklir víkingar sem voru í pólitík þá.
Svavar Gestsson – og Þráinn Bertels-
son var nú þarna líka. Það var mikið
tekist á og bara gaman.“
Líkt og tíðkast enn í dag var mik-
ill rígur á milli skóla en Jón segir líka
hafa verið ríg innan skólans. „Þá voru
bara tvær deildir. Máladeildin og
stærðfræðideildin. Það þótti heldur
ekkert voðalega merkilegt að þekkja
fólk mikið í neðri bekkjunum. Síð-
an var Verslunarskólinn nú í frekar
litlum metum.“
„Haldið þér kjafti“
Það eru breyttir tímar frá því að Jón
gekk í MR en þá voru allir nemendur
í sparifötum. „Allan minn mennta-
skólaferil, gekk ég í sparifötum eins
og aðrir nemendur. Dökkum föt-
um, hvítri skyrtu, með svart bindi
og í blankskóm. Drottinn minn dýri
ef þú hefðir séð stúlku í gallabuxum
eða aðra nemendur bindislausa. Það
hefði nú ekki þótt nógu gott. Enda
þéruðust þá allir í skólum og maður
ávarpaði þá aldrei kennarann nema
að þéra. Þegar Guðni Guðmundsson
var að kenna okkur þá sagði hann allt-
af „Haldið þér kjafti“ eins og frægt er
orðið.“
Jón rifjar einnig upp sögu af
Kristni Ármannssyni sem þá var rekt-
or. „Kristinn var ofsalega mikið góð-
menni og segir sagan að það hafi
einhvern tímann komið köttur inn á
skrifstofuna hans. Þá hafi hann opnað
hurðina og sagt: „Viljið þér gjöra svo
vel að fara út herra köttur“.“
Góð gildi í Noregi
Sumarið 1965 kynntist hann Ingi-
björgu konu sinni. Hann flutti þá
til Hafnarfjarðar og Ingibjörg, sem
er þroskaþjálfi að mennt, starfaði á
Kópavogshælinu. Þar hófst kennslu-
ferill Jóns en hann hefur sinnt þeim
störfum lungann úr starfsferli sínum.
Jón kenndi við alla þrjá skólana sem
þá voru í Hafnarfirði; Lækjarskóla,
Iðnskólann og Flensborgarskóla.
Jóni kenndi eitt ár í Hafnarfirði en
fór svo í búfræði á Hvanneyri. „Eftir
það fékk ég svo inni í Landbúnaðar-
háskólanum í Ási í Noregi og þar með
var stefnan tekin.“ Ástin blómstraði
hjá þeim Jóni og Ingibjörgu en þau
höfðu eignast sinn fyrsta son, Bjarna,
árið 1966 og eignuðust Ásgeir úti í
Noregi árið 1970. Ári seinna fæddist
svo Ingibjörg Kolka, Laufey Erla árið
1978, Katrín Kolka árið 1982 og loks
Páll Valdimar Kolka árið 1983.
„Samfélagið í Ási var mjög fjöl-
breytt og skemmtilegt. Mikið af Ís-
lendingum þar. Norðmenn voru líka
mjög framarlega í landbúnaði. Þeir
voru miklir dreifbýlismenn og lögðu
áherslu á að halda Noregi í byggð og
að halda úti öflugum landbúnaði um
allt svæðið þannig að þetta hafði mik-
il pólitísk áhrif á mig og styrkti mig í
þeim skoðunum sem ég hafði þá þeg-
ar tileinkað mér.“
Þegar Jón og fjölskylda fluttust
heim að námi loknu fór Jón að kenna
á Hvanneyri eftir að hafa útskrifast
þaðan sjálfur aðeins nokkrum árum
áður. Jón bjó á Hvanneyri í tvö ár en
síðan fluttist hann aftur í Bjarnar-
höfn þar sem hann tók við búskap af
föður sínum og bjó í félagi við bróður
sinn, Hildibrand Bjarnason sem síð-
ar hefur orðið þjóðþekktur fyrir há-
karlaverkun og fleira. Jón kenndi þó
áfram þann tíma sem hann var bóndi
„Athöfnin
geislaði af
rómantík“
Jón Bjarnason segir erfitt að búa á Íslandi án þess að vera rómantískur.
Jón er mikill sveitamaður og hefur sterkar skoðanir á íslenskri náttúru og
þjóðgildum. Jón segir skoðanaágreining sinn og forystumanna ríkisstjórnar-
innar í stórum málum ekki setja pólitíska pressu á sig. Heldur séu misjafnar
skoðanir eðlilegar og nauðsynlegar. Jón missti dóttur sína fyrir skömmu
eftir baráttu við krabbamein. Hún gifti sig skömmu áður en hún féll frá og
glampaði rómantíkin í augum hennar við athöfnina. Jón ræddi við Ásgeir
Jónsson um dótturmissinn, samheldni fjölskyldunnar, ógnina við gildi
þjóðarinnar og landbúnaðarháskólann á Hólum sem hann endurreisti.
„Lífið er óutreikn-
anlegt en Katrín
hafði alla tíð verið hraust
og heilbrigð stúlka þar til
krabbameinið kom til.