Úr þjóðarbúskapnum - 01.03.1956, Side 45

SKÝRSLUR OG SPÁR
einingu með nokkru öryggi. Ef gert er ráð
fyrir sama rými fyrir geldneyti og kálfa og
virðist gilda áriS 1950, þ. e. % af rýmisþörf
kýr, þá hafa i árslok 1960 veriS losuS eldri
fjós yfir tæp 7000 kýr. Þá eru slæm fjós yfir
10700 kýr enn í notkun. En ætla má, aS fjós-
rými geldneyta og kálfa samsvari 16500 kúa
rými. Væri allur nautgripastofninn á einum
búgarSi mætti þvi ætla, aS allar mjólkurkýr
hefðu góða aðbúð, en rúmlega tveir þriðju
annarra nautgripa væru hafðir í fjósum, sem
metin eru slæm. En það mat mun einkum
miðað við mjólkurkýr, og getur megnið af
þeim fjósum verið fullgóð öðrum nautgripum
með einhverjum lagfæringum. Enda er þess
varla að vænta, að bændur vilji bera eða geti
borið mikinn tilkostnað vegna sláturgripanna.
DæmiS er langtum flóknara í raunveruleikan-
um vegna fjölda og smæðar býlanna, og gildir
sá fyrirvari um allar tegundir útihúsa. Þó má
reikna með því, einkum með tilliti til hinnar
öru áætluðu geldneytafjölgunar siðustu ár á-
ætlunarinnar, að geldnevti skipi viða hin lak-
ari fjós, en mjólkurkýr í slæmum fjósum muni
ekki skipta mörgum þúsundum.
Fjárhús eru einfaldari í meðförum. Greini-
lega kemur i ljós, að gert er ráð fyrir að byggja
ný fjárhús í stað eldri yfir 100 000 fjár. Slæm
fjárhús í árslok 1952 voru talin rúma 304 000
fjár. Meiri endurbygging væri vafalaust æski-
leg, en erfitt er að hugsa sér, að meiri ný-
byggingar verði framkvæmdar.
LandbúnaSarvélar falla tæplega úr notkun
vegna slits eða úreldingar á umræddu tima-
bili svo neinu nemi. Helzt væri það nokkuð
af hestaverkfærum, er ónýtast myndu fyrir
aldurs sakir eða umhirðuleysis. Dráttarvélar og
tæki með þeim eru tiltölulega ný, og ætti lang-
mestur hluti þeirra að endast langt fram yfir
umrætt timabil með sæmilegu viðhaldi. Slits
gætir mest í beltadráttarvélunum vegna hinnar
þungu jarðvinnslu, en þeim er hægt að halda
við mjög lengi með þvi að skipta um einstaka
hluta.
Þörf landbúnaðarins fyrir beitadráttarvélar
er sennilega vel fullnægt með áætlaðri viðbót.
Hjóladráttarvélar og tæki með þeim er meg-
inþáttur vélvæðingaráætlunarinnar. Hin upp-
haflega tíu ára áætlun reiknaði með þörf fyrir
5300 hjóladráttarvélar og með hverri þeirra
öll þau tæki, er til greina koma, þ. e. plóga,
herfi, sláttuvéiar, heyvinnuvélar af öllum gerð-
um o. s. frv. o. s. frv. Það er óskhyggja frem-
ur en raunhyggja að áætla svo mikla fram-
kvæmd fyrir árslok 1960, þótt æskilegt sé að
stefna að þeirri vélvæðingu sem búrekstrinum
er hagkvæmust, og sem beztri nýtingu aflvél-
anna. Nú er markið sett lægra eða 4800 hjóla-
dráttarvélar með miklu minni tækjakosti en
upphaflega var reiknað með.
Gert er ráð fyrir, að 3000 bændur muni eiga
plóg og herfi með vélunum i árslok 1960. Mið-
að við reynslu fyrri ára eru litlar likur til
þess, að það mark náist, en búnaSarfrömuðir
telja æskilegt, að bændur eigi þessi tæki til
fullvinnslu nýræktarinnar og til að umbvlta
túnum, er nauðsyn ber til. Er þessi tala sett
hér til viðurkenningar á þessu sjónarmiði.
ÁætlaS er, aS allir eigi sláttuvélar og tæki til
rakstrar og snúnings með dráttarvélum sinum.
Öll eftirspurn vegna rakstrar og snúnings
beinist nú að múgavélunum og er áætlað, að
mikið af hestamúgavélunum og jafnvel nokkur
hundruð rakstrar- og snúningsvéla fyrir hesta
verði notaðar meS dráttarvélum. Engin teljandi
aukning er áætluð á snúningsvélum fyrir
dráttarvélar og sláttu-, rakstrar- og snúnings-
vélum fyrir hesta. Tölur um þau tæki eru
nánast sléttaðar i tugi og hundruð og eru
hundraðstölur þeirra því marklitlar.
Fjöldi annarra tækja kemur til greina, en
aðeins hin markverðustu eru sýnd í töflunni.
Tæki til dreifingar og ávinnslu áburðar eru
hin þýðingarmestu þeirra, sem sleppt er.
Einnig mætti telja súgþurrkunartæki, en þau
eru talin i töflu VI til og með 1957.
Loks er sýndur í töflunni fjöldi fjósa, er
hafa mjaltavélasamstæður. í þeirri grein hefur
verið stöðnun hin siðari ár. Ráðunautar mæla
með notkun slikra véla i öllum fjósum með 8
kýr og jafnvel færri. í krafti þess er áætluð
370 samstæðna aukning, en lítil framkvæmd er
enn orðin á því. Vonir standa þó til þess, að
notkun mjaltavéla, sem og annarra véla til
léttis við bústörf og heimilisstörf, muni vaxa
mjög með rafvæðingu sveitanna.
ÁstæSa er til að taka það fram, að í með-
fylgjandi töflum eru aðeins teknar til með-
ferðar tvær aðalbúgreinar landbúnaðarins,
nautgriparækt og sauðfjárrækt, með þeim fram-
kvæmdum, sem nauðsynlegar eru vegna þess-
ara búgreina. Þó er reiknað með fóðurþörf og
hlöðurými vegna hrossastofnsins. Þótt minni
búgreinar, svo sem hrossarækt, hænsnarækt,
43