Són - 01.01.2014, Page 46

44 Þórður Helgason
Höfundur þessa dóms, sem mun vera Einar Hjörleifsson, sem enn
um sinn er raun sæis maður, finnur enda engan skáld skap í þessari bók
nema hjá tveimur nefndar mönnum: „Skáld bókar innar eru þeir Matth.
Jochums son og Valdimar Briem. Allt sem eptir aðra menn stendur í
þessari bók er rímaðar hug vekjur og ræður, upp og niður að gæðum,
sumar lag legar og sumar heldur slakar“ (1886:3).
Þjóðólfur hefur mikið við og gefur út aukablað af tilefninu. Vali
nefndar manna er hrósað:
Þótt lýst hefði verið með loganda ljósi um alt þetta land, þá hefði víst
orðið torvelt að velja betur en þetta í sjö manna nefnd til að búa út
nýja sálmabók. Og að nefndin hafi leyst verk sitt svo vel af hendi, að
vonir þær, sem menn báru til hennar, hafi eigi brugðizt, heldur ræzt
að fullu, það mun yfir höfuð óhætt að fullyrða; og það er ekki lítið lof
með því sagt um verk nefndarinnar, því að menn gjörðu sér miklar
vonir og góðar um starf hennar.
(Sálmabókin nýja 1886:1)
Í dómi Þjóðólfs fær Valdimar Briem mest lof:
Þótt aldrei hefði verið neitt annað nýtt í þessari nýju sálmabók, en
sálmar séra Valdimars Briems, þá eru þeir einir ærið nóg til að gjöra
hana að þeim gimsteini, sem enginn kristinn Íslendingur mundi vilja
án vera að eiga, þá er hann hefir lesið þá. Ísland hefir, því miður, ver-
ið sára fátækt af andríkum sálmaskáldum; sálma bullara hefir það átt
nóga. Séra Valdimar er sannarlegt sálma skáld – vort lang mesta (að ég
ekki segi eina) sálma-stórskáld síðan Hallgrímr Péturs son leið.
(1886:1)
J.J. ritar í Norðurljósið um hina nýju sálmabók og er harla ánægður og
telur til merkra tíðinda. Höfundar fá hina bestu dóma, sérstaklega þeir
Matt hías „og einkum síra Valdemar Briem bera af öllum öðrum í bók-
inni að skáldlegri andagipt og fögru og skrúðmiklu hugmynda flugi“.
Höf undi dómsins finnst sem þeim tveimur hafi tekist að tengja sálma og
skáld skap í einingu: „…margir sálmar þeirra eru bæði sálmar og kvæði
í einu, eða það sem kallað er guð ræknis- eða trúar ljóð (religiøs Lyrik)“
(J.J. 1887:46).
Í lok dóms getur J.J. ekki leynt ánægju sinni yfir hinni nýju bók er
hann segist „viss um, að hún stendur engri evangelískri sálma bók í heimi
á baki …“ (1886:46). Hinn sama dóm felldi Guðmundur Hjalta son í
Norður ljósinu árið 1889 er hann segir að „í [sálmaskáld skapnum] hygg eg
fáar þjóðir geta boðið oss út“ (Guðmundur Hjaltason 1889:70).