Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.2012, Qupperneq 28

veruleika en fyrir fimm árum. Ég veit
um dæmi þess að barnaverndarnefnd
þorir ekki að taka fyrir mál drengja af
ótta við hópa sem þeir tilheyra. Hvað
segir það okkur um ástandið í dag?“

Alvöru úrræði
Vegna niðurskurðar síðustu ára segir
Jóhannes að meðferðarúrræði sem
virkilega skipta sköpum fyrir þá sem
eru verst settir hafi verið blásin af.
„Til dæmis eins og hálendishópurinn
á vegum Hins hússins. Þar sem farið
var með erfiða einstaklinga á Horn­
strandir og þeim leyft að takast á við
náttúruna. Þar sem allir vinna saman
að því að komast á milli staða og
tryggja öryggi hvors annars. Þessu var
slaufað til að spara aura.“
Jóhannes nefnir annað verkefni
sem Davíð Bergmann Davíðsson var
með á tíunda áratug síðustu aldar
fyrir unga drengi í áhættuhópi. „Dav­
íð er einn merkasti og besti með­
ferðarfulltrúi sem hefur unnið með
strákum á þessu sviði. Hann var með
verk efni í gangi sem var hætt við
vegna fjárskorts. Hann fór með stráka
sem voru með á bilinu eitt til tíu lög­
reglumál á bakinu í gegnum ákveðið
prógramm. Fór með þá í heimsókn til
lögreglunnar til að gefa þeim innsýn í
hvernig hún starfar, fór með þá í fang­
elsi til að leyfa þeim að kynnast því
lífi, á Grensás til að kynnast afleiðing­
um líkamsárása og slysa og fleiri slíka
hluti. Síðan fór hópurinn saman í eitt­
hvað aksjón. Síga fram af kletti eða
eitthvað sem tengdist spennu. Það
voru tíu strákar sem tóku þátt og átta
af þeim héldu sér á beinu brautinni.
Það þarf raunveruleg, alvöru úrræði
fyrir þessa krakka. Þetta eru ekki bara
nöfn á blaði.“
Þá segir Jóhannes að á mörgum
þeirra meðferðarheimila sem séu
til staðar sé takmörkuð dagskrá fyrir
krakkana vegna fjárskorts. „Þetta eru
nánast undantekningalaust kraft­
miklir krakkar með mikla umfram
orku sem þeir þurfa að koma frá
sér og komast á réttar brautir.“ Þess
vegna stofnaði Jóhannes minningar­
sjóð í nafni dóttur sinnar en sá sjóður
sér einmitt um að styrkja slíka dag­
skrá fyrir börn og unglinga á þessum
heimilum.
Ábyrgð samfélagsins
Jóhannes segir að ábyrgð sam­
félagsins sé mikil þegar komi að þess­
um málum og hann hvetur fólk til að
hafa samband við yfirvöld. „Þegar
við sjáum fullorðna menn með ung­
um stúlkum þá eigum við að láta lög­
reglu vita – jafnvel þó lögreglan geti
lítið aðhafst. Það á líka að láta vita um
sölumenn læknadópsins og þar sem
Landlæknisembættið er ábyrgt fyrir
eftirlitinu á að tilkynna þau mál þang­
að. Og að sjálfsögðu á almenningur
að láta lögreglu vita um dópsölu,
handrukkun og allan þann viðbjóð
sem þrífst í þessum heimi. Það má
ekki láta menn komast upp með hvað
sem er,“ segir Jóhannes.
Símtöl frá foreldrum
Frá því Jóhannes opnaði ormagryfju
læknadópsins með því að segja sögu
Sissu og fjalla um þennan svarta heim
hafa fjölmargir sett sig í samband við
hann. „Ég er stanslaust að fá skilaboð
eða símtöl frá fólki, yfirleitt foreldrum
ungra fíkla sem hafa sogast inn í
þennan heim. Sumir foreldrarnir hafa
misst börnin sín, en aðrir standa ráð­
þrota gagnvart hættulegum mönn­
um í undirheimunum og glæpahóp­
um sem unglingarnir þeirra tilheyra.
Stundum get ég gefið þessu fólki ráð
og hjálpað því en oft er nóg fyrir það
að segja mér sína sögu – tappa af
sér. Ég hvet alla sem eiga unglinga í
vanda að gefast aldrei upp á barninu
sínu. Það má aldrei gerast og foreldr­
ar verða að berjast eins og ljón til að
reyna að endurheimta barnið.“
Féll en reis upp aftur
Eins og gefur að skilja er ekki auðvelt
fyrir Jóhannes að feta þessa slóð. Að
skoða braut dóttur sinnar og annarra
stúlkna og drengja sem eru eða voru í
hennar sporum. „Það er mjög erfitt og
það á enginn að þurfa að vera í þess­
um sporum. Það á enginn að þurfa að
missa barnið sitt en það munu alltaf
einhverjir lenda í því. Þá er ekkert erf­
iðara til. Það er ekkert erfiðara en að
missa barnið sitt. Það er í raun ekki
hægt að skilja það nema að upplifa
það.“
Jóhannes þekkir alkóhólisma af
eigin raun en eftir að dóttir hans lést
missti hann flugið. „Ég féll eftir að Sig­
rún dó. Ég þekki alkóhólisma vel, ég er
alkóhólisti og auðveldasta leiðin hefði
verið að drekka sig fullan og reyna að
gleyma þessu. En það er engin lausn
fólgin í því. Ég fór í meðferð og tók
mig aftur á. Ég stunda mína fundi og
vinnu í AA og hefur aldrei liðið betur
sem edrú manneskju. En þetta er
vinna eins og allt annað sem þarf að
halda við.
Jóhannes segir að þessi upplifun,
að missa dóttur sína á þennan hátt og
að kafa í þennan heim í kjölfarið, hafi
breytt sér mikið. „Ég veit ekki hvort
ég sé búinn að vinna úr þessari sorg.
Það getur vel verið að hún komi svona
hægt og rólega. Ég verð oft alveg gífur­
lega reiður yfir því sem gerðist. Ég
hugsa um Sigrúnu Mjöll oft á dag, alla
daga. Á örugglega eftir að gera það allt
mitt líf.
Það róar mig að fara að leiðinu
hennar. Það hefur líka róað mig að
segja sögu hennar og fá öll þessi við­
brögð frá fólki. Að vita að saga hennar
hefur hjálpað fólki til þess að rétta
úr kútnum, taka á sínum málum og
sameina fjölskyldur. Það hefur líka
hjálpað mér mikið við úrvinnsluna á
þessu að hafa farið í gegnum meðferð
á Vogi.“

Margfaldað með milljón
Jóhannes segir svona atburð alltaf
breyta fólki, en styrkja það líka. „Fólk
hefur oft sagt við mig að það geti ekki
ímyndað sér hvernig þetta er. Það er
alveg rétt, það er ekki hægt. Taktu
það sorglegasta sem þú hefur lent í
og margfaldaðu það með milljón. Þá
kemstu kannski nálægt því að skilja
hvernig er að missa barnið sitt.
En þetta hefur líka styrkt mig.
Styrkt mig í því að verja meiri tíma
með börnunum mínum þremur
sem eftir lifa. Að sinna þeim með
heilum hug því ég gerði fullt af mis­
tökum sem foreldri þó ég hafi gert
fullt af góðum hlutum líka. Þetta
kennir manni að horfa öðruvísi á
hlutina og njóta hvers augnabliks
með þeim sem mestu máli skipta.
Maður á bara að gera það besta úr
hverjum degi.“

Endapunkturinn
Þó Jóhannes hafi enn ekki unnið
úr sorg sinni þá segir hann vissa
vinnu vera í gangi. „Ég er auðvitað
að vinna úr þessu að vissu leyti með
því að skrifa þessa bók, að segja
sögu hennar. Og ég veit að ef Sig­
rún væri á lífi þá væri hún mjög sátt
við það sem ég og fjölskylda henn­
ar höfum verið að gera. Hún hefði
gert þetta svona því hún tók hlutina
alla leið.“
Bók Jóhannesar kemur út í
nóvem ber og Jóhannes er þegar bú­
inn að skrifa þó nokkuð af henni.
„Þó ég eigi eftir að vinna betur úr
þessu áfalli þá ætla ég ekki að eyða
öllu lífinu í þetta. Endapunkturinn
verður þessi bók. Að segja sögu
Sissu og að hjálpa öðrum sem eiga
um sárt að binda.“ n
28 Viðtal 20.–22. júlí 2012 Helgarblað „Auðveldasta
leiðin hefði verðið
að drekka sig fullan og
reyna að gleyma þessu.
Engum greiði gerður með þögninni
Jóhannes setti sér tvö markmið skömmu
eftir að dóttir hans lést. Að fletta ofan af
læknadópsnotkuninni og að beina kastljósinu
að mönnum sem misnota ráðlausar stúlkur.
Mynd Eyþór ÁrnSon
Sigrún Mjöll og Pétur Broddason forstöðumaður á Laugalandi Jóhannes segir
dóttur sinni hafa liðið vel þar og það sé eitt af fáum meðferðarheimilum þar sem krakkar
hafi nóg fyrir stafni.