Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.2008, Blaðsíða 13

DV Helgarblað föstudagur 8. ágúst 2008 13
Sægreifinn Sem Slökkti ljóSið
önnur svæði urðu eftir. Þeir sem
þekkja þessa sögu vilja ekkert af
henni vita. Það er svo einfalt,“ segir
hann þungum rómi.
Hann segir allt í heiminum
hverfult. „Það skrítna í lífinu er að
það breytist allt saman. Þegar menn
halda að eitthvað sé komið til að
vera þá breytist það. Frystitogaran-
ir áttu að bjarga okkur fyrir 15 árum.
Nú á að setja á þá segl,“ bendir hann
á.
Brotthvarfið áfall
Íbúum á Flateyri fækkaði um 15
prósent milli áranna 2007 og 2008.
Þann 1. janúar 2007 bjuggu þar 337
manns. Ári síðar 285. Ekki hafa færri
búið á Flateyri um áratugaskeið en
þegar kvótakerfinu var breytt árið
1992 bjuggu 410 íbúar á Flateyri.
Halldór Halldórsson, bæjarstjóri
Ísafjarðarbæjar, segir að vissulega
hafi brotthvarf Kambs verið mik-
ið áfall fyrir Flateyri. Hann segir þó
jákvætt að veiðiheimildirnar hafi
ekki farið suður, heldur hafi flust til
á Vestfjörðum. Hann segir einnig já-
kvætt að Kristján og félagar hafi tek-
ið sig til og hafið útgerð á Flateyri.
Það hafi skipt miklu máli auk þess
sem smærri aðili hafi einnig tekið
sig til og keypt bát með nokkrum
kvóta. „Það varð töluverð fólksfækk-
un en tilkoma þessara manna bjarg-
aði miklu. Kambur hafði vaxið mjög
hratt og var stórglæsilegt hjá þeim.
Þeir unnu ótrúlegt magn af fiski,“
segir Halldór.
Að hans mati bera Flateyring-
ar almennt ekki kala til Hinriks og
félaga. „Þessir menn byggðu fyrir-
tækið upp úr engu. Það var enginn
kvóti eftir á Flateyri og þeir lögðu
gríðarlega mikið á sig við að byggja
þetta upp. Steinþór leggur mikið af
mörkum til samfélagsins hér fyrir
vestan og er í atvinnurekstri. Ég veit
ekki með Hinrik en það er ekki ólík-
legt að hann leggi sitt af mörkum,
án þess að mikið fyrir því fari,“ segir
Halldór. „Það verða alltaf einhverjir
sárir en við ráðum engu um þetta.
Ég reyni að horfa á heildarmyndina.
Þeir njóta kannski ávaxta uppbygg-
ingarinnar núna en það hefði allt
eins geta farið á hinn veginn,“ segir
hann.
Ekki kvótakerfinu að kenna
Halldór segir afkomu Vestfirð-
inga ráðast af því hvort takist að
byggja upp fiskistofnana við landið.
„Ég hef alltaf verið á þeirrar skoðun-
ar að það skipti ekki máli hvað kerfið
heitir. Það má veiða um 130 þúsund
tonn og það þarf einhvern veginn að
skipta því niður. Ef aflaheimildirnar
rýrna enn frekar erum við ekki í góð-
um málum. Ef við hins vegar náum
árangri í að rækta fiskinn í sjónum,
þá eiga Flateyri og aðrar byggðir á
landsbyggðinni bjarta framtíð. Það
skiptir öllu að mega veiða meira,“
segir hann og bætir við: „Ég held
að um 10 prósent af heildarkvóta
landsins séu á Vestfjörðum. Þar búa
tæplega þrjú prósent landsmanna.
Ef menn ætla að endurúthluta sam-
kvæmt höfðatölu þá færum við illa.
Það er alltaf fullt af göllum á kerfum
sem úthluta verðmætum,“ útskýrir
Halldór.
Skildir eftir í skítnum
Níels Ársælsson, skipstjóri og út-
gerðarmaður á Tálknafirði, er óm-
yrkur í máli þegar kemur að sam-
skiptum sínum við Kamb. Hann er
einn þeirra sem áttu viðskipti við
Kamb til fjölda ára. Hann landaði
nærri eingöngu á Flateyri og átti þar
yndislegar stundir að eigin sögn.
Hann hætti viðskiptum við Kamb
árið 2006 og harmar hvernig komið
er fyrir Flateyringum. „Það var ein-
staklega gott að vera þarna. Á með-
an Einar Oddur var áhrifavaldur á
Flateyri og hafði eitthvað um rekst-
urinn að segja, þá var þetta ákaf-
lega ljúft. En eftir að afskiptum hans
lauk, rétt fyrir aldamót, hófst mar-
tröð ein,“ segir hann.
Guðmundur Kristjánsson, eig-
andi Brims, keypti þá meirihluta
í Kambi. Níels segir að hann hafi
komið inn á fölskum forsendum.
„Hann ætlaði að byggja upp fyrir-
tækið en stakk af og skildi okkur eft-
ir í skítnum. Rétt fyrir aldamótin fór
hann með veiðiheimildirnar í burtu
og skildi ekkert eftir nema rjúkandi
rústir,“ fullyrðir Níels og bætir því
við að sparisjóðurinn á Flateyri hafi
gert honum og fleiri lífið óbærilegt.
Hann hafi greinilega lent á röngum
lista í bankanum. Hann segist enn
fremur enn sakna þess tíma á Flat-
eyri þegar öll dýrin í skóginum hafi
verið vinir.
Allar bjargir bannaðar
Níels er sannfærður um að sú
ákvörðun að selja Kamb hafi ekki
komið frá Hinriki. „Það var bankinn
sem tók þá ákvörðun að þarna væri
nóg komið. Menn vissu að það yrði
30 prósent niðurskurður á þorsk-
veiðiheimildum,“ segir hann og
bætir við að Hinrik hafi ekkert get-
að að þessu gert. „Það er hræðilegt
að þetta skyldi fara svona. Ég myndi
aldrei skipta á samvisku minni og
öllum þessum peningum,“ segir
hann.
Níels var í ágúst 2003
dæmdur til að greiða eina
milljón í sekt eða sæta
þriggja mánaða fangelsi
fyrir að fleygja 53 fisk-
um í hafið. Brottkast-
ið var fest á filmu af
sjónvarpsmönnum
sem voru með Níels
í för. Hann er ósam-
mála Halldóri
Halldórssyni um
að kvótakerf-
inu sé ekki um
að kenna. „Ég
hef alla mína
tíð fengist við
fiskveiðar. Ég er kominn af
sjómönnum í báðar ættir og
það eina sem ég fer fram á
er að geta séð mér og fjöl-
skyldu minni. Það get ég
ekki í dag. Mér eru allar
bjargir bannaðar. Þetta
er alveg skelfilegt. Fisk-
urinn er hérna í fjöru-
borðinu og miðin blasa
við. Okkur er bannað
að bjarga okkur,“ segir
Níels. Hann á fimm syni
og gefur þeim skýr fyrir-
mæli: „Komið aldrei ná-
lægt sjómennsku er boð-
orð mitt til þeirrra. Það er
beinlínis niðurlægjandi
að vera sjómaður í dag,“
segir hann að lokum.
Samgöngur breyta
miklu
Halldór Halldórsson von-
ast eftir björtum tímum fyr-
ir Flateyringa. „Hvað Flateyri
sérstaklega varðar hefur ver-
ið ákveðið að gamla húsnæði
sparisjóðsins verði notað undir
Innheimtustofnun sveitarfélaga
sem verið er að flytja vestur. Þar
verður skrifstofuvinna fyrir þrjá til
að byrja með en jafnvel 6 til 8 þeg-
ar fram líða stundir,“ segir Halldór
en hvert starf í svona litlu þorpi er
mikilvægt. Halldór segir að bættar
samgöngur hafi mikil áhrif á Vest-
firðinga alla. „Áður var hver og einn
staður sjálfum sér nægur. Það var
kaupfélag í flestum þorpum enda
var stundum ekki hægt að fara á
milli staða svo mánuðum skipti yfir
vetrartímann,“ bendir hann á. Til-
koma ganganna og fleiri samgöngu-
mannvirkja gerðu það að verkum
að nú getur fólk búið í einu þorpi
en unnið í öðru. Það nýttu margir
Flateyringar sér þegar Kambur
hætti,“ segir hann að lok-
um.
Glæsivilla Hinriks í Hafnarfirði
Húsið fékk hann á 70 milljónir, og
staðgreiddi.
Hafði hundruð milljóna upp
úr krafsinu Hinrik Kristjánsson
fyrrum eigandi Kambs situr eftir
með hundruð milljóna.