Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.2014, Blaðsíða 28

Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason • Ritstjóri: Reynir Traustason • Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir Ritstjórnarfulltrúi: Ingi
Freyr Vilhjálmsson • Umsjónarmaður innblaðs: Viktoría Hermannsdóttir • Umsjónarmaður helgarblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir • Framkvæmdastjóri
og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson • Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéttASkot
512 70 70FR jál S t, ó Háð DAg b l Að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AðAlnÚmeR
RitStjóRn
áSkRiFtARSími
AUglýSingAR
Sandkorn
28 Umræða Helgarblað 17.–20. janúar 2014
Hann sagði ungan aldur og gott ástand
líkamans hafa orðið mér til happs
Ég sé um kvöldvökur
og íslenskan húmor
Svo fór hann
bara á milli rúma
Okrarar Íslands
Handknattleikskappinn Hannes Jón Jónsson sagði frá því að læknamistök hefðu næstum kostað hann lífið. – Kjarninn Guðni Ágústsson gerist fararstjóri. – DV Sindri Freysson sagði frá því að langafi hans hefði verið tveggja kvenna maður. – DV
Þ
að hefur myndast stemming
fyrir því á Íslandi að kveða nið-
ur hinn grimma draug verð-
bólgunnar sem valdið hefur
heimilum í landinu miklum búsifjum
undanfarna marga áratugi. Það hefur
gerst oftar en ekki að kjarasamningar
upp á háar krónutölur hafi verið gerð-
ir en hækkanir jafnóðum brunnið
upp á báli verðbólgu og fært laun-
þega á sama stað. Vítahringur verð-
bólgunnar hefur leitt til þess að að
fólk hefur haft falska tilfinningu fyrir
verðlagi. Launahækkanir voru leikur
að marklausum tölum. Illræmd verð-
trygging hefur síðan orðið til þess að
viðhalda þessu kerfi þar sem leiksýn-
ingar atvinnurekenda og launþega
hafa reglulega verið sviðsettar fyrir
almúgann. Niðurstaðan er sú að eft-
ir allt uppistandið og átökin er kyrr-
staða fremur en að launafólki hafi
miðað áfram í kjörum sínum.
Það kveður við nýjan tón á þessu
ári. Skyndilega hefur orðið almenn
vakning í þá veru að rjúfa vítahring
hækkana með því að spyrna við fót-
um gegn þeim sem vilja nota tæki-
færið og hækka vöru sína eða þjón-
ustu. Alþýðusamband Íslands hefur
haldið úti verðlagsvakt og svörtum
lista yfir þá sem svína á almenningi
með ótímabærum hækkunum. Og
fólkið í landinu er á sama máli. DV
heldur úti okurvakt þar sem fjöldi
ábendinga streymir inn. Áhuginn á
málefninu leynir sér ekki. Mikil hækk-
un fjölmiðlaveldisins 365 á áskrift að
sportrás vakti gríðarlega athygli sem
og hækkanir hjá Lýsi og fleirum. Það
ánægjulega er að viðbrögð almenn-
ings urðu til þess að umrædd fyrir-
tæki og reyndar mörg fleiri drógu
hækkanir sínar að hluta eða öllu leyti
til baka. Samstaða þjóðarinnar varð
til þess að slá á okrið. Hin hliðin á
teningnum er sú að fjöldinn allur af
fyrirtækjum hefur staðið sig og sýnt
hófsemi og ábyrgð í hækkunum.
Bjarni Benediktsson fjármálaráð-
herra hefur lagt áherslu á að meinið
liggi í verðhækkunum og víxlverk-
un. Þetta er hárrétt hjá ráðherran-
um. Jafnframt er ljóst að hann held-
ur um flesta þræði ríkisins og mun
þurfa að stíga ölduna og hamla gegn
því að ríkisstofnanir hækki verðlag
að óþörfu. Sömu sögu er að segja af
sveitarfélögum sem verða að taka
þátt í átakinu gegn verðbólgunni. Þá
má ekki gleyma milliliðum á borð við
heildsala. Þar verða kaupmenn að
vera á vaktinni og tryggja að hækkan-
ir gangi ekki gegn stöðugleika og al-
mennri sátt.
Sú stemming sem nú er að mynd-
ast er ekki ólík því sem gerðist þegar
Einar Oddur Kristjánsson, þáverandi
formaður Vinnuveitendasambands-
ins, og verkalýðsleiðtoginn Guð-
mundur J. Guðmundsson snéru bök-
um saman svo úr varð þjóðarsátt. Þar
varð lagður grunnurinn að jafnvægi í
þjóðarbúskapnum og launahækkan-
ir skiluðu sér í vasa launþeganna og
urðu raunverulegar. Það veltur nú á
forystu verkalýðs og atvinnurekenda
að tryggja frið og jafnvægi.
En það er ekkert gefið í þess-
um málum. Allir verða að leggj-
ast á eitt til þess að jafnvægið náist
og launahækkanir verði raunveru-
legar. Verkalýðshreyfingin verður
að vera samstíga í verkefninu. Það
er útilokað að einstakar stéttir keyri
fram úr með allt að 200 þúsunda
króna launahækkun á mánuði eins
og kröfur eru uppi um. Innbyrð-
is leiðréttingar á launum verða að
bíða betri tíma. Verkefnið í dag er að
koma böndum á okrarana og tryggja
þannig hag fólksins í landinu. All-
ir þurfa að vera á verði og lemja þá
til baka sem ekki taka þátt í sáttinni
um almennar kjarabætur. Hver ein-
asti borgari verður að koma sér upp
lista og skipta við þá sem ástunda
ábyrg og heiðarleg viðskipti. Gleym-
um ekki svarta listanum þegar keypt
er vara eða þjónusta. DV mun vera á
okurvaktinni og upplýsa um það sem
vel er gert ekki síður en okrið. n
66 ára með bleyjubarn
Elsti og brattasti umsækjandinn
um stöðu útvarpsstjóra er Hrafn
Gunnlaugsson, kvikmyndaleik-
stjóri og fyrrverandi dagskrár-
stjóri Ríkisútvarpsins. Hrafn er 66
ára og í fullu fjöri ef marka má að
hann er nýorðinn faðir. Í viðtali
við vb.is telur Hrafn að hann hafi
alla burði til að takast á við starf-
ið. „Ef ég er fær um að eignast bl-
eyjubarn þá er ég fær um svona
starf,“ segir Hrafn.
Kostulegur ráðherra
Eitthvert kostulegasta sjón-
varpsviðtal á síðari tímum var í
Kastljósinu þegar Gunnar Bragi
Sveinsson utan-
ríkisráðherra
mætti til að svara
fyrir eitt og ann-
að. Helgi Seljan
spurði Gunnar
Braga út í stökk-
breytta afstöðu
ráðherrans varðandi aðildina að
ESB en Gunnar Bragi lagði sjálfur
til aðildarviðræður á sínum tíma
en er nú algjörlega andvígur. Þá
lýsti hann IPA-styrkjum ESB sem
eldvatni og glerperlum á meðan
hann sat í stjórnarandstöðu. Þegar
hætt var við styrkina fordæmdi
hann þá aðgerð og taldi um að
ræða svik. Svör hans við spurning-
um Helga staðfestu fyrir einhverj-
um grunsemdir um lýðskrum.
Pískrað um Davíð
Innan Sjálfstæðisflokksins er
pískrað um að Bjarna Benedikts-
syni formanni sé nokkur vandi
á höndum vegna
þess að forveri
hans, Davíð Odds-
son, sækist eftir
því að verða for-
maður stjórnar
Landsvirkjunar,
sem er í senn
vegsemd og matarhola. Hermt
er að Bjarna hugnist þetta ekki
því fyrir á fleti í stjórninni er ná-
inn samherji hans, Ingimundur
Sigurpálsson, sem yrði þá skákað
til. Nú er ótti stuðningsmanna
Bjarna sá helstur að Mogginn
muni fara mikinn gegn for-
manninum ef ekki verði látið að
vilja Davíðs.
Palli ekki einn
Einn öflugasti stuðningsmaður
Páls Magnússonar, fráfarandi út-
varpsstjóra, innan Ríkisútvarps-
ins er Helgi Seljan
Kastljósmaður.
Helgi hefur hik-
laust stigið fram
til varnar hinum
fallna útvarps-
stjóra. Þetta er
dálítið skondið ef
litið er til þess að það var Helgi
sem sló Pál út af laginu á sínum
tíma þegar útvarpsstjórinn æpti
að honum ókvæðisorðum und-
ir suðandi tökuvél Stöðvar 2.
„Þú ættir að skammast þín, þú
ert óþverri,“ sagði Páll og van-
stilling hans varð lýðum ljós. Í
framhaldinu hrökklaðist hann
úr starfi.
Reynir Traustason
rt@dv.is
Leiðari „Launhækkanir
voru leikur að
marlausum tölum.
Í
þröngu sjónarhorni virðist hug-
mynd Landsvirkjunar um nýja
veituútfærslu Norðlingaöldu
í jaðri væntanlegra friðlands-
marka Þjórsárvera ósköp sak-
leysisleg. Í stóra samhenginu boð-
ar hún þó alvarlegri tíðindi. Hún er
fyrsta framkvæmdin á vesturbakka
Þjórsár og verði hún að veruleika,
minnkar hún verndunargildi svæð-
isins. Það kemur fólki eflaust spánskt
fyrir sjónir en þannig er það samt.
Séu mannvirki fyrir, þá er auðveldara
að réttlæta frekari mannvirkjagerð. Í
enn stærra samhengi er Norðlinga-
ölduveita bara einn af fjölmörgum
virkjanakostum sem í bígerð eru á
miðhálendi Íslands.
Tvær virkjanahugmyndir eru á
teikniborði orkufyrirtækja í norð-
austurhorni hálendisins. Jarðhita-
virkjun milli Hágöngulóns og jaðars
Vatnajökulsþjóðgarðs og miðlun-
arlón við Skrokköldu munu hafa
áhrif á mikil ósnert landsvæði
og kalla á lagningu línu þvert yfir
miðhálendið með tilheyrandi raski.
Þá hefur Landsvirkjun jafnframt ósk-
að eftir því að þrír virkjunarkostir
sem komnir voru í verndarflokk og
biðu friðlýsingar verði endurskoð-
aðir. Gjástykki, sem liggur upp við
Þeystareyki, norðan við Mývatn, auk
Tungnárlóns og Bjallavirkjunar sem
eru á ósnertum svæðum milli Veiði-
vatna, Langasjávar og friðlandsins að
fjallabaki.
Hlýtur að vera neyð
Það eru svo mikil verðmæti í þess-
um landsvæðum að manni finnst
ósjálfrátt að það hljóti að ríkja ein-
hvers konar neyð hjá þjóð sem hef-
ur uppi hugmyndir um að fórna
slíkum víðernum. Samfélag sem fer
svona með takmarkaðar auðlindir
sínar hlýtur að hafa fullkannað öll
önnur bjargráð til að bæta lífsskil-
yrðin. Þannig er það ekki hér á Ís-
landi. Hér er viðunandi hagvöxtur
og það er ekki síst að þakka vaxandi
ferðamannastraumi með tilheyrandi
verslun og viðskiptum. Reyndar hafa
stjórnvöld stöðvað sérstaka fjár-
festingaráætlun sem samþykkt var
á síðasta kjörtímabili og Björt fram-
tíð átti meðal annars frumkvæði að.
Þá hefur verið gert hlé á viðræðum
við Evrópusambandið á meðan
ríkis stjórnin reynir með furðulegri
framgöngu sinni að fá sambandið
til að slíta viðræðunum. Það er mín
skoðun að fjárfestingaráætlunin sem
og innganga í ESB leiði til stöðugri
gjaldmiðils, aukinna útflutnings-
verðmæta, öflugri samkeppni, bjart-
sýni og hagsældar.
Vilja ekki fjölbreytni?
Undirstöður íslensks atvinnulífs hafa
verið fáar og ein forsenda uppgangs
þeirra hefur verið aðgangur að ódýru
vinnuafli. Landið hefur byggst upp á
vinnu launafólks í sjávarútvegi, land-
búnaði, stóriðju og hvers kyns stór-
framkvæmdum verktakafyrirtækja
sem byggja afkomu sína á aðgengi
að þessu vinnuafli sem hefur fagn-
að mikilli vinnu og jafnvel heimt-
að aukavinnu. Einangrun landsins
og landfræðilegar aðstæður hafa
þannig mótað atvinnulíf sem ein-
kennist af einsleitni og fákeppni.
Þegar nýir tímar og ný tæki-
færi opnast með auknum ferðalög-
um til Íslands og ný tækni opnar
möguleikann á nýsköpun í atvinnu-
lífi er engu líkara en að stjórnvöld-
um sé það sérstakt kappmál að loka
landinu. Það hvarflar að manni að
stjórnarflokkarnir vilji ekki fjöl-
breyttara atvinnulíf. Það eigi ekki að
vera frjáls samkeppni um vinnuaflið
en slíkt gæti nú hækkað launin svo-
lítið. Launafólk eigi helst að vinna í
fiski, matvælaframleiðslu á grunni
íslensks landbúnaðar og í stóriðju.
Þess vegna er lögð meiri áhersla á
það að virkja ósnert víðerni en að
kanna aðrar leiðir.
Kosið gegn eigin sannfæringu
Á síðustu dögum höfum við fengið
innsýn inn í hugarheim þeirra
stjórnmálamanna sem vilja ekki að
Ísland gangi í Evrópusambandið.
Þeir hafa greitt atkvæði gegn eigin
sannfæringu og haldið fram því
sem þeir kalla sjálfir vitleysu til að
koma í veg fyrir að þjóðin taki upp-
lýsta ákvörðun á grunni samnings,
sem eru bestu fáanlegu upplýsingar.
Enn fremur að ef niðurstaða þjóðar-
innar væri sú að halda áfram við-
ræðunum þá yrðu hörðustu and-
stæðingar inngöngu látnir sjá um
samningaviðræðurnar og þá yrði
ekki von á góðu. Það er óvanalegt
að sjá hversu heiðarlega menn eru
tilbúnir að greina frá óheiðarlegum
vinnubrögðum. En allt má ef mað-
ur hefur réttu skoðanirnar, ef ég skil
forsætisráðherra vorn. Hann heldur
því reyndar fram, ásamt forseta lýð-
veldisins, að okkur farnist best þegar
við stöndum saman. Í ljósi fram-
göngunnar er það svipað og ef Mikki
refur kallaði eftir því að öll dýrin í
skóginum ættu að vera vinir, eftir að
hann væri búinn að éta Lilla klifur-
mús, Hérastubb bakara og Martein
skógarmús.
Vegna þessa alls er Norðlingaalda
ekki lítið miðlunarlón í jaðri Þjórsár-
vera, heldur spurningin um hvernig
samfélag við viljum byggja og í þágu
hverra. Og hvort við viljum láta
heiðarleikann njóta forgangs í vali
okkar á forystumönnum og velja
þannig að fylgist að orð og athafnir. n
Mikki refur býður sátt
„Það hvarflar að
manni að stjórn-
arflokkarnir vilji ekki fjöl-
breyttara atvinnulíf.
Róbert Marshall
þingmaður Bjartrar framtíðar
Aðsent