Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.2011, Blaðsíða 45

Viðtal | 45Helgarblað 15.–19. júní 2011
Styrkir í nýju landi
Hulda segir fámennið standi okkur oft fyrir þrif-
um og mikilvægi þess að við köstum einangrun-
arhyggju fyrir borð og bindum trúss okkar óhik-
að við alþjóðasamfélagið. Hún segir það sama
eiga við um Íslendinga sem eru innflytjendur í
nýju landi. „Innflytjendur þrífast best þegar þeir
standa mjög styrkir með annan fótinn í sinni
upphaflegu menningu en með hinn fótinn í nýja
landinu. Mín draumaframtíðarsýn er sú að við
séum óhrædd við að taka þátt í öllu alþjóðasam-
starfi. En að við leggjum líka mikla áherslu á að
rækta íslenska menningu, til dæmis tungumálið
og styrkja rætur okkar.“
Silja Bára tekur undir þetta. „Ég sé þetta á
svipaðan hátt. Ég vil búa í samfélagi þar sem við
höfum tækifæri til opinna og jákvæðra samskipta
við umheiminn. Mín draumsýn er að búa í sam-
félagi þar sem fólki þykir eðlilegt að leggja eitt-
hvað á sig til þess að búa í góðu samfélagi. Það er
mikilvægt að kenna tungumál og gagnrýna hugs-
un og styrkja mjög við grunnnámið í háskólunum
og leggja áherslu á styrkleika okkar á æðri stigum
háskólanáms. Jafnrétti kynja og jöfnuður skipta
mig líka máli. Tækifæri til opinna samskipta við
umheiminn. Síðast en ekki síst að umhverfi og
náttúra njóti verndar og virðingar. Við verðum
að hugsa athafnir okkar og aðgerðir út frá sjálf-
bærni, þótt við þurfum stundum að skerða gæði
umhverfisins þá eigum við ekki að gera það fyrir
skammtímagróða fárra. Við þurfum að losa okk-
ur undan oki olíunnar, skipta yfir í aðra orkugjafa
eins hratt og vel og við getum og þegar við tök-
um ákvörðun um náttúruna að afleiðingar fyr-
ir komandi kynslóðir skipti máli. Þegar íslenska
ákvæðið við Kyoto-samninginn var samþykkt þá
skammaðist ég mín í mörg ár. Endalausar undan-
þágur og við hugsum ekkert um afleiðingarnar í
alþjóðlegu samhengi.“
íSlendingar endurvinna ekki
„Mikið er ég sammála,“ segir Hrund. „Hvað þetta
varðar þá er það náttúrunni að þakka að við get-
um stært okkur af hreinu lofti, orku og náttúru-
fegurð,“ segir Hrund. „Ekki okkur. Við erum enn
svo aftarlega á merinni bara til dæmis hvað end-
urvinnslu varðar. Ég þekki fólk sem endurvinn-
ur hvorki gler né plast. Og sumir segjast ekki gera
það því þeir fái ekki nógu mikið borgað fyrir það.
Við þurfum að rýna til gagns í það hvort strúkt-
úrinn í endurvinnslunni hér sé þannig hannað-
ur að það sé raunverulegur vilji til að endurvinna
allt. Hér þarf að verða hugarfarsbreyting.“
íSland er draumaland
Hulda segir Íslendinga eiga að vera í fararbroddi
hvað þetta varðar. „Ég er hrifin af hugmyndafræð-
inni sem felst í „slow living“. Ég er samt ekki að tala
um afturhvarf til fortíðar þar sem við borðum blá-
ber og veiðum lax,“ segir hún og hlær. „Ég vil ekki
vera með gamaldags hugmyndir um afturhvarf til
framtíðar.“
„„Slow living“ í takt við framtíðina?“ stingur
Hrund upp á.
„Já, einmitt, og með aðstoð þess besta í hugviti
og tækni sem maðurinn hefur yfir að ráða,“ seg-
ir Hulda og bætir við: „Þetta er líka jafnréttismál,
að draga úr álagi á fjölskyldurnar svo fólk, sérstak-
lega konur, sé ekki farið að andlegri eða líkamlegri
heilsu eftir að hafa verið í tveimur fullum vinnum
á yfirsnúningi í mörg ár. En svo finnst mér reynd-
ar líka mjög mikilvægt að muna eftir því að Ísland
er draumaland. Fyrir flestar þjóðir þessarar jarðar
er Ísland draumaland hvað varðar náttúru og lífs-
gæði. Það verður að halda því til haga.“
vill réttlæti
Guðrún Margrét vill búa í réttlátu samfélagi. „Ég
verð að fá á tilfinninguna að hér sé eitthvert rétt-
læti. Ég get ekki sætt mig við að róninn sem stelur
lambalæri í Bónus fari í fangelsi og sé fordæmdur
en sá sem stelur jafnvel milljörðum og er góðborg-
ari komist upp með það. Af því að hann er svo fal-
lega klæddur og á svo yndislega fjölskyldu. Ég verð
að fá að vita að ef þú brýtur af sér og ert gordjöss þá
þurfir þú líka að sæta ábyrgð.“
Réttlætið felst í huga Guðrúnar Margrétar
einnig í því að hér komist á raunverulegt kven-
frelsi. „Raunverulegt kvenfrelsi er fyrir mér lykill-
inn að réttlátara samfélagi. Mér finnst víða ofboðs-
lega einkennileg stemning í samfélaginu gagnvart
konum. Ef maður hættir sér inn í bloggheima má
skynja raunverulegt kvenhatur víða en sem betur
fer er einnig sterkt andóf gegn því, til dæmis í skrif-
um tískubloggarans hér,“ segir Guðrún Margrét og
bendir á Hildi. „Ég held að feðraveldið sé komið
á endastöð og opinskátt kvenhatrið sýnir örvænt-
ingarfulla stöðu þess. Ég hlakka til þess tíma þegar
sú hugsun kemst endanlega inn í heilann á fólki
að karlar megi aldrei nauðga eða meiða konur.
Allar afsakanir og réttlætingar eru bull. Kona á sig
sjálf og sinn líkama. Punktur og basta.“
eldgömul rifrildi
Ragna deilir ekki þeirri skoðun með Guðrúnu
Margréti. „Ég virði þínar skoðanir en hef aðra
sýn. Réttlætinu verður að vera fullnægt en í því
felst líka að það verður að standa rétt að málum.
Reyndar gæti þessi birtingarmynd sem þú nefn-
ir, um lambalærið og hvítflibbaglæpina, gefið til
kynna að hér sé pottur brotinn, en það er stað-
reynd að efnahagsbrot eru mjög flókin og það er
ekki hægt að gefa afslátt af réttlátri málsmeðferð.
Því finnst mér það of mikil einföldun að setja upp
þessa mynd og vera reiður út í réttarkerfið. Ég er
samt ekkert laus við reiði frekar en aðrir. Það fóru
ákveðnir hlutir úrskeiðis og ég get alveg verið fúl
út í stjórnmálaflokkana fyrir að hafa ekki endur-
skoðað betur stefnu sína og hugmyndafræði eftir
hrun. Það er svo margt sem kemur til og því held
ég að við getum ekki bundið okkar andlegu vellíð-
an við það hvort fólk fari í fangelsi eða ekki. Ekki
má heldur gleyma að margir eru í fangelsi hugar-
ástandsins sem er ekki úr múrsteinum og riml-
um. Heldur almenningsálitinu. Því við erum ekki
umburðarlynd gagnvart þeim sem við teljum að
hafi brotið af sér í hruninu. Ég sé fyrir mér að við
þurfum almennt að vera umburðarlyndari gagn-
vart meðborgurum okkar en þá verður fólk líka að
vera reiðubúnara til að viðurkenna eigin mistök
og iðrast þeirra. Hér ríkir of mikil afneitun og eld-
gömul rifrildi milli sömu hópanna eru endalaust í
gangi. Því er erfitt að binda okkar trúss við svaka-
legt uppgjör, þegar það dregst svona á langinn og
fáir tilbúnir til að viðurkenna sinn hlut. Við þurf-
um heldur að læra eitthvað af þessu. Temja okk-
ur gagnrýna hugsun og rökræðu. Þar þurfa fyrir-
myndirnar að sýna gott fordæmi, hvort sem það er
á opinberum vettvangi, í fjölmiðlum, í skólanum
eða heima við. Það þarf að leysa málin en í mínu
draumalandi erum við búin að sefa reiðina.“
andleg vanlíðan
„Þið eruð að misskilja,“ segir Guðrún Margrét.
„Ég þarf að fá tilfinningu fyrir því að hér ríki rétt-
lætishugsun. Ég veit bara um of mörg dæmi þess
að hún ríkir ekki. Ég heyri það bara á málflutningi
fólks um þá aðila sem komu að hruninu. Það tek-
ur nærri sér að þessi eða hinn góðborgarinn sé í
klemmu og það ræðir það í þaula. Örlög annarra
brotamanna neðar í valdastrúktúr samfélagsins
eru ekki rædd.“
Silja Bára segist halda að það sem Guðrún
Margrét eigi við sé að fólk sé markvisst að firra sig
ábyrgð og þannig hverfi sú tilfinning meðal fólks
að réttlæti ríki. Jafnvel þótt það geri það á bak við
tjöldin. Sjálf gekk hún í gegnum reynslu sem gerir
það að verkum að mikilvægi þess að ábyrgð sé við-
urkennd er henni ofarlega í huga.
„Ég varð fyrir líkamsárás þegar ég var við nám
í Bandaríkjunum fyrir mörgum árum. Maðurinn
sem réðst á mig fannst aldrei. Ég þurfti að vinna úr
því. Ég þekki það alveg að fá réttlætiskennd sinni
ekki fullnægt. Það tekur langan tíma að vinna úr
slíku. Fólk þarf að átta sig á því að það er gríðarlega
mikilvægt að setja ábyrgðina á réttan stað. Annars
er hér andleg vanlíðan sem dregur okkur niður.“
allur Heimurinn þarf á Skapandi
HugSun að Halda
Hrund bendir á að við megum ekki missa sjónar
á þörfum verkefnum þrátt fyrir uppgjör á ábyrgð.
Hún heldur að mikilvægasta verkefni okkar Ís-
lendinga í dag sé að búa til farveg þar sem ein-
staklingar skynja erindi sitt og tilvist sem hluta af
heild. „Þeir þurfa að búa bæði yfir þekkingu og
skilningi, búa yfir getu til að skapa og framkvæma
og finna erindi sínu farveg í samfélaginu og fram-
tíðarsýn þess. Vinnumarkaðurinn kallar á vax-
andi sveigjanleika og ástand jarðarinnar á meiri
meðvitund meðal fólks. Þetta á við um íbúa úti
um allan heim. Þetta er eitthvað sem við Íslend-
ingar eigum að beita okkur fyrir. Að efla ábyrga
hegðun og sköpunargleði. Þetta er í raun sjálf-
bærni og hugrekkið til að breyta hlutunum til
hins betra.“
kristjana@dv.is
Sefum reiði Ragna Árnadóttir telur að reiðin í samfélaginu tefji breytingar og valdi vanlíðan.
guðrún margrét „Ég hélt að ég væri í góðum málum
og búin að fyrirgefa þeim sem ollu hruninu,“ segir Guðrún
Margrét. „Þar til ég uppgötvaði litla Útvarps Sögu-karlinn
innra með mér sem er alltaf að þusa yfir öllu og er með
samsæriskenningar um allt og tilbúinn til að trúa hinu
versta upp á fólk.“
kvenfyrirlitning í samfélaginu Hildi Knútsdóttur er
brugðið yfir því hatri sem er í garð femínista á Íslandi.
réttlætistilfinningin er mikilvæg „Maðurinn sem
réðst á mig fannst aldrei,“ segir Silja Bára. „Ég þurfti að
vinna úr því. Ég þekki það alveg að fá réttlætiskennd sinni
ekki fullnægt.“
Skammaðist sín fyrir að vera íslendingur „Mér
finnst algerlega til skammar hvernig farið er fyrir þessu
landsdómsmáli,“ segir Hrund og vill að farið sé í saumana
á málinu.
„Slow living“ „Ég er hrifin af hugmyndafræðinni sem felst í „slow living“. Ég er samt ekki að tala um afturhvarf til
fortíðar þar sem við borðum bláber og veiðum lax,“ segir Hulda Þórisdóttir og hlær.„Hrund: Mér finnast innviðir
samfélags míns að mörgu
leyti ekki í takt við tíðarandann og
stoðirnar eru farnar að láta á sjá.