Són - 01.01.2014, Page 26

24 Þórður Helgason
viðbæti auk þess sem Stefán skyldi velja úr sálmum eldri bóka. Að hinum
nýja viðbæti komu meðal annarra þeir Helgi Hálfdánarson og Pétur
Pétursson (Jón Helgason 1927:325).
Árið 1861 birtist aðsend grein í Íslendingi. Má þar glöggt sjá að höf-
und ur greinar innar hefur nokkrar, ef ekki miklar, áhyggjur af þeirri
sálma bók sem nú bíður útgáfu:
Höfundur eptirfylgjandi greinar biður vinsamlega forstöðu mann
lands prent smiðjunnar, herra faktor E. Þórðarson um, móti fullu verði
að senda sjer sálma safn það, sem nú er verið að prenta, örk fyrir örk,
jafnótt og hún kemur út úr prent smiðjunni, og að afhenda hverja örk
undir inn sigli og merki „Paie, balle“ faktori E. Japhetssyni John sen;
en borg unin skal til reiðu, jafnskjótt og jeg með hinni síð ustu örk fæ
að vita, hvað sálm safnið kostar.
((Aðsent) 1861a:45)
Greinarhöfundur staðhæfir í framhaldinu að hann sé leikmaður en hafi
þó fundið „hversu vor svo nefnda evangelisk-kristilega messusöngs- og
sálma bók er aumlega útbúin, ekki einungis að efninu til og hinni skáld­
legu meðferð þess, eða sanninda þeirra, sem trúarbrögð vor hafa í sjer
fólgin, heldur einnig í skáldskaparlegu tilliti, það er að segja með tilliti
til bragarháttanna, eða meðferðarinnar á sjerhverri vershendingu út af
fyrir sig.“
Þetta skýrir höfundur nánar og bendir á að efnið og skáldskapur inn
sé sjálf sagt sett í fyrir rúmið – en hið síðara, bragurinn, er „langt síður en
þýðingar laust fyrir sjerhvern þann, sem finnur, að það hvorki stendur á
sama fyrir málið, það er að segja fyrir framburð hvers einstaks orðs út af
fyrir sig, nje fyrir meining una, þ.e. stöðu orðanna, hvers gagn vart öðru,
hvernig þau standa, þegar þau eru komin í það samband, sem nefnist
bragar háttur, hvers kyns sem hann er.“
Greinarhöfundur segist ekki munu skipta sér af því sem betur mætti
fara í „guðskáldlegu tilliti“ í þeim sálmasöfnum sem fyrir liggja
en hitt er víst, að hœgt er að benda á marga skáldskapar galla á þeim,
sem bæði koma í bága við framburð orðanna, hvers út af fyrir sig, og
eins gjöra meiningunni skaða, þar sem opt og tíðum orð, sem enga
áherzlu hafa í framburði máls greinanna, standa á slíkum stað í hend-
ing unum, að þau krefja þar áherzlu, og aptur þau orð, sem eru mergur
og aðal atriði máls greinanna, missa við það sæti sitt og áherzlu … en
því er miður að sálma skáld vor virðast frá alda öðli hafa misskilið þetta
áríð andi atriði …
(1861a:45)