Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.2011, Page 23

Annáll 23Áramótablað 30. desember 2011
Ár uppgjörs
og rannsókna
tveggja félaga, m.a. með hliðsjón af
hjálagðri kæru sem send hefur verið
ríkislögreglustjóra vegna meints fjár­
dráttar og annarra brota í rekstri
Sigurplasts ehf.“
Jón Snorri Snorrason stefndi blaða­
manni og ritstjórum DV fyrir meið­
yrði vegna þessarar umfjöllunar en
niðurstaða í málaferlunum liggur
ekki fyrir.
Björgólfur Thor,
Spánarmútur og
ríkisskattstjóri
Apríl
n DV greindi
frá því í apríl að
Björgólfur Thor
Björgólfsson fjár­
festir hefði yfir­
tekið einkahluta­
félagið Hersi
– ráðgjöf og
þjónustu, sem
áður var í eigu
nánustu samstarfsmanna hans og
afskrifað 70 milljóna kröfu sem hann
átti á félagið. Þetta gerðist á seinni
hluta síðasta árs. Einkahlutafélagið
Hersir var eigandi að 1 prósents hlut
í eignarhaldsfélaginu Samson, móð­
urfélagi Landsbankans, á árunum
2005–2007. Samhliða skuldaafskrift­
inni og yfirtöku Björgólfs Thors á fé­
laginu hefur embætti ríkisskattstjóra
löggilt skilanefnd yfir Hersi að kröfu
Björgólfs Thors sem ætlar að slíta fé­
laginu. Félagið slapp því við að verða
tekið til gjaldþrotaskipta. Þetta kom
fram í gögnum frá Lánstrausti um
starfsemi Hersis sem DV hefur undir
höndum, meðal annars tölvupóst­
um á milli starfsmanna skilanefndar
Hersis og starfsmanns ríkisskatt­
stjóra. Kaup Hersis á eignarhlutnum
í Samson gerðu það að verkum að
Björgólfur Thor átti óbeinan eignar­
hlut í Landsbanka Íslands sem nam
19,88 prósentum í lok árs 2005 en
ekki rúmlega 20 prósentum, líkt og
hann hefði gert ef Hersir hefði ekki
keypt umræddan hlut í Samson.
Kaup Hersis gerðu það því að verk­
um að Björgólfur Thor Björgólfsson var
ekki skilgreindur sem tengdur aðili
í Landsbankanum og gátu lánveit­
ingar til hans því numið meiru en
sem nam 25 prósentum af eiginfjár­
grunni bankans.
Embætti ríkisskattstjóra samþykkti
þó aðeins með semingi að löggilda
skilanefndina vegna þess hver nú­
verandi eigandi Hersis er, Björgólf-
ur Thor Björgólfsson. Fyrri eigendur
Hersis voru Þorvaldur Björnsson,
Þór Kristjánsson, Tómas Ottó Hans-
son, Birgir Már Ragnarsson og Andri
Sveinsson, en allir voru þeir nánir
samstarfsmenn Björgólfs Thors á
árunum fyrir hrunið. „Ég verð enn
að segja að ég skil ekki hvaða leikur
er þarna í gangi […] En það virðast
sumir, einkum þeir sem helst komu
þjóðinni í ógöngur, alltaf þurfa að
fara pínulítið á skjön við það sem
er eðlilegast og jafnvel skynsamleg­
ast að gera,“ sagði Skúli Jónsson, for­
stöðumaður hjá fyrirtækjaskrá ríkis­
skattstjóra, í tölvupósti til annars
skilanefndarmannanna sem stjórn
Hersis hafði kosið til að slíta félaginu
í ágúst 2010.
Í apríl greindi DV einnig frá því
að starfsmaður á vegum fjárfestanna
Róberts Wessmann og Björgólfs Thors
Björgólfssonar, Haukur Harðarson,
hefði rætt um það í skýrslu um fast­
eignaverkefni í Murcia á suðaust­
urhluta Spánar í byrjun árs 2005 að
múta þyrfti spænskum embættis­
mönnum til að fá byggingarleyfi á
tæplega tveggja ferkílómetra land­
svæði sem þeir keyptu með fjár­
festingarbankanum Burðarási.
Þetta kom fram í gögnum um við­
skiptin sem DV hafði undir hönd­
um. Greiðslurnar áttu að hraða því
að deiliskipulag og byggingarleyfi
fengjust fyrir svæðið. Íslensku fjár­
festarnir keyptu landsvæðið fyrir um
114 milljónir evra, rúmlega 9 millj­
arða króna á gengi þess tíma. Mútu­
greiðslurnar, sex milljónir evra, voru
innifaldar í kaupverðinu samkvæmt
gögnunum um málið.
Tilkynnt var um kaupin í
íslenskum fjölmiðlum í maí 2005
og að stofnað hefði verið sérstakt
eignarhaldsfélag, AB Capital, vegna
kaupa Róberts og Björgólfs Thors
á svæðinu. Kaupin voru fjármögn­
uð að 2/3 með lánum frá Íslands­
banka, Landsbankanum og Straumi
og að 1/3 með eigin fé. Róbert var
í persónulegum ábyrgðum fyr­
ir að minnsta kosti 33 milljónum
evra vegna þessara lána og Björg­
ólfur Thor var í ábyrgðum fyrir að
minnsta kosti 28 milljónum evra.
Fjárfestarnir ætluðu að reisa um
2.500 íbúðarhús og íbúðir á svæðinu
auk glæsihótels og fleiri mannvirkja,
meðal annars golfvalla og annarra
útivistarsvæða. Fjárfestarnir sögðu,
vegna umrædds fréttaflutnings,
að engar slíkar mútur hefðu átt sér
stað þó Haukur hefði rætt um þær í
skýrslunni.
Jón Ólafsson
í vanda
Maí
n DV greindi
frá því í maí að
Jóni Ólafssyni,
athafnamanni og
eiganda vatns­
fyrirtækisins Ice­
landic Glacial í
Ölfusi, hefði ver­
ið stefnt vegna
tæplega 420
milljóna króna sjálfskuldarábyrgð­
ar sem hann gekkst í vegna láns
til eignarhaldsfélagsins Jervistone
Limited sem skráð er á Bresku Jóm­
frúaeyjum. Landsbankinn stefndi
Jóni í málinu og krafði hann um
endurgreiðslu á láninu sem hann
var í ábyrgð fyrir. Sparisjóðurinn í
Keflavík veitti Jervistone Limited
lánið árið 2006 en Landsbankinn
yfirtók eignir sparisjóðsins á þessu
ári. Í stefnunni í málinu kom fram að
Jón Ólafsson hefði komið að máli við
starfsmenn Sparisjóðsins í Keflavík
snemma árs 2006 og óskað eftir því
að „sjóðurinn myndi lána félagi í
hans eigu allt að 4.500.000 sterlings­
pund (kr. 500.000.000)“. Athygli vek­
ur að Jón kynnti lántökuna þannig
að hann ætlaði að nota peningana
til að kaupa hlutabréf erlendis en
ekki virðist hafa verið tilgreint hvaða
hlutabréf um ræddi. Sparisjóðurinn
virðist hins vegar hafa sætt sig við
að þessi hlutabréf væru til trygging­
ar fyrir láninu og ætlaði upphaflega
að veita Jóni lánið án sjálfsskuldar­
ábyrgðar. Jón þurfti þó að ábyrgjast
lánið til Jervistone á endanum og var
stefnt vegna þess að lánið er ógreitt.
Þá var einnig greint frá því að
sveitarfélagið Ölfus hefði veitt félagi
í eigu Jóns, Icelandic Water Hold­
ings ehf., 100 milljóna króna kúlulán
til kaupa á jörðinni Hlíðarenda þar
í sveit árið 2006. Jón hefur byggt
upp vatnsverksmiðju á Hlíðarenda
þar sem hann tappar vatni á flöskur
undir merkjum Icelandic Glacial.
Ölfus seldi Jóni jörðina sem sagt án
þess að fá neitt greitt fyrir hana við
kaupin heldur keypti Jón jörðina
með láni frá sveitarfélaginu. Jörðin
Hlíðarendi er rúmlega 1.540 hekt­
arar að stærð og afsalaði sveitar­
félagið sér einnig vatnsréttindunum
á jörðinni við söluna á henni. Jón
reisti vatnsverksmiðjuna á jörðinni
Baldur dæmdur Í apríl 2011 var Baldur Guðlaugs-
son, fyrrverandi ráðuneytisstjóri í fjármálaráðuneytinu,
fyrstur til að vera dæmdur fyrir lögbrot vegna rannsókna
sérstaks saksóknara. Baldur var dæmdur fyrir innherjasvik
en áfrýjaði dómnum til Hæstaréttar Íslands. Mynd RÓBeRT ReyniSSOn