Úr þjóðarbúskapnum - 01.02.1965, Blaðsíða 22

ÚR ÞJÓÐARBÚSKAPNUM
legu vegarins í þrívíðu rúmi. Ákjósanleg-
astur ferill er bein lína á sléttum fleti,
þannig að ókostir vegar stafa af beygjum
og mishæðum, er draga úr færum og
tryggum ökuhraða.
3. Hve mikinn hluta ársins vegurinn er op-
inn.
Hægt er að hugsa sér matskerfi, byggt á
þessum atriðum, sem hér segir. Hverjum vegi
eða vegarkafla er gefin einkunn fyrir hvert
atriðanna (prófsteinanna). Þessum einkunnum
þarf svo að gefa ákveðna þyngd (margfald-
ara) eftir hlutfallslegu mikilvægi þeirra. Að
síðustu er reiknuð meðaleinkunn vegarins. Hér
á eftir fer yfirlit yfir slíkt matskerfi.
Prófsteinn Einkunn Þt/ngd
1. Burðarþol og Ágætt .. 5
uppbygging Gott .. 3
Pi. Lélegt .. 1 di = 30
Ónothæft ........ 0
2. Ferill (linje- Yfir 60 km/klst. 5
föring), sem 50—60 km/klst. 3
ákvarðast eftir 40—50 km/klst. 1 d2 = 30
mögulegum öku- undir 40 km/klst. 0
hraða léttra bif-
reiða við góð
skilyrði
P2.
3. Færni, þ. e. hve Allt árið ......... 5
lengi vegurinn 9—11 mán..........3
er fær venjulegri 5—8 mán..........2 ds = 40
umferð, 2—5 mán..........1
P3. minna en 2 mán. 0
Einkunnirnar fyrir hvern veg eru Pi,, P2,
og Pa. Meðaleinkunnin (gæði vegarins, G)
reiknast þá þannig:
^ Pidi + P2d2 + Pada
G - 100
Hér er lagt til, að þyngdartölur prófstein-
anna séu 30, 30 og 40, en þessum þyngdum
má að sjálfsögðu breyta.
Þegar meta skal vegakerfið samkvæmt slíku
kerfi, þarf að skipta því í vegi eða vegarkafla
á raunhæfan hátt. Rétt er að skipta vegunum
þar, sem þýðingarmikil vegamót valda skilum
á magni umferðar. Nauðsynlegt er að byggja
slíka skiptingu á góðum umferðartalningum.
Vegamálastjórnin hefur að miklu leyti nú
þegar upplýsingar um burðarþol og uppbygg-
ingu veganna, svo og hve lengi þeir eru opnir
venjulegri umferð á vetrum. Að þessu leyti er
aðallega um að ræða niðurröðun og kerfun
fyrirliggjandi upplýsinga. Oðru máli gegnir
um upplýsingar um feril (linjeföring) veganna.
Til þess að mæla hann, þ. e. a. s. mögulegan
ökuhraða, þurfa tveir menn að aka saman í
vel búnum fólksbíl. Annar þessara manna
þyrfti að hafa verkfræðimenntun. Jafnframt
því, að þeir mæli hraðatakmörk veganna, geta
þeir safnað viðbótarupplýsingum um annað
ástand þeirra, svo sem uppbyggingu og burð-
arþoh Til tryggingar samræmis í mati allra
millibyggðavega er þýðingarmikið, að sömu
menn meti þá alla. Meta þarf vegina kílómetra
fyrir kílómetra, því gæði ákveðins vegar geta
verið mjög mismunandi. Þó skal tekið fram,
að sá prófsteinn, hvort vegur sé opinn venju-
legri umferð, hlýtur að gilda fyrir veginn sem
heild. Lokist einn eða fleiri kílómetrar vegar
ákveðinn hluta árs, skoðast vegurinn allur lok-
aður.
Séu tveir vegir af sömu gæðum, er eðlilegt,
að sé sem hefur meiri umferð, sé endurbættur
á undan hinum. Taka þarf því meðal sumar-
dagsumferð veganna inn í matskerfið, þegar
finna skal forgangsröð framkvæmda. Rétt er
að mæla umferðina í bíleiningum, þar sem
fólksbílar eru lagðir til grundvallar, en um-
ferð vöru- og almenningsbíla margfölduð með
þremur.
Við gerð vegaáætlunar, að loknu slíku gæða-
mati allra millibyggðavega, kæmi í ljós, að
miðað við ráðstöfunarfé samkvæmt áætlun-
inni yrðu vegir, sem hefðu heildareinkunn
undir ákveðnu lágmarki, endurbættir á því
áætlunartímabili. Þó verður að taka tillit til
nýtingar véla og vinnuafls við endanlega
20