Öldrun - 01.05.2007, Blaðsíða 12

12
www.oldrun.net ÖLDRUN – 25. árg. 1. tbl. 2007
Öldrunarlækningar á Íslandi
– þróun og framtíðarsýn
Aðalsteinn Guðmundsson
lyf- og öldrunarlæknir, LSH
Formaður FÍÖ
Ársæll Jónsson
lyf- og öldrunarlæknir, LSH
Fyrsti formaður FÍÖ
Inngangur
Öldrunarlækningar litu fyrst dagsins ljós um miðbik
síðustu aldar þegar læknar í Bretlandi og í Bandaríkj­
unum sýndu fram á að hægt væri að koma fólki aftur
til sjálfstæðrar tilveru eftir vistun á langlegustofnun á
grundvelli hrumleika eða ástands sem var talið óaft­
urkræft. Þessu dæmi var snúið við með heildrænni
nálgun, bættri greiningu sjúkdóma, fjölþættri end­
urhæfingu en ekki síst með breytingu á hugarfari.
Aldurstengdir sjúkdómar voru betur skilgreindir,
meðferð þeirra bætt og komið á verklagi með mats­
skölum, forvörnum og þverfaglegri teymisvinnu. Með
árunum hefur þörfin fyrir öldrunarlækningar aukist
mikið vegna framfara í læknisfræði, mikillar fjölgunar
aldraðra og einstaklinga með fötlun eða færniskerð­
ingu af völdum langvinnra sjúkdóma. Heilbrigðisþjón­
ustan á hinsvegar ennþá talsvert í land með að koma
til móts við þessa þróun, enda býr hún við takmörkuð fjár­
ráð, miðstýrt og flókið skipulag sem er fremur sniðið að
þörfum yngri hópa með færri og samþættari vandamál.
Félög öldrunarlækna
Bandaríska öldrunarlæknafélagið (AGS) var stofnað
árið 1942, það breska (BGS) stofnað árið 1947 og Félag ís­
lenskra öldrunarlækna (FÍÖ) 26. október árið 1989 og hef­
ur því starfað í 18 ár. Áður hafði sérstök læknanefnd ver­
ið starfandi innan Öldrunarfræðafélags Íslands (ÖFFÍ),
sem stofnað var árið 1974. Í lögum FÍÖ segir að tilgangur
félagsins sé að:
• efla þekkingu og rannsóknir á sviði öldrunarlækn­
inga
• stuðla að forvörnum, bættri greiningu og meðferð
aldraðra
• halda uppi samskiptum við hliðstæð félög erlendis
• vinna að hagsmunum íslenskra öldrunarlækna
• vinna að framgangi öldrunarlækninga á Íslandi í
samstarfi við önnur félög og stofnanir
• styrkja félagsleg samskipti meðal félagsmanna
Stofnfélagar FÍÖ voru 28, en 12 læknar höfðu þá öðlast
sérfræðiréttindi í öldrunarlækningum á Íslandi. Félagið
er opið öllum læknum sem hafa öldrunarlækningar að
áhugasviði. Félagið gaf út fréttablað fyrstu árin og er þar
getið um ályktanir og samþykktir, sem það sendi til heil­
brigðismálanefnda og stjórnmálaflokka á Alþingi Íslands
(Fréttabréf Félags íslenskra öldrunarlækna 1992;3:8.).
Yfir vetrarmánuðina hafa verið haldnir reglubundn­
ir félagsfundir og stundum á hjúkrunarheimilum og
öldrunarstofnunum, sem skoðuð voru í leiðinni. Félagið
hefur haldið námskeið og fræðslufundi og fengið til sín
fyrirlesara bæði innan félags og utan.
Á Íslandi er veiting sérfræðileyfa lækna í höndum
stjórnvalda samkvæmt reglugerð um veitingu lækninga­
leyfa og sérfræðileyfa nr 305/1997. Þar eru öldrunarlækn­
ingar taldar undirgrein lyflækninga en einnig má veita sér­
fræðileyfi lækni sem fengið hefur sérfræðileyfi frá löndum
þar sem gerðar eru sambærilegar kröfur til bæði mennt­
unar og starfsþjálfunar. Alls hafa 17 sérfræðileyfi verið
veitt á Íslandi með öldrunarlækningar sem undirgrein
lyflækninga og 3 sérfræðileyfi með öldrunarlækningar