Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.2014, Qupperneq 13

Vikublað 24.–26. júní 2014 Fréttir Viðskipti 13
Þ
egar embætti sérstaks sak-
sóknara tók fyrst til starfa
voru engar ákærur gefnar
út lengi vel og gagnrýndu
margir það sem þeir vildu
kalla seinagang embættisins. Fyrstu
ákærurnar litu ekki dagsins ljós
fyrr en einu og hálfu ári síðar, eða
í júní árið 2010. Síðan þá hafa 618
mál komið inn á borð sérstaks sak-
sóknara samkvæmt tölum frá emb-
ættinu sem eru frá 1. apríl síðast-
liðnum.
Tæpur þriðjungur
mála tengdur hruninu
Samkvæmt upplýsingum frá Ólafi
Þór Haukssyni, sérstökum saksókn
ara, skiptast þessi 618 mál þannig
niður að mál tengd hruninu eru
190, önnur efnahagsbrotamál eru
187, skattalagabrot eru 156, rann-
sóknar- og réttarbeiðnir eru 40 tals-
ins og 45 mál falla undir flokkinn
annað í málaskrá.
Á sama tíma var búið að gefa
út ákæru í 133 málum. Til viðbót-
ar eru 46 mál búin í rannsókn og
eru hjá saksóknara og bíða þess
að ákvörðun verði tekin um hvort
ákæra verði gefin út eða ekki.
Af heildarfjölda mála hafa 307
þeirra, rétt tæpur helmingur, lok-
ið án ákæru, sem þýðir að þau hafi
verið felld niður, þeim lokið, rann-
sókn á þeim hætt, þau send ann-
að eða sameinuð öðrum málum.
Í heildina voru 92 mál enn í rann-
sókn hinn 1. apríl og 40 mál sem
biðu þess að fara í rannsóknarfar-
veg. Ólafur segir þó að á bak við
þessi mál sem hafa verið felld niður
liggi mikil vinna að baki. Hann segir
hlutfallið í samræmi við það sem al-
mennt þekkist. „Miðað við það sem
ég þekki þá er ekki tiltölulega hátt
hlutfall mála sem fara áfram. Það er
töluvert mikið af málum sem byrja
en fara ekki alla leið,“ segir Ólafur.
Sakfellingarhlutfall
ekki á hreinu
Af hrunmálunum svokölluðu lauk
101 máli án ákæru. 52 þeirra eru
enn í rannsóknarmeðferð og eft-
ir standa þá 37 mál sem lauk með
ákæru en sakfellingarhlutfall er ekki
á hreinu. Í viðtali við DV í ágúst í
fyrra sagði Ólafur að hann væri ekki
með sakfellingarhlutfall á hreinu en
sagðist halda að það væri í kringum
95 prósent.
Einnig á embættið aðeins eitt
mál eftir til rannsóknar af tæplega
90 sem það fékk á sitt borð eftir að
það sameinaðist efnahagsbrota-
deild Ríkislögreglustjóra 1. septem-
ber árið 2011.
Vinnur náið með
Norðurlöndunum
Ólafur segir að embættið vinni
náið með efnahagsbrotadeildum á
Norðurlöndunum. Á hverju ári er
haldinn fundur þar sem fulltrúar
þeirra hittast og bera saman bæk-
ur sínar, samræma vinnubrögð og
annað. Ólafur segir starfsemi þeirra
mjög líka að flestu leyti. „Það sem
kannski skekkir myndina dálítið hjá
okkur í dag er þessi gríðarlega mikli
fjöldi stórra hrunmála, það er að
segja mörg stór efnahagsbrotamál
sem eru mörg í gangi á sama tíma.
Helmingi mála
lýkur án ákæru
n Þriðjungur mála sérstaks saksóknara tengd hruninu
Jón Steinar Sandholt
jonsteinar@dv.is
n Mál tengd hruninu 190
n Önnur efnahagsbrotamál 187
n Skattalagabrot 156
n Rannsóknar- og réttarbeiðnir 40
n Annað í málaskrá 45
Samtals 618
Flokkun mála hjá
sérstökum saksóknara
190
187
156
40
45
n Mál sem bíða rannsóknar 40
n Mál í rannsókn 92
n Mál í ákærumeðferð 46
n Ákært en ódæmt 39
n Dæmt í héraði 76
n Dæmt í Hæstarétti 18
n Lokið án ákæru 307
Samtals 618
Staða mála á borði
sérstaks saksóknara
307
40
92
46
39
76
18
37 mál
52 mál
101 mál
Mál tengd
efnahagshruninu
n Búin í rannsókn 37
n Enn í rannsókn 52
n Hrunmál lokið án ákæru 101
Samtals 190
Það er ekki hluti af „norminu“, yfir-
leitt er dreifingin á málunum með
öðru sniði. Að öðru leyti styðjast
löndin við svipað eða sambærilegt
verklag og það er ekkert verulega
frábrugðið því hvernig við vinnum,“
segir Ólafur í viðtali við DV.
Líklega sambærilegur eða betri
árangur en hjá kollegunum
Hlutfall þeirra mála sem leiða til
sakfellingar fyrir dómi er ekki á
hreinu og ekki er hægt að nálgast
þær tölur hjá embættinu.
Í Noregi hefur stofnunin
Økokrim sambærilegt starfshlut-
verk og sérstakur saksóknari og
annast hún meðal annars rannsókn
á efnahagsbrotum í Noregi. Sakfell-
ingarhlutfall Økokrim var á árunum
2009 til 2013 að meðaltali 83,2 pró-
sent, samkvæmt tölum sem birtar
eru á vef stofnunarinnar.
Í Danmörku sér sérstakt emb-
ætti ríkissaksóknara, Statsadvoka-
ten for Særlig Økonomisk og
International Kriminalitet, SØIK,
um svipuð mál og sérstakur sak-
sóknari sinnir hérlendis. Á árunum
2009–2012 var sakfellingarhlutfall í
málum sem komu inn á borð SØIK
að meðaltali rétt rúm 90 prósent,
samkvæmt ársskýrslu embættisins
fyrir árið 2012. n
Sérstakur saksóknari
Ólafur Þór Hauksson
„Ég fæ ekki krónu frá neinum“
er ekki með samninginn við hann
um verkið sem slíkt. Mörkin hef-
ur ekkert með þetta að gera og ég
get ekki tjáð mig um eitthvað sem
ég veit ekki.“ Spurður um hvort
Hreiðar Már sé því verkkaupinn
beint en ekki lögmannsstofa seg-
ir Hörður Felix: „Já, ég myndi líta
þannig á. En hvort það er einhver
verksamningur fyrir hendi veit ég
ekki. Verkkaupinn sjálfur verður
eiginlega að svara fyrir það og Jón
Óttar. Það er hins vegar það sem
liggur fyrir að hann vann þessa
skýrslu sem liggur fyrir sem dóm-
skjal í Al-Thani-málinu.“ Miðað
við þessi orð Harðar Felix þá var
beint viðskiptasamband á milli
Hreiðars Más og Jóns Óttars í mál-
inu. Jón Óttar vann skýrslu um
starfshætti embættis sem hann
sjálfur var hjá fyrir Hreiðar Má og
svo var skýrslan lögð fyrir dóm í
sakamáli gegn Hreiðari Má. Jón
Óttar segir að enginn samningur
hafi verið gerður vegna minnis-
blaðsins og, líkt og áður segir, að
hann hafi ekki fengið neitt greitt
fyrir vinnu sína.
Heimildarmaður
um eigin viðskiptavin
Miðað við þessar staðreyndir ligg-
ur því fyrir að Jón Óttar var og er
heimildarmaður um starfsað-
ferðir héraðsdómara, nú hæsta-
réttardómara, í máli sem hann
vann að sem lögreglumaður þegar
hann starfaði hjá sérstökum sak-
sóknara. Á grundvelli vitnisburð-
ar þessa manns hefur Hreiðar
Már nú kært dómarann, Benedikt
Bogason, fyrir meint skjalafals.
Fari svo að það mál komi til kasta
dómstóla hlýtur Jón Óttar að verða
kallaður fyrir sem vitni. Jón Ótt-
ar hefur því komið að málsmeð-
ferð gegn Hreiðari Má hjá sérstök-
um saksóknara með að minnsta
kosti tvenns konar hætti eftir
að hann lét af störfum hjá emb-
ættinu. Í fyrsta lagi með því að
skrifa greinargerð um rannsókn
sérstaks saksóknara á Al-Thani-
greinargerð sem hann sjálfur og
lögmaður Hreiðars Más segja að
hann hafi ekki fengið greitt fyrir
– og í öðru lagi hefur hann vitnað
um vinnubrögð Benedikts Boga-
sonar þegar hann veitti heimild til
símhlerunar hjá Hreiðari Má árið
2010. Án slíks vitnisburðar heim-
ildarmanns verður að teljast ólík-
legt að Hreiðar Már hefði getað
kært málið. Líkt og áður segir vill
Jón Óttar ekki ræða þennan þátt
málsins opinberlega. n
Vann greinargerð Jón Óttar
Ólafsson vann greinargerð fyrir
Hreiðar Má Sigurðsson í Al Thani-
málinu og verður lykilvitni ef kæra
hans gegn Benedikt Bogasyni fer
fyrir dóm. Hreiðar Már sést hér í
dómsal ásamt Herði Felix Harðar-
syni, lögmanni sínum. MyNd SigTryggur Ari