Ægir - 01.04.2013, Qupperneq 34

34
K J A R A M Á L
Óskum sjómönnum og fjölskyldum
þeirra til hamingju með daginn.
Oddi fyrir þig, þegar hentar, eins og þér hentar.
Oddi – umhverfisvottuð prentsmiðja.
Höfðabakka 7, 110 Reykjavík, sími 515 5000, www.oddi.is
Kynntu þér vöruframboð
okkar í umbúðum og plasti
fyrir sjávarútveg í nýja
vörulista okkar.
Í upphafi áttunda áratugar
liðinnar aldar hófu norskir út-
gerðarmenn að skrá skip sín
undir erlendum fánum í
skúffufyrirtækjum erlendis.
Þannig gátu þeir m.a. ráðið
um borð ódýrara vinnuafl, og
þetta leiddi m.a. til þess að
fyrsta norræna alþjóðlega
skipaskráin, NIS, var stofnuð í
Noregi 1. júlí 1987. Þá var
stærstur hluti norska flotans
kominn undir erlenda fána og
með erlendar áhafnir.
Helgi Laxdal vélfræðingur,
var um tíma formaður Vél-
stjórafélags Íslands og síðan
fyrsti formaður sameiginlegs
verkalýðsfélags vélstjóra og
málmtæknimanna, VM. Það
félag er með um 4.000 félags-
menn en Helgi segir að
markmiðið með skránni hafi
verið að að bjóða norskum
útgerðum hliðstæð býtti og
þær bjuggu við með skip sín
undir erlendum fánum sem
m.a. fól í sér heimild til þess
að sjómennirnir um borð
nytu ekki endilega norskra
kjara.
„Ári síðar, 1. júlí 1988, var
danska alþjóðlega skipaskrá-
in, DIS, stofnuð. Ástæður
voru þær sömu og hjá Norð-
mönnum þ.e. að skipin voru
að stórum hluta farin undan
danska fánanum, undir fána
þeirra landa sem heimiluðu
veru sjómanna frá láglauna-
svæðunum. Eftir sat danska
ríkið með danska sjómenn á
atvinnuleysisbótum því kaup-
skipin voru að miklu leyti
mönnuð erlendum sjómönn-
um sem til viðbótar eyddu
ekki laununum sínum í Dan-
mörku. Ríkið tapaði því bæði
þeim sköttum sem fylgja
kaupskipaútgerð ásamt
neyslu sköttum erlendu sjó-
mannanna.
Það var við þessar aðstæð-
ur sem danska ríkið ákvað að
gefa eftir skattana af launum
farmannanna þ.e. að launa-
kostnaður útgerðanna vegna
danskra sjómanna lækkaði
sem skattahlutanum næmi,
„netto laun“. Einnig var
dönskum útgerðum heimilað
að ráða til sín sjómenn frá
láglaunasvæðunum á öðrum
kjörum en giltu um danska
sjómenn.
Þessi aðgerð leiddi til þess
að stór hluti skipa í eigu
danskra útgerða var aftur
skráður í Danmörku. Nú eru
um 80% yfirmanna skipanna
danskir. Hér er vert að hafa í
huga að flest skipanna koma
aldrei til Danmerkur, þau eru
í förum á fjarlægum slóðum
sem getur tæpast örvað
danska sjómenn til þess að
sækja þangað atvinnu, a.m.k.
ekki fjölskyldumenn.“
Aðrar þjóðir hafa gert
ráðstafanir
Hinar Norðurlandaþjóðirnar
að Íslandi frátöldu hafa allar
gert ráðstafanir til þess að
halda eigin skipum undir eig-
in þjóðfána þar sem megin
þemað er „netto laun“ líkt og
hjá Dönum. Meira að segja
Færeyingar stofnuðu sína eig-
in alþjóðlegu skipaskrá FAS
„Almannatryggingaréttur
íslenskra sjómanna á kaupskip-
um í sumum tilfellum enginn“
- segir Helgi Laxdal vélfræðingur og fyrrverandi formaður VM
Helgi Laxdal, við síðu nýjasta varðskipsins, Þórs, í Reykjavíkurhöfn.