Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.2013, Blaðsíða 30

30 Umræða Jólablað 20.–27. desember 2013
Gleðilega hátíð
Við bjóðum
góða þjónustu
islandsbanki.is | Sími 440 4000
Við óskum landsmönnum öllum farsældar á nýju ári og þökkum
viðskiptin á árinu sem er að líða.
Starfsfólk Íslandsbanka um land allt.
Hugvekja um kanínubændur
E
inn af þeim erlendu sér-
fræðingum, sem fyrir hrun
vöruðu okkur Íslendinga við
afleiðingum oflátungsháttar-
ins, hefur aftur reynt að gefa okk-
ur holl ráð. Þar sem hann var bæði
útlendingur og danskur í þokka-
bót virtum við hann ekki annars
svars fyrir hrun en að segja að hann
væri bara öfundsjúkur í garð hins
upprennandi fjármála- og banka-
veldis á Íslandi. Svo kvað reynslan
upp sinn dóm. Allir þeir ráð-
hollu útlendingar, sem við töldum
vera marklausa, öfundsjúka eða
sárlega þarfnast endurmenntun-
ar, reyndust hafa rétt fyrir sér. Þeir
sem reyndust vera marklausir, of-
látungsfullir og í mikilli þörf fyrir
endurmenntun vorum við sjálf.
Lætur aftur í sér heyra
Nú hefur þessi sami Dani, aðalhag-
fræðingur Danske bank, aftur reynt
að beina athygli okkar að hættu-
merkjum í hegðun okkar. Hann hef-
ur bent á að við aðhyllumst alltaf
skammtímalausnir og veljum þær
ávallt fremur en að horfa til fram-
tíðar. Töfralausnir; kanínur upp úr
hatti; séu miklu líklegri til að afla
vinsælda en að setja sér skynsamleg
framtíðarmarkmið. Þess vegna velji
íslenskir stjórnmálamenn fremur
kanínur í hatta sína en skynsamlegt
vit. Fyrri kosturinn hrífi kjósendur.
Sá síðari alls ekki.
Besti kosturinn
Skammtímalausnir – eru þær besti
kosturinn í augum okkar? Skoð-
um nokkur dæmi. Öllum þeim,
sem komnir eru til vits og ára, á að
vera fyrir löngu orðið ljóst, að hin
ógjaldgenga íslenska mynt er ógn
við afkomu þjóðarinnar. Hún hefur
valdið því, að stór hluti yngri kyn-
slóðanna á ekki lengur fyrir skuld-
um. Hún hefur orsakað það að
kaupmáttur almennings á Íslandi
hefur fallið niður fyrir Evrópumeð-
altal og er nú ívið lægri en á Spáni.
Engar líkur eru til þess að slíkt áfall
– enn eitt hrun krónunnar – endur-
taki sig ekki. Svo oft og iðulega hef-
ur sagan endurtekið sig. Samt er
þetta vandamál ekkert rætt. Það
verður ekki leyst með kanínum upp
úr hatti. Þvert á móti þarf úrlausn
þar sem horft er til framtíðar. Slík
umræðuefni eru ekki við hæfi okkar
Íslendinga. Við viljum bara kanínur.
Námsgetan
Í hverri rannsókninni á fætur
annarri á lesskilningi, reiknings-
getu og þekkingu á náttúruum-
hverfi barnanna okkar samanborið
við börn annarra þjóða innan
OECD hefur árangri okkar barna
hrakað. Íslenska grunnskólakerfið
er eitt hið allra dýrasta meðal
saman burðarþjóðanna en samt
getur þriðji hver drengur ekki les-
ið sér til skilnings eftir 10 ára nám.
Lesskilningur er samt grundvöll-
ur allrar þekkingaröflunar. Hvern-
ig reiðir þessum þriðjungi svo af – í
námi og störfum? Þá verður stöð-
ugt algengara að verða vitni að því
að ungt fólk við afgreiðslustörf get-
ur ekki gefið til baka ef kassavélin
bilar. Kann ekki einföldustu undir-
stöðuatriði í almennum reikningi.
Þessum niðurstöðum saman-
burðarkannana er ávallt mætt með
miklum hávaða. Hrópað er og kall-
að, hneykslast og rifist – en ekkert
gert. Allar aðgerðir krefjast nefni-
lega þess að greint sé hvað farið
hefur úrskeiðis og síðan sé lagður
grundvöllur að framtíðarlausn.
Slíkt hentar okkur hins vegar ekki.
Við viljum skyndilausnir – kanínur.
Fyrirhyggjuleysið
Lífeyrisréttindin okkar eru einu
réttindin, sem engir kröfuhafar geta
frá okkur tekið. Þeir geta gengið að
öllum okkar eigum – nema þessum.
Þessari eign er ætlað að tryggja okk-
ur sem áhyggjuminnst ævikvöld.
Samt er það talið til happs að fá að
ráðstafa þessum „ósnertanlegu“
eignum núna strax til þess að greiða
kröfuhöfum – bæði iðgjöldunum
okkar sem og þeim lífeyrisréttind-
um, sem þegar hefur verið safnað
– þó það geti kostað okkur að ævi-
kvöldið verði óyndislegra sem því
nemur. Við lifum jú í núinu, ekki
í framtíðinni. Hún reddast þegar
þar að kemur. Þær einu annars
„ósnertan legu“ eignir, sem fólk nú
á og býr sig undir að afhenda kröf-
uhöfunum er í margra augum það,
sem allir leita að. Kanína!
Dómur Danans
Kanínubændurnir í pólitíkinni
njóta mestrar hylli. Sá var dómur
Danans – í mikilli vinsemd. Hann
segir sitthvað um kanínubænd-
urna. Miklu meira þó um þá, sem
þannig búskap vilja hafa. Hattana
höfum við jú sjálf. Komið með
kanínurnar! n
Sighvatur Björgvinsson
fyrrverandi ráðherra
Kjallari „Lífeyrisréttindin okkar eru einu
réttindin, sem engir
kröfuhafar geta frá
okkur tekið. Þeir geta
gengið að öllum okkar
eigum – nema þessum.