Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.2008, Blaðsíða 50

Föstudagur 29. ágúst 200850 Helgarblað
Sakamál
UngUr eitUrbyrlari
graham Young var einungis fjórtán ára þegar hann var
sakfelldur fyrir að hafa myrt föður sinn, systur sína og einn
vina sinna. Hann var dæmdur til vistunar á öryggissjúkra-
húsinu Broadmore. Young er yngsti vistmaðurinn sem
dvalið hefur í Broadmore-öryggissjúkrahúsinu og fyrir-
mæli dómarans voru að honum skyldi ekki sleppt þaðan út
nema að undanfenginni heimild frá innanríkisráðuneytinu. gra-
ham Young lagaði afbragðskaffi, en þeir sem neyttu þess greiddu hátt gjald.
Lesið um eiturbyrlarann graham Young í næsta helgarblaði dV.umsjón: KoLBeinn Þorsteinsson kolbeinn@dv.is
Morðóði Músíkantinn
Charles Peace var samviskulaus og illgjarn glæpamaður. Hann er einn fárra raunverulegra glæpamanna
sem getið er um í sögum um Sherlock Holmes, einkaspæjarann snjalla. Peace var fyrst og fremst snjall inn-
brotsþjófur, en lék einnig afbragðsvel á fiðlu.
Skömmu áður en Charles Peace var
hengdur fyrir ódæði sín lét hann í
ljósi iðrun vegna þeirra glæpa sem
hann hafði framið á lífsleiðinni, og
sagði að hann bæri þá von í brjósti
að mannkynið myndi gleyma nafni
hans. Iðrun hafði fram að þeim tíma
ekki verið Charles Peace hugleikin
og ósk hans gekk ekki eftir. Charles
Peace var hengdur árið 1879 vegna
morðs á keppinauti í ástarþríhyrn-
ingi. Ef það hefði verið eini glæpur
hans hefði nafn hans sennilega fall-
ið í gleymsku og dá, en sú var ekki
raunin.
Sem vitnisburður um frægð
hans og hæfileika sem glæpamanns
liggur sú staðreynd að hann er einn
fárra glæpamanna sem vöktu at-
hygli, ef svo má að orði komast,
skáldsagnapersónunnar Sherlocks
Holmes í smásögunni The Advent-
ure of the Illustrious Client. „Flók-
inn hugur,“ sagði Holmes. „Eitthvað
sem allir snjallir glæpamenn hafa.
Minn gamli vin, Charles Peace var
fiðlusnillingur.“
Steinhjarta Peace
Hvers konar maður gat setið ró-
legur í réttarsal og fylgst með þeg-
ar annar var dæmdur fyrir glæpi
hans? Maður eins og Charles Peace
gat gert það, og það var ekki fyrr
en að tveimur árum liðnum, þegar
hann hafði verið handtekinn vegna
annars glæps, sem hann játaði á sig
sök í umræddu máli og bjargaði lífi
saklauss fanga.
En það er rétt að Charles Peace
var meira en frambærilegur tón-
listarmaður, sérstaklega á fiðlu og
önnur strengjahljóðfæri. Í reynd
var Peace það góður að hann lék
á tónleikum og var auglýstur sem
„Hinn nýmóðins Paganini“. En
frægð sína hlaut hann vegna ann-
arra hæfileika. Hann var kattliðug-
ur innbrotsþjófur og þó nafn hans
væri alræmt víða á Englandi Vikt-
oríutímans vegna glæpa hans, voru
færri sem vissu hvernig hann leit út.
Orðspor Peace dró dám af orðspori
þjóðvegaræningja og honum hafði
tekist að færa glæpi sína í búning
rómantíkur; hann var djarfur og
hæfileiki hann til að komast undan
laganna vörðum varð almenningi
til skemmtunar en Scotland Yard til
minnkunar.
Ófríður en naut kvenhylli
Charles Peace var lítill, grann-
holda maður. Hann haltraði og
notaði gervihendi til að fela þá
staðreynd að hann hafði misst tvo
fingur vegna slyss í æsku. Eftir að
hafa lokið tónleikum að kvöldi
breyttist hann í innbrotsþjóf og í
fiðlutöskunni geymdi hann verk-
færi sín og og nýtti sér líkamsburði
sína og styrk til að brjótast inn í hús
af þaki þeirra.
Í mörg ár þvældist hann mill
bæja vegna iðju sinnar, en árið 1872
kom hann til fæðingarbæjar síns,
Sheffield, ásamt eiginkonu og syni,
og stti á laggirnar innrömmunar-
verkstæði.
Peace var þá fertugur, ófríð-
ur maður með tungu sem virtist of
stór til að passa í undarlega lagað-
an skolt hans.Engu að síður virtis
sem hann hefði sérstakt lag á kven-
mönnum, og þess var ekki langt að
bíða að hann tæki upp ástarsam-
band við Katherine Dyson, eig-
inkonu eins nágrannans. Fyrr en
varði gerðist Peace kærulaus og
heimsótti Katherine hvenær sem
honum sýndist svo og að lokum
fór svo að hr. Dyson, tveggja metra
rumur, meinaði honum aðgang að
heimili hjónanna.
Peace gefst ekki upp
Frávísun var eitt af því sem
Charles Peace gat ekki þolað. „Ég á
vart orð til lýsi því sem hann gerði
til að ónáða okkur, hann stóð fyr-
ir utan heimili okkar að kvöldlagi,
horfði inn um gluggana með glott
á vör. Honum var lagið að laumast
um og birtast manni að óvörum,“
sagði hr. Dyson, sem á endanum
fór til lögreglunnar. Þá hafði Peace
ógnað honum með byssu. Charles
Peace flýði til Hull og engar kærur
voru lagðar fram.
Dyson-hjónunum var ekki rótt
og ákváðu að flytjast búferlum, en
þegar þau komu á nýja heimilið
sem átti að verða þeirra griðastað-
ur, gekk enginn annar en Charles
Peace út um framdyrnar. „Ég er hér
til að angra ykkur og ég mun angra
ykkur hvert sem þið farið,“ sagði
hann.
Að kvöldi 29. nóvember 1876
fór frú Dyson út til að ganga örna
sinna á náðhúsi sem var utandyra.
Í skuggunum beið Peace vopnað-
ur skambyssu. Öskur hennar varð
til þess að eiginmaður hennar kom
hlaupandi út úr húsinu, og hann
elti Charles Peace niður götuna.
Skömmu síðar heyrðust tvö byssu-
skot og Dyson féll dauður til jarð-
ar með kúlugat á enninu. Þrátt fyr-
ir að há upphæð væri sett til höfuðs
Peace komst hann hjá handtöku og
eftir ferðalag sem einkenndist af
innbrotum settist hann að í Lund-
únum.
einkennilegt heimilishald
Í Lundúnum bjó Peace undir
nafninu Thompson, með hjákonu
sinni, sem væru þau gift. Á með-
an þau létu fara vel um sig í húsi
við Evalina Road, hírðust Hannah,
eiginkona hans, og sonur í kjallara
hússins.
„Thompson-hjónin“ héldu tón-
listarveislur fyrir nýja nágranna
og vini og sóttu messu á hverjum
sunnudegi. Svo fór að þau eignuð-
ust son.
Ímynd Peace á þessum tíma var
ímynd virðuleika og heiðarleika.
„Lögreglunni dettur aldrei í hug að
gruna nokkursn sem er vel til fara,“
sagði hann hreinskilinn. Hann lit-
aði hárið og rakaði af sér skeggið.
Á daginn ók hann um götur
borgarinnar með vagn og losaði
fólk við eigur sem það vildi ekki
lengur eiga. Á næturnar fór hann á
til sama fólks og losaði það við þá
hluti sem það vildi ekki selja. Lög-
reglan hafði ekki hugmynd um hver
þessi áræðni innbrotsþjófur var,
og gaf honum í reynd ekki mikinn
gaum.
Handtaka og svik hjákonu
Í október 1878 yfirgaf lánið
Charles Peace. Lögreglan hafði
komið sér fyrir við hús í Black-
heath, og þegar Peace kom út úr
húsinu réðist lögreglan til atlögu.
Afrakstur Peace þessa nótt var
silfurpeli, veski og ávísanahefti.
Charles peace var þó ekki á því að
gefa sig þó búið væri að króa hann
af, og upphófst skothríð. En enginn
má við margnum og Peace þurfti að
láta í minni pokann.
Þegar réttað var yfir honum var
ekki vitað hver hann var og hann
hafði gefið upp nafnið John Ward.
Ákæruatriðið var morðtilraun og
það tók aðeins fjórar mínútur fyr-
ir kviðdóminn að ná sektarniður-
stöðu. Þrátt fyrir grát og gnístran
tanna tókst Peace ekki að hafa áhrif
á niðurstöðuna og var hann dæmd-
ur til ævilangrar fangelsisvistar.
Hjákona hans sýndi ekki meiri
tryggð en svo að hún kom og gaf
upp rétt nafn hans, svo hún gæti
innheimt verðlaunin sem sett
höfðu verið til höfuðs honum. Til
að bæta gráu ofan á svart var sent
eftir frú Dyson frá Bandaríkjun-
um, en þangað hafði hún flutt eft-
ir morðið á eiginmanni sínum.
Morðákæra bættist nú við ákæru-
atriðin á hendur Peace.
lendir á höfðinu
Í fylgd tveggja fangavarða var
nú farið með Charles Peace frá
Lundúnum til Sheffield. Alla leið-
in var vörðunum mikill ami af
Peace og þegar lestin var í Jórvík-
urskíri fleygði Peace sér út úr lest-
inni. Verðirnir létu stöðva lestina og
fundu Peace þar sem hann lá í öng-
viti við lestarteinana.
Það var réttað yfir Peace í Leeds
og innan tólf mínítna var búið að
dæma hann til dauða. Á meðan
Peace beið aftökunnar létti hann
á samvisku sinni. Hann viður-
kenndi meðal annars að hafa skot-
ið og drepið lögregluþjón sem hafði
truflað hann við næturiðju sína í
Manchester. Aukinheldur viður-
kenndi hann að hafa setið í réttar-
salnum þegar tveir saklausir írskir
bræður voru dæmdir til dauða fyrir
ódæðið. Bræðurnir voru þá hreins-
aðir af allri sök og Peace myndi taka
stöðu þeirra undir gálganum.
Klukkan átta að morgni 25.
febrúar 1879 stóð Charles Peace,
þá fjörutíu og sex ára, á aftökupall-
inum. Fyrir hafði hann kvartað ön-
uglega yfir „fjandans úldna beikon-
inu“ sem hafði verið hans hinsta
máltíð.
Í klefa hans fundust eftirmæli
hans og þar sagði meðal annars:
„fyrir það sem ég hef gert,en ætlaði
aldrei.“
... honum hafði tek-
ist að færa glæpi sína
í búning rómantíkur;
hann var djarfur og
hæfileiki hann til að
komast undan lag-
anna vörðum varð al-
menningi til skemmt-
unar en Scotland Yard
til minnkunar.
Charles Peace hengdur Litlu munaði
að saklausir enduðu í snörunni vegna
glæpa Peace.
alræmdur glæpamaður Þrátt
fyrir ófríðleika virtist Peace njóta
ákveðinnar kvenhylli.
Peace við iðju sína Líkams-
burðir og liðugleiki gerðu Peace
kleift að stunda innbrot sín.