Úr þjóðarbúskapnum - 01.03.1956, Síða 38

ÚR ÞJÖÐARBÚSKAPNUM
fóðrað fé. Með því er þó engin afstaða tekin
til vandamálsins um sumarhagana. Þegar nú-
verandi sauðfjárhagar eru fullnýttir, vaknar
vandamálið um hagkvæmustu útþenslumögu-
leika. Hér er gert ráð fyrir því, að eldi naut-
gripa af holdasöfnunarkyni til slátrunar sé hag-
kvæmasta lausnin. Til þess að þessi vandamál
komi greinilegar í ljós af töflunum, eru þessi
þáttaskil höfð í búfjáraukningunni, þótt tæp-
lega sé líklegt að skilin verði svó skörp. í sama
skyni er nautgripataflan framlengd til 1961.
Tafla III, Sauðfé og sauðfjárafurðir 1951—
1960, byggist á þeirri forsendu, sem þegar er
getið, að fénu verði fjölgað upp í 800 000
vetrarfóðrað fé á því tímabili, er heyauki um-
fram fóðrun mjólkurkúa segir til um. Liðir 1,
3 og 4, er sýna fjárstofn og fjölda sláturfjár,
eru byggðir á Búnaðarskýrslum og Árbók land-
búnaðarins. Liður 2, lömb fædd að frádregn-
um vanhöldum, er mismunatala fundin út frá
liinum þrem liðum. Kjötmagn ár hvert styðst
aðallega við Árbók landbúnaðarins. Slátur er
umreiknað í kjöt á 2 kg fyrir hverja slátraða
sauðkind. Gærur eru varlega áætlaðar sem
fimmtungur af kroppþunga. Ull er áætluð sam-
kvæmt sérstakri athugun meðal söluaðila. Sam-
kvæmt henni var ullarmagnið 1954 510—520
tonn af hreinni ull. Er því ekki fært að áætla
nema 1 kg af hreinni ull af hverri kind miðað
við fjárstofn i ársbyrjun. Það samsvarar þvi
sem næst 1.85 kg af óhreinni ull frá kaupfé-
lögum eða kaupmönnum, og er jiví gert ráð
fyrir 2 kg frá bændum af hverri kind.
Tafla IV, Nautgripir og nautgripaafurðir 1951
—1961, er byggð á þeirri skoðun, að mjólkur-
kúm muni fjölga i svipuðu hlutfalli og mann-
fjölgun nemur, og að fjölgun sláturnautgripa
muni taka við, þar sem sauðfjárfjölgun sleppir.
Gripafjöldi er tekinn eftir hagskýrslum. Mjólk-
urmagn liðinna ára er áætlað með stuðningi
Árbókar landbúnaðarins, en áætlað fram í tím-
ann i ríflegu hlutfalli við fólksfjölgun. Kjöt og
húðir er tekið eftir sérstakri athugun. Fengnar
voru upplýsingar hjá heildsöluaðilum um mót-
töku húða og kálfskinna á hverju ári. Tölur
þessar voru leiðréttar með áramótabirgðum
kaupfélaga. Fengnar voru upplýsingar hjá
Kaupfélagi Húnvetninga um hlutföll húða- og
kjötþyngdar nokkurra slátraðra gripa i hverj-
um flokki. Meðaltalshlutföllin voru síðan notuð
til þess að finna kjötþunga eftir húðaþyngd-
inni. Kálfskjöt varð þó að áætla eftir tölu kálfa.
Nánari athugun þyngdarhlutfallanna verður
væntanlega gerð, og verður þá vonandi hægt
að ákveða þau af meira öryggi. Við áætlun
fóðrunar og slátrunar fram í timann er tekið
tillit til sennilegrar aldursskiptingar og reikn-
að með þvi, að um hver áramót sé álika margt
af kálfum og geldneyti. Reiknað er með, að
einn kálfur komi frá hverri kú á ári, og setur
það takmörk fyrir heildarslátrun og fjölgun
stofnsins.1) Farið er eftir tölfræðilegum líkum
um skiptingu slátrunar á aldursflokka frá ári
til árs, og eykst fjöldi geldneyta, sem slátrað
er á árinu, en sláturkálfum fækkar, eftir þvi
sem fleira er af geldneytum og kálfum í byrjun
hvers árs. Gert er ráð fyrir nokkurri hækkun
meðalþyngdar geldneyta og kálfa siðustu árin
með tilliti til sennilegrar hækkunar meðalald-
urs við slátrun í hverjum aldursflokki og senni-
legrar fjölgunar lioldasöfnunarkyns (kynblönd-
unar).
Hér fara á eftir nolckrar tölur úr búfjár-
töflunum, töflum III og IV.1)
Búfé og búfjárafurffir
Eining 1951 1954 1960 1961
Sauðfjárstofn i ársbyrjun Kindur 414 544 544 378 800 000 -
Kindakjöt alls (slátur meðtalið) Tonn 6 300 6 669 13 718 -
Kýr í ársbyrjun Gripir 31 766 31 950 36 400 37 200
Geldneyti og kálfar í ársbyrjun — 12 739 13 444 16 150 24 700
Mjólk Tonn 73 600 85 000 96 500 98 200
Nautgripakjöt alls — 1 452 1 552 1 760 2 325
1) Frá þeirri tölu dragast einnig ýmiss konar vanhöld,
en með þeim er riflcga reiknað i þyngdarhlutföllum og
meðnlþyngd.
1) Eftir setningu greinarinnar hafa borizt endanlegar
tölur úr búnaðarskýrslum um búfjárfjölda i ársbyrjun
1955 (árslok 1954): Sauðfé 635 080. Kýr og kelfdar kvigur
32 663. Geldncyti og kálfar 14 665. Nautgripir alls 47 328.
Hér skakkar allmiklu um kúafjöldann. Breytir það nokk-
uð grundvelli vœntanlegrar þróunar, en engu um þróun-
ina sjálfa, breytingarnar frá ári til árs. Þykir því ekki
rétt að raska töflunum vegna þessa.
36