Dagblaðið Vísir - DV - 19.12.2008, Blaðsíða 60

föstudagur 19. desember 200860 Á ferðinni
Skert tjáningarfrelSi uzbeskistan er lýðveldi í
mið-asíu með landamæri í Kasakstan í vestri og norðri, Kirg-
isistan og tadsjikistan í austri og afganistan og túrkmen-
istan í suðri. uzbekistan er lýðveldi að nafninu til en sumir
hafa lýst landinu sem lögregluríki. tjáningarfrelsi er verulega
skert. Höfuðborgin heitir taskent og búa um 25,5 milljónir
manna í landinu sem er 447 þúsund ferkílómetrar að stærð
sem er fjórum sinnum stærra en Ísland.
umsjón: ásgeir jónsson, asgeir@dv.is
Hafdís Hanna Ægisdóttir fór í heldur óvenjulega ferð á dögunum en hún heimsótti
Úsbekistan og Kirgisistan en þau lönd eru í Mið-Asíu. Upplifunin var vægast sagt
stórkostleg þar sem hún fékk að kynnast ólíkum menningarheimum, stórbrotnu
landslagi og borgum sem voru afar þekktar verslunarborgir fyrr á öldum.
Ótrúleg upplifun
í úSbekiStan
„Þetta var eins og að vera stödd í Þús-
und og einni nótt,“ segir Hafdís Hanna
Ægisdóttir en hún er nýkomin úr æv-
intýralegu ferðalagi til Úsbekistan og
Kirgisistan í Mið-Asíu þar sem hún
heimsótti meðal annars Silkileiðar-
borgirnar Samarkand og Bukhara.
„Þessar borgir eru fullar af sögu og
stórkostlegum byggingum og maður
getur rétt ímyndað sér hvernig var að
vera þarna á blómatíma Silkileiðar-
innar.“
Ástæða þess að Hafdís Hanna fór á
svo framandi slóðir í ferðalag var sú að
verið var að leita að nemendum fyrir
Landgræðsluskólann þar sem Hafdís
Hanna starfar sem aðstoðarverkefn-
isstjóri. Skólinn vill efla tengsl sín við
stofnanir í Úsbekistan og Kirgisistan
sem vinna að því að bæta landkosti og
stuðla að sjálfbærri nýtingu lands. „Nú
eru allar líkur á því að Landgræðslu-
skólinn verði til frambúðar frá og með
næsta ári hluti af Háskóla Samein-
uðu þjóðanna en tilgangur hans er að
mennta fagfólk frá þróunarlöndunum
í að stemma stigu við landhnignun og
eyðimerkurmyndun og bæta þannig
landkosti og afkomu íbúa.“
Gamlar rússneskar Lödur
Hafdís Hanna dvaldi í löndunum í
tvær vikur. Úsbekistan og Kirgisistan
eru lönd sem eflaust mörgum finnst
erfitt að ímynda sér hvernig eru þar
sem fáir hafa farið þangað. „Ég hafði
mjög fáar hugmyndir um svæðið áður
en ég fór en hafði lesið mér svolítið
til um það og talað við fólk sem hafði
farið. En þar sem það eru fáir var lít-
ið um upplýsingar.“ Hafdísi Hönnu
þótti það hins vegar mjög áhugavert
að fara á svo ókunnar slóðir. „Það sem
vakti mestan áhuga hjá mér í þessari
ferð var hin áhugaverða menningar-
blanda sem er á þessu svæði og mér
fannst oft á tíðum upplifunin vera dá-
lítið súrrealísk.“
Silkileiðarborgirnar Samarkand og
Bukhara stóðu upp úr að hennar mati
en Samarkand er talin vera elsta borg
Mið-Asíu eða 2.759 ára gömul. Hún
var ein af helstu áfangastöðum Silki-
leiðarinnar milli Kína og Evrópu sem
og miðstöð verslunar og íslamskra
lærdómsskóla fyrr á öldum.
Sérlega áhugavert fannst henni að
sjá hvernig menningarheimar bland-
ast þarna og sást það glöggt á útliti
fólks. „Nútíma íbúarnir eru meðal
annars afkomendur Persa, Mongóla,
Kirgisa, Úsbeka og Rússa og sjást
glögglega áhrif Rússlands og Sovét-
ríkjanna í þessum löndum. Bygging-
ar og sumt í menningunni svo sem
matarhefðir, tónlist og fleira minnir á
hinn íslamska heim. Langflestir þarna
tala rússnesku auk síns móðurmáls og
margt er skrifað með kyrillísku letri
auk þess sem mikið er af gömlum
Lödum á götunum.“
Stíft kerfi í Úsbekistan
„Ég fann glöggt fyrir því að Úsbekist-
an og Kirgisistan eru annar heimur en
við eigum að venjast. Í Úsbekistan er
kerfið stíft, hver gistinótt ferðamanna
þarf að vera skráð og mér virtist frek-
ar náið vera fylgst með náunganum. Í
Úsbekistan hitti ég nær eingöngu karl-
menn sem fylgdu mér nær hvert fót-
mál og virtist sem þeir væru hræddir
um velferð mína,“ segir Hafdís Hanna.
Hún upplifði Kirgisistan allt öðruvísi
og sem mun afslappaðra land. Auð-
veldara var að fá landvistarleyfi og eft-
irlit með ferðamönnum var minna.
„Á meðan Úsbekar eru að mestu ak-
uryrkjuþjóð eru Kirgisar hirðingja-
þjóð enda er Kirgisistan mjög hálent
land.“
Hafdís Hanna kynntist íbúum
landanna nokkuð vel þar sem hún
dvaldi nánast eingöngu með heima-
mönnum, á fundum með yfirmönn-
um mismunandi stofnana sem vinna
að landbótamálum og með nem-
endum. „Mér þykja forréttindi að fá
að kynnast heimamönnum á ferða-
lögum til framandi landa enda finnst
mér maður þá fá réttari mynd af þeim
stöðum sem maður heimsækir. Ég
upplifði heimamenn sem einstaklega
gestrisið og vingjarnlegt fólk. Þeir eru
stoltir af uppruna sínum og maður
tók eftir því að þeim er í mun að efla
menningu sína eftir Sovéttímann. Það
sem stendur upp úr í þessari ferð er að
hafa fengið að fræðast af heimamönn-
um um þau vandamál, ekki síst um-
hverfisvandamálin, sem þeir eiga við
að glíma.“
Mið-asískt matarboð
Matar- og handverksmennig Mið-As-
íubúa kom Hafdísi Hönnu einna helst
á óvart en henni finnst hún minna
á Ísland. „Íbúar lifa mikið á kjöti og
mjólkurvörum eins og við Íslendingar
og ég fékk eina bestu kjötsúpu sem ég
hef smakkað í þessari ferð.“
Handverkið bæði í Kirgisistan og
Úsbekistan svipar einnig sumt hvert
mjög til íslensks handverks og maður
getur því ímyndað sér hvort handverk-
ið hafi ekki, eins og margt annað, ferð-
ast með fólki Silkileiðina fyrr á öldum.
Hafdís Hanna fékk einnig að upp-
lifa ekta matarmenningu í heimahúsi
þegar henni var boðið í mat af einum
af gestgjöfum sínum í Bukhara. „Þetta
var svona ekta eins og maður ímynd-
ar sér í múslimskum heimi. Það var
endalaust boðið af brauði en brauð-
menningin er sérstök. Þar er borið
fram eitt brauð í einu sem fólk lætur
svo ganga á milli sín. Svo var boðið upp
á jógúrt og afar matarmikinn kjötrétt.
Þetta borðuðu svo allir af sama diskn-
um. Við fengum grænt te með matn-
um en það er hefð að svart eða grænt
te sé borið fram með öllum mat. Þetta
var mjög spennandi að upplifa.“
Það sem vakti líka athygli Hafdís-
ar Hönnu var að kona gestgjafans var
ekki inni í herberginu á meðan borð-
að var. Að loknu boðinu var hún svo
leyst út með gjöfum.
Flókin umhverfisvandamál
Eins og áður kom fram fór Hafdís
Hanna í ferðalagið á vegum vinnu
sinnar. Landgræðsluskólinn ákvað að
efla tengsl við Mið-Asíu vegna þess að
mörg lönd þar, og þar með talið Kirg-
isistan, Úsbekistan og Tadsjikistan,
glíma við margvísleg og flókin um-
hverfisvandamál tengd ofbeit bú-
fjár, ofsöltun jarðvegs vegna áveitna
og illa skipulagðrar landnýtingar.
Mörg þessara vandamála eru arf-
leifð Sovéttímans og glíma löndin
enn við afleiðingar ákvarðana sem
þá voru teknar. Ennfremur hrundi
efnahagskerfi landanna við fall Sov-
étríkjanna.
„Ég upplifði þessi lönd sem mjög
ólík lönd þó að mér hafi ekki gefist
tækifæri, í þessari ferð, til að skoða
mig um að neinu viti í Kirgisistan.
Mér þykir landið mjög áhugavert með
stórkostlegri náttúru og áhugaverðri
menningu sem gaman væri að skoða
síðar,“ segir Hafdís Hanna að lokum.
Í matarboði Hafdísi var boðið
í mat þar sem hún upplifði ekta
múslimska menningu.
Registan í Samarkand í Úsbekistan
ein þekktasta bygging mið-asíu sem var
miðpunktur borgarinnar fyrr á öldum.
Hnetur og ávextir á markaði í
Úsbekistan Hafdís hafði einstaklega
gaman af því að skoða markaðina.
Orðnar köfunar-
leiðSögumenn
Á kafi í kreppunni
eftir tveggja vikna dvöl í innkeyrsl-
unni hjá vinum okkar var tími til
kominn að færa sig um set. Við
kynntum okkur leigumarkaði en
vegna atvinnuleysis höfum við ekki
efni á að eyða 20 þúsund krónum á
viku í herbergi. Í atvinnuleitinni
römbuðum við inn á köfunarmiðstöð
sem býður upp á ódýra gistingu í
skiptum fyrir smá vinnu. Vinnan felst
í því að undirbúa og hjálpa til við
köfunarferðir sem hægt er að fara
með í. Það sem sú litla er ekki með
köfunarréttindi er hún núna komin á
námskeið fyrir síðustu heimildina á
Visa-kortinu. ef við verðum duglegar
að fara með í köfunarferðir getum
við fengið fría gistingu og jafnvel
laun fyrir að vera köfunarleiðsögu-
menn. Við höfum eytt bróðurparti
síðastliðinna daga undir sjávarmáli.
Þar höfum við rekist á risaskjaldbök-
ur, litla hákarla, kolkrabba og fiska af
öllum stærðum, gerðum og litum.
Skúra, skrúbba, bóna
Í skuldasúpunni tókum við upp á því
að hengja upp auglýsingu í
súpermarkaðnum þar sem við
buðum okkur nánast til sölu.
Heppnin var með okkur því stuttu
seinna fengum við vinnu við að þrífa
sumarhús einu sinni í viku. Við
fengum ekki aðeins vinnu heldur líka
svona fína vinnugalla í kaupbæti. Við
fáum að svitna í skærbleikum póló-
bolum með eiturgræn hárbönd á
hausnum.

Það er ekki öll vitleysan eins
nei, annars erum við að fara í
atvinnuleit á morgun. Vinnan felst í
því að selja indverska silkikjóla í
verslunarmiðstöðvum. Það er
reyndar töluvert úr karakter en allt er
jú hey í harðindum. Það er allaveg-
ana aðeins að birta til í atvinnuleit-
inni. svo er bara að muna að bera á
sig sólarvörn hérna á suðurhvelinu.
SÓlveig Og bryndíS
sKrifa frá ástralÍu:
NÚ GETUR ÞÚ LESIÐ
DV Á DV.IS DV er
aðgengilegt
á dv.is og
kostar
netáskriftin
1.490 kr. á
mánuði