Úr þjóðarbúskapnum - 01.03.1956, Síða 10

ÚR ÞJÓÐARBÚSKAPNUM
línubáta i Faxaflóa í róðri var 7066 kg á vetr-
arvertíð 1949, en var aðeins 4970 kg 1952.
Síðan 1952 hefur meðalaflinn stöðugt farið
vaxandi og var 7015 kg 1955.
Miklar breytingar hafa orðið á hagnýtingu
aflans á undanförnum árum eða aðallega eftir
að löndunarbannið hófst í Bretlandi. Jafnframt
þvi sem ísfiskurinn er nú orðinn næsta þýð-
ingarlítill liður sjávarafurða, hefur framleiðsla
skreiðar og freðfisks stóraukizt. Sundurliðun
aflans eftir hagnýtingu fyrir árin 1952 til 1954
er gerð í töflu 8.
Eins og taflan ber með sér, er um að ræða
miklar breytingar á hagnýtingu aflans milli
áranna. Þýðingarmesta breytingin 1953 er sú,
að það ár er ráðstafað til herzlu 64 þúsund
tonnum meir en 1952. Stafar þessi aukning
fyrst og fremst af löndunarbanninu í Bretlandi
og því, að frekar hagstæður markaður virtist
vera fyrir skreið. Milli áranna 1953 og 1954 er
breytingin hins vegar aðallega sú, að ráðstöfun
til frystingar eykst frá 106 þúsund í 179 þús-
und tonn eða um tæp 74 þúsund tonn, og
stendur sú aukning í sambandi við viðskipta-
samninginn við Ráðstjórnarríkin og batnandi
söluhorfur í Bandaríkjunum.
Yfirlit yfir útflutning helztu sjávarafurða er
sýnt í töflu 9.
Tafla 9. Verðmœti útflutnings sjávarafurffa
1953 og 1954
í milljónum króna
1953 1954
ísfiskur . . 8.8 13.4
Freðfiskur 210.3 295.3
Skreið ... 64.7 124.7
Saltfiskur 161.9 152.6
Síld 104.4 81.4
Fiskimjöl 41.1 67.1
Fiskilýsi . 51.5 48.1
Annað ... 14.3 19.5
Alls 657.0 802.1
Árið 1954 var fluttur út freðfiskur fyrir 295
m. kr. og var þessi eina útflutningsvara rúmur
þriðjungur heildarútflutningsins. Mest var sala
freðfisks til Bandaríkjanna (fyrir 122 m. kr.)
og Rússlands (fyrir 100 m. kr.).
Þótt samdráttur hafi orðið á skreiðarfram-
leiðslunni 1954 (sbr. töflu 8), var útflutningur
8
skreiðar miklu meiri 1954 en 1953. Stafar það
af því, að mikill hluti framleiðslu ársins 1953,
var ekki seldur úr landi fyrr en 1954. Helzti
markaðurinn fyrir skreið er í Vestur-Afriku,
en einnig er nú töluvert selt til Ítalíu.
Útflutningur á saltfiski var mjög svipaður
bæði árin, en saltfiskur er aðallega seldur til
Suður-Evrópu og Brazilíu.
Á árinu 1953 áttu togararnir við vaxandi
örðugleika að stríða vegna hækkandi reksturs-
kostnaðar. 1954 var að tilhlutan Alþingis gerð
athugun á rekstursafkomu togaraútgerðarinnar.
Voru niðurstöður þær, að um stórfelldan tap-
rekstur væri að ræða. Á grundvelli þessa á-
kvað ríkisstjórnin að styrlcja hvern togara um
kr. 2000.00 á úthaldsdag, og skyldu þeir pen-
ingar fengnir með hækkuðum innflutnings-
gjöldum á fólksbifreiðum.
Þar sem aflinn var mikill og fór næstum
allur til frekari vinnslu innanlands, og enn
fremur, þar sem markaðir voru hagstæðir,
mun afkoma fiskiðnaðarins hafa verið góð, að
undanskildum þó síldarverksmiðjunum.
7. Landbúnaður
Heyfengurinn 1954 er áætlaður um 291 þús-
und tonn. Er það meira en nokkru sinni fyrr
og 5 þúsund tonna aukning frá árinu áður.
Var töðufengurinn 1954 233 þúsund tonn, sem
var 15 þúsund tonna aukning frá árinu áður,
en útheysfengurinn 58 þúsund tonn, sem var
10 þúsund tonnum minna en 1953. Orsakirnar
til hins mikla töðufengs má rekja til þess, að
túnin voru um 3000 ha. stærri en árið áður,
svo og að meira var á túnin borið en áður
hafði verið og enn fremur, að veðrátta ársins
var í heild betri en í meðallagi.
Vegna mikils hevfengs og hagstæðs verðlags
á landbúnaðarafurðum varð veruleg aukning á
búpeningnum um haustið 1954. Er gert ráð
fyrir, að um 640 þús. fjár hafi verið sett á,
en það er aukning um 93 þús. fjár frá árinu
áður. Þá voru til í árslok um 49 þús. naut-
gripir eða um 2500 fleiri en árið áður. Er
varlega áætlað, að verðmæti bústofnsaukning-
arinnar hafi numið 45 m. kr.
Talsverð aukning varð á framleiðslu land-
búnaðarafurða á árinu, sem sjá má af eftirfar-
andi töflu um framleiðslu landbúnaðarafurða
1950—1954.