Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2013, Qupperneq 28

Snéri aftur
frá algjörri
eyðileggingu
28 Viðtal 11.–13. janúar 2013 Helgarblað
É
g elska Ísland en hjarta mitt hef-
ur alltaf verið erlendis. Ég elska
þessa endalausu möguleika
sem New York hefur upp á að
bjóða og hef alltaf vitað að hér
ætti ég eftir að eiga heima. Þetta var
meira en áhugi á borginni; ég fann
fyrir sérstaklegri tengingu,“ segir tón-
listarkonan Rósa Guðmundsdóttir
sem býr og starfar í New York.
Bjargað af Lionel Richie
Rósa er klassískt menntaður píanó-
leikari en hafði verið þekkt heima
á Íslandi fyrir allt annað en tónlist.
Hún var á kafi í skemmtanabrans-
anum og stundaði næturlífið grimmt
en snéri sér aftur að tónlistinni árið
2003. Ári síðar flutti hún til New York
til að sjá um tónlistina í söngleiknum
Plómur í New York sem var settur
upp Off-Broadway. Eftir nokkurra
ára veru í draumaborginni, þar sem
allt var komið á fullt, gerði hún þau
mistök að dvelja of lengi utan Banda-
ríkjanna og var meinuð innkoma
aftur inn í landið. „Þarna hafði ég
sett upp tónleika og var komin með
plötusamning. Þetta var alveg rosa-
legt sjokk fyrir mig og mikil þolraun.
Ég réð mér lögfræðing og fékk
þekkta aðila úr tónlistarbransanum
til að skrifa fyrir mig stuðningsbréf,
þar á meðal tónlistarmanninn Lion-
el Richie sem ég hafði kynnst í brans-
anum. Ég vann málið og komst aftur
út 2008. En bransinn þarna úti bíður
ekkert eftir manni. Ég þurfti að byrja
aftur á núllpunkti.“
Þegar út kom setti Rósa upp
tveggja ára skipulag. „Ég stofnaði
hljómsveit á Manhattan, Rósa and
the Ultra Tight, og ákvað að setja
hana í farveg næstu tvö árin. Við vor-
um stelpuband sem vildum sýna að
stelpur væru ekki bara væmnar og
gætu líka spilað þétt rokk. Undir lok
ársins 2010 ákvað ég að opna mig fyr-
ir meira fyrir skemmtanaiðnaðinum.
Ég hafði einblínt svo lengi á tón-
listina – var komin með hálfgerða
„rörasýn“. Ég hafði verið svo lengi
í skemmtanaiðnaðinum heima og
hafði ekkert verið að nýta mér þá
reynslu hér úti.“
Vann með Ben Stiller
Síðan hefur Rósa unnið jöfnum
höndum að tónlist og leiklist. „Ég
hef unnið við auglýsingar, tónlistar-
myndbönd, kvikmyndir og við tón-
listina mína. Ég vann til að mynda
með Ben Stiller í fyrra. Við unnum
saman að einni senu sem tók fjóra
tíma í framleiðslu. Það var bara
gaman, hann er mjög skemmtilegur
og fyndinn.
Mér finnst ofsalega gaman að
leika og þótt tónlistin sé mín guðs-
gjöf og eitthvað sem ég bý að hefur
það komið mér á óvart hversu vel ég
bý að leiklistinni. Hana kenndi mér
enginn. Hún er einnig mín guðsgjöf
og ástríða númer tvö.“
Rósa segir mikið hark einkenna
skemmtanabransann í Bandaríkj-
unum. „En harkið hentar mér. Mér
finnst gaman að vinna að markmið-
um mínum. Ég veit hvað ég vil. Ég vil
lifa og starfa í þessum heimi og veit
að ef maður haslar sér völl í Ameríku
kemur allt hitt. Ég er nægjusöm
manneskja og er ekki með neitt stór-
mennskubrjálæði gagnvart þessu.
Mig langar bara að vinna í þessum
bransa.“
Fékk taugaáfall
Rósa hefur gjörbreytt um lífsstíl
síðan hún var á allra vörum heima á
Íslandi. Hún hætti að drekka fyrir tíu
árum og hefur snúið sér að andleg-
um málefnum. En breytingin er ekki
tilkomin af tilviljun. Árið 2001 hafði
hún ofgert sér í vinnu og djammi og
ekki leið á löngu þar til álagið fór að
segja til sín. „Ég varð andlega lasin
og gjörsamlega hrundi. Ég var svo
ung og hafði verið undir allt of miklu
álagi. Ég var með næturklúbbinn,
stofnaði fyrstu íslensku almanna-
tengslaskrifstofuna, setti upp AIDS-
fjáröflunarkvöld, var með sjónvarps-
þátt á Skjá Einum, var alltaf á milli
tannanna á fólki og djammaði allt of
mikið. Ég fékk bara taugaáfall,“ segir
hún og bætir við að þegar henni hafi
tekist að tjasla sér saman aftur hafi
hún tekið ákvörðun um að breyta um
lífsstíl.
„Ég snéri bakinu við þessu nætur-
lífi og fór að hugsa um sjálfa mig.
Ég hafði aldrei spáð í neitt þannig
og hafði ekki stundað heilbrigt líf-
erni frá því ég var barn í Vestmanna-
eyjum. Ruglið byrjaði þegar ég var
þrettán ára, svona eins og gengur og
gerist hjá mörgum á Íslandi enda er
drykkja og vesen allt of samfélags-
lega samþykkt þarna heima.“
Hún viðurkennir að vera kona
öfga. „Líf mitt er annaðhvort í ökkla
eða eyra og þegar ég geri hlutina fer
ég í þá á fullu. Ég dró allt saman og
ákvað að snúa mér að tónlistinni, fór
út að hlaupa fimm, sex sinnum í viku
og fór að huga betur að mataræðinu
og prófa mig áfram sem „vegan“.
Fyrst hélt ég að ég væri komin
með átröskun. Ég hafði verið í tólf
spora samtökum hér og þar og hélt
að ég væri komin í enn einar öfgarnar
en komst svo að því að svo var ekki.
Ég prófaði að borða dýraafurðir en
bara gat það ekki, fór einfaldlega að
hágráta. Þetta kom gjörsamlega frá
hjartanu. Síðan hef ég haldið áfram á
þeirri braut.“
Grimmd í æsku
Rósa ólst upp í Vestmannaeyjum.
Pabbi hennar er af Kjörvogsættinni
frá Strandasýslu en mamma hennar
frá Taílandi. „Móðurafi minn rak
bú í Taílandi. Hann átti þrjár kon-
ur og samtals voru systkinin fimmt-
án. Þetta var því stórt heimili með
þjónustufólki. Föðurafi minn var
hins vegar maður sem byggði bryggj-
ur ef þær vantaði. Viljastyrkurinn
er mér í blóð borinn en hann getur
bæði verið bölvun og blessun. Það
hefði verið gott að slaka stundum á
og fylgja flæðinu. En maður lifir til að
læra,“ segir Rósa brosandi.
Hún lýsir æskunni í Vestmanna-
eyjum sem súrsætri. „Ég er hætt að
vera svona neikvæð. Ég nenni því
ekki lengur. Það var gaman að alast
þarna upp og ég átti æðislegar vin-
konur. En þetta er lítið samfélag og
þar varð ég fyrir alls konar áföllum.
Ég var öðruvísi og var lögð í einelti.
Eins hafði ég alltaf mikla samúð með
hinum krökkunum sem einnig var
verið að stríða. Ég þoldi það ekki.
Krakkar geta verið svo grimm-
ir. Mér leið oft ekki vel og var guðs-
lifandi fegin þegar ég gat byrjað að
nota áfengi til að flýja. Það var aldrei
unnið neitt úr áföllum; aldrei talað
um neitt, hvort sem það var einelti,
geðsjúkdómar, misnotkun, fíknisjúk-
dómar eða annað.“
Þegar hún flutti í höfuðborgina
fóru hlutirnir að gerast hratt. Hún
fór að misnota áfengi og eiturlyf og
komst fljótt niður á botninn. „Ég er
framtakssöm manneskja og sogaðist
allt of langt inn í bransann. Ég gaf allt
sem ég átti og var ekkert að hugsa um
sjálfa mig.
Auðvitað hafði ég lúmskt gaman
af allri athyglinni en þetta fór úr
böndunum. Mér finnst þessi tími
hafa verið tíu ár en í rauninni voru
þetta bara þrjú ár.“
„Out-uð“ af Séð og heyrt
Ein af ástæðunum fyrir allri athygl-
inni var sú staðreynd að Rósa var
ekkert að fela kynhneigð sína sem
þá var mun meira feimnismál en í
dag. „Í Vestmannaeyjum var ég með
strákum og átti óformlega kærasta en
svo varð ég ofsalega hrifin af stelpu
sem ég fór að sofa hjá þegar ég var
19 ára. Ég var alltaf svo græn og opin
fyrir öllu og svo mikill Madonnu-að-
dáandi sem unglingur sem kannski
hjálpaði mér að vera svona opin kyn-
ferðislega. Ég var bara ekkert að pæla
í því hvort ég væri þetta eða hitt,“
segir hún og bætir við að hún hafi
farið að finna fyrir fordómum eftir
viðtal í tímaritinu Séð og heyrt. „Séð
og heyrt „out-aði“ mig. Skellti mér á
forsíðu undir fyrirsögninni; Aldrei
verið í skápnum. Ég hafði minnst á
kærustuna í tveimur setningum en
svo virtist sem viðtalið snérist um
það.
Eftir það fór ég að sjá ljóta for-
dóma gagnvart kynhneigð fólks. Það
varð til þess að ég varð ein af for-
sprökkum Hinsegin hátíðarinnar. Ég
og Páll Óskar vinur minn bjuggum
saman á þessum tíma og við sáum að
það þurfti hugarfarsbreytingu í sam-
félaginu.“
Rósa segir viðtalið hafa haft mikil
áhrif á fjölskyldu sína sem tók frétt-
unum misjafnlega. „Pabbi var ekkert
mjög hress í símann en samskipti
okkar höfðu ekki verið upp á marga
fiska fyrir þetta síðan ég var gelgja. Ég
var erfiður unglingur.
En sem betur fer er þetta ekkert
mál í dag. Núna nennir enginn að
pæla í einhverju svona. En vissulega
þurftu einhverjir að ryðja veginn.“
Ástin er kynlaus
Rósa segist ekkert hafa velt fyrir sér
hvort hún væri samkynhneigð eða
gagnkynhneigð. „Ég var bara opin og
eignaðist kærustu. Mér fannst þetta
svo eðlilegt ferli og vissi snemma að
fólk ætti ekki að lifa í skömm gagnvart
eigin tilfinningum.
Það er svo sárt að sjá þegar fólk get-
ur ekki verið það sjálft af því að þannig
er það ekki samþykkt af foreldrum sín-
um eða vinnuveitendum. Höfnun er
svo ofsalega sár og sérstaklega fyrir
barn. Að upplifa að maður sé annars
eða þriðja flokks, slíkt ber maður alla
ævi.“
Rósa er ekki í sambandi í dag. „Ég er
í sambandi við vinnuna mína í dag og
hef það bara fínt. Ég hef engan áhuga á
að sofa hjá ókunnugu fólki og það tek-
ur tíma að bera tilfinningar fyrir fólki.
Ég er samt opin fyrir ástinni og ef ég
hitti einhvern karlmann sem ég verð
ástfangin af labba ég ekki í burtu af
því að ég sé svo upptekin af því að vera
lesbía. Ég er kona og ber tilfinningar til
fólks. Þar á meðal kvenna. Ég hef alveg
laðast af körlum en hef ekki átt tilfinn-
ingalega sögu með þeim. Ef fólk vill
kalla mig lesbíu þá er mér alveg sama.
Ég er ekki með kynfærum, ég er með
manneskjum. Enda er ástin kynlaus og
hefur alltaf verið.
Mér hefur tekist að einfalda hlutina;
ég er manneskja og hef hæfileika til að
geta tekið á móti og gefið ást. En það
tók mig tíma að læra það.“
Nóg að gera
Hún segist ekki hafa flutt til New York
til að forðast athyglina. „Mér finnst ég
aldrei hverfa í fjöldann hvort sem er.
Ég þjáist af svo mikilli einstaklings-
hyggju og á tilbúna fjölskyldu hér í
borginni. Það er alltaf mikið í gangi
og aldrei róleg stund. Ég er á stöðug-
um fundum og að vinna að mínum
ferli, á milli þess sem ég huga að and-
legu heilsunni.
Það eru mörg spennandi ver-
kefni framundan. Það getur allt
gerst. Ég er alltaf að skoða og sjá
hvort samhljómur annarra eigi við
minn eigin. Tími minn er mér mjög
dýrmætur og þetta snýst ekki um að
fá bara einhvern samning. Mér hef-
ur boðist fjöldi samninga bæði frá
Jive Records, Sony og Motown en ég
er enn að skoða þetta allt saman. Það
þarf að fara vel yfir málin. Núna á eft-
ir er ég á leiðinni á fund með eiganda
plötufyrirtækis og framleiðanda sem
Indíana Ása Hreinsdóttir
indiana@dv.is
Viðtal
Rósa Guðmundsdóttir vakti mikla athygli þegar
hún starfaði ung sem skemmtanastjóri Spotlight.
Rósa fór á kaf í djammið sem endaði með taugaá-
falli. Indíana Ása Hreinsdóttir ræddi við Rósu um
erfiða æsku, tónlistina, kynhneigðina, villt lífernið,
fyrirgefninguna og andlega batann sem hún segir
kraftaverki líkastan.
„Það var vont að
ganga um reið
og full af hatri gagnvart
fólki sem misnotaði mig,
bæði kynferðislega og
tilfinningalega, í æsku og
þegar ég varð eldri.