Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.2014, Side 14

Vikublað 24.–26. júní 201414 Fréttir Viðskipti
B
irkir Kristinsson var sak-
felldur fyrir markaðsmis-
notkun og brot á lögum um
ársreikninga svo eitthvað sé
nefnt, í Héraðsdómi Reykja-
víkur á mánudag. Hann hlaut fimm
ára fangelsisdóm eins og þrír aðrir
sakborningar í málinu, en sá fjórði
fékk fjögurra ára dóm. Athygli vek-
ur að allir sakborningar hlutu óskil-
orðsbundinn dóm. Birkir hefur ekki
áður farið fyrir dóm vegna mála sem
tengjast bankastarfsemi. „Dómurinn
kom Birki verulega á óvart. Hann átti
von á því að málinu yrði vísað frá eða
að hann yrði sýknaður. Eftir lestur
forsendna dómsins þá telur Birkir
að niðurstaðan gagnvart honum sé
byggð á röngum fullyrðingum um
staðreyndir, bæði um aðkomu hans
að þessum málum og vitneskju,“
sagði Ólafur Eiríksson, verjandi Birk-
is Kristinssonar, við DV eftir að dóm-
ur féll í málinu.
Landsþekktur markvörður
Birkir er landsþekktur enda var hann
um tíma einn fremsti markvörð-
ur landsins í knattspyrnu og átti um
langan tíma nánast öruggt sæti í ís-
lenska landsliðinu í fótbolta. Hann
tók þátt í Stoke-ævintýrinu fræga, þó
ekki sem fjárfestir heldur lék hann
fyrir liðið í eitt ár. Bróðir hans, út-
gerðarmaðurinn Magnús Kristins-
son, var þá stjórnarmaður hjá
knattspyrnufélaginu.
Frá því að knattspyrnuferli Birkis
lauk starfaði hann hjá Glitni og var
í einkabankaþjónustu, hvar hann
gætti hagsmuna efnameiri viðskipta-
vina bankans. Hann hélt starfi sínu
hjá Íslandsbanka, en var svo sendur í
leyfi í júlí á síðasta ári þegar hann var
ákærður ásamt Elmari Svavarssyni.
Hann mun því væntanlega ekki snúa
aftur til starfa fyrr en Hæstiréttur hef-
ur kveðið upp dóm í málinu, fari svo
að hann verði sýknaður.
Hlutabréfaflétta sem Glitnir
tapaði á
Hið svokallaða BK-44 mál, sem Birkir
hefur nú verið sakfelldur í, snýst um
markaðsmisnotkun. Fjárfestingarfé-
lag sem þeir Birkir og Magnús áttu
ásamt öðrum, Gnúpur, átti í erfið-
leikum en félagið átti hluti í Glitni
og fleiri bönkum. Fall Gnúps hefði
haft keðjuverkandi áhrif á gengi
hlutabréfa í bönkunum og fleiri fyr-
irtækjum sem félagið átti hluti í, og
því voru öll hlutabréf keypt af Gnúpi
með hljóðlegum hætti og þeim kom-
ið fyrir hjá öðrum félögum.
Annað félag Birkis, BK-44, keypti
hlutina af Glitni með láni frá bankan-
um upp á 3,8 milljarða króna. Það var
gert þrátt fyrir að áhættumat félags-
ins væri lægra en svo að lánið myndi
borga sig fyrir bankana, og undan-
þága var veitt fyrir lánveitingunni.
Glitnir keypti hlutina skömmu síð-
ar aftur á mun lægra gengi og tap-
aði á því nærri tveimur milljörð-
um króna. Þessir hlutir voru síðan
keyptir af félaginu GLB Hedge, sem
var í eigu Glitnis, á tvöföldu gengi og
sagði Ólafur Þór Hauksson, sérstak-
ur saksóknari, að það hefði dugað til
að gera upp öll viðskipti bankans við
BK-44 og kostnað sem bankinn tók á
sig vegna þeirra.
Rangar uplýsingar um eftirspurn
Með þessum viðskiptum hafi mark-
aðurinn fengið rangar upplýsingar
um eftirspurn eftir hlutabréfum
Glitnis. Hún hafi í raun verið lítil, en
látin líta út fyrir að vera mun meiri.
Kaupin voru því byggð á „blekking-
um og sýndarmennsku“, eins og segir
í ákærunni, og er Birkir fundinn sek-
ur um markaðsmisnotkun. Hann var
einnig fundinn sekur um meiri hátt-
ar brot gegn lögum um ársreikninga,
en hann rangfærði ársreikning BK-
44 árið 2007. Eignir félagsins í Glitni
voru ekki færðar í efnahagsreikning
og ekki heldur skuldir félagsins, sem
meta mátti með áreiðanlegum hætti.
Seldi fyrir sjö milljarða
DV hefur margoft verið með mál
tengd Birki til umfjöllunar. Árið 2009
var greint frá því að Birkir hefði tap-
að milljörðum vegna fjárfestingar-
félags hans, BK-42. Þá var einnig
Eyjamaðurinn Birkir Kristinsson
er sonur Kristins Pálssonar, sem
stofnaði útgerðarfyrirtækið
Berg-Hugin ehf., en fyrirtækið
hefur verið mikið í fréttum að
undanförnu eftir að hálfbróðir
Birkis, Magnús Kristinsson, seldi
fyrirtækið til Síldarvinnslunnar. Sú
sala hefur verið ógild og útgerðin
mun að óbreyttu vera áfram í
Vestmannaeyjum.
Birkir hóf nám í Verslunarskóla
Íslands árið 1980 og fór síðar í
viðskiptafræði í Háskóla Íslands.
Hann lék um tíma með ÍA áður en
hann færði sig til Fram árið 1988.
Þar var hann lykilmaður í öflugu liði
Framara og varð Íslandsmeistari
með liðinu sama ár og hann kom.
Hann lék með liðinu til ársins 1995
þegar hann fór í atvinnumennsku
og fór að spila með Brann í Noregi.
Þar var hann í eitt tímabil og færði sig svo til Norrköping í Svíþjóð. Hann lék einnig
með Birmingham og Bolton á Englandi og sneri heim árið 1999 til að spila með ÍBV.
Þar var hann í stuttan tíma og hélt aftur út, nú til Austurríkis. Haustið 2000 gekk
hann svo til liðs við bróður sinn hjá Stoke City, en Magnús var þá stjórnarmaður hjá
enska félaginu. Tímabilið eftir það vann hann fyrir félagið, fór yfir fjármál þess og
vann skýrslu fyrir stjórnina um fjárhagsstöðuna. Þetta kemur fram í viðtali við Birki
frá árinu 2005 sem finna má á vefsíðunni Heimaslóð.is. „Það má segja að maður hafi
verið gjörnýttur hjá félaginu, bæði inni á skrifstofunni og síðan úti á velli,“ sagði Birkir
í viðtalinu.
Hann stóð á milli stanganna í tveimur af eftirminnilegustu landsleikjum Íslands,
í jafnteflinu gegn Frökkum árið 1998 og í sigrinum á Ítölum árið 2004, en það var
kveðjuleikur Birkis með landsliðinu. Viðtalið var tekið árið 2005 og Birkir ræddi þar
um lífið eftir fótboltann og framtíðina. „Í þeim geira sem ég er í, fjármálaheiminum,
þá getur maður þess vegna verið kominn út í heim í haust án þess að maður viti af því
í dag. En ég reyni að plana sem minnst í þessum efnum,“ sagði Birkir, sem stendur nú
frammi fyrir því að þurfa að dúsa í fangelsi næstu fimm árin ef Hæstiréttur kemst að
sömu niðurstöðu og Héraðsdómur Reykjavíkur.
Birkir hefur verið í sambandi með Ragnhildi Gísladóttur, fyrrverandi söngkonu
Stuðmanna, um langa hríð. Þau eru nú með lögheimili í Bretlandi og eiga saman dóttur.
Ragnhildur, kölluð Ragga Gísla, tók yfir eignarhlut Birkis í útgerðinni Bergur-Huginn
og hefur því verið tengd viðskiptum hans. Árið 2012 greindi DV frá því að eignir þeirra
næmu tæpum 750 milljónum króna, en auður Birkis byggist á arfi frá föður hans.
Fótbolti,
fjármál
og fangelsi
n Birkir Kristinsson í fimm ára fangelsi n Hefur áfrýjað til Hæstaréttar
greint frá því að hann væri í skuld
við Banque Havilland, sem áður var
Kaupþing, og að hún næmi rúmlega
450 milljónum króna. Birkir tapaði
milljörðum á Gnúpi áður en hann
seldi Magnúsi sinn hlut í félaginu
fyrir sjö milljarða króna árið 2007, en
á sama ári reyndi Birkir að koma fé-
laginu til bjargar sem var þá á leið í
gjaldþrot með því að setja inn í það
einn og hálfan milljarð. Hann tapaði
þeim pening því Gnúpur neyddist
til að selja eignir sínar með miklu
tapi. Hann fékk heldur aldrei alla sjö
milljarðana frá bróður sínum, heldur
aðeins fjóra.
Viðskiptavinir vildu ekki hluta-
bréfin
Starfsmenn í einkabankaþjónustu
Glitnis voru beðnir um að kanna
hvort áhugi væri fyrir því hjá við-
skiptavinum í eignastýringu, að
kaupa hlutabréfin með tryggðri fjár-
mögnun bankans. Þegar ljóst var að
enginn áhugi var fyrir því, var Birki,
fyrir hönd BK-44, boðið að kaupa
hlutabréfin sem til stóð að selja, alls
150.000.000 hluti. Þannig reyndu
starfsmenn bankans að fá viðskipta-
vini til að taka þátt í viðskiptum
sem Birkir hefur nú hlotið dóm fyr-
ir ásamt þremur öðrum. Í dómn-
um eru sett inn samtöl á milli þeirra
ákærðu og meðal annars er gripið
niður í samtal Birkis og Elmars Svav-
arssonar, sem einnig hlaut fjögurra
ára dóm.
Þar kemur þetta meðal annars
fram: „Samkvæmt endurriti sím-
tals frá 11. desember 2007, kl. 16.15,
ræða saman ákærðu, Elmar og Birkir.
Er líða tekur á símtalið segir ákærði,
Elmar, að ,,...við erum hérna með...
BK 42 er hérna með... með gamlan,
góðan samning: 80 nom.“ Stuttu síð-
ar spyr ákærði, Elmar, hvort fleyta
eigi þessu yfir áramót. Ákærði, Birk-
ir, svarar ,,Ja, þú veist... hérna... ég...
hvað... hvað vi... ég meina, ég er nú
bara að gera þetta fyrir ykkur sko.“
Síðar í samtali út af sama efni seg-
ir ákærði, Elmar, ,,Og hérna, þannig
að þú veist, það bara... það munar
rosalegu fyrir okkur bara að koma
því sko yfir... yfir helvítis áramótin
meðan ljósmyndin er tekin sko af...
af ,,balance sheet-inu“ sko.“ Ákærði,
Birkir, tekur undir það að rétt sé að
framlengja.“
Hafði ekki trú á Glitni
Birkir seldi nánast öll hlutabréf sín
í Glitni í júlí árið 2008 og fékk rúm-
lega 1,8 milljarða fyrir. Hann hafði
áður, á sama ári, selt hlutabréf fyrir
500 milljónir og seldi því í heildina
fyrir 2,3 milljarða króna. Birkir virt-
ist því hafa misst trúna á bankanum
sem hann starfaði fyrir, en þegar DV
sendi fyrirspurn til hans um málið
árið 2011 svaraði hann ekki. Athygl-
isvert er að frá 1. ágúst 2008 seldu
starfsmenn í bankanum hlutabréf
fyrir 150 milljónir, en þá hafði Birk-
ir selt öll sín hlutabréf. Sala hans var
því meira en tíu sinnum stærri en
heildarsala starfsmanna Glitnis frá
byrjun ágúst 2008 og fram að hruni.
Áfrýjar til Hæstaréttar
Aðeins nokkrum klukkustund-
um eftir að dómur var kveðinn upp
höfðu allir ákærðu í málinu skil-
að inn áfrýjun. DV ræddi við verj-
anda Birkis skömmu áður en áfrýj-
un var lögð fram. „Eftir að hafa lesið
yfir forsendurnar núna, þá lá það í
augum uppi að málinu yrði áfrýjað,“
sagði Ólafur Eiríksson, verjandi Birk-
is, við DV á mánudag. n
„Ég er nú bara
að gera þetta
fyrir ykkur sko
Rögnvaldur Már Helgason
rognvaldur@dv.is
Sagði fjármálaheiminn
ófyrirsjáanlegan
„Dómurinn
kom Birki
verulega á óvart
M
y
n
d
f
R
ét
ta
b
La
ð
ið
/
G
V
a