Fréttablaðið - 11.03.2016, Qupperneq 22

Að viðurkenna ekki foreldrafirringu
er afneitun réttlætis
Þar til dauðinn aðskilur
Fyrir nokkrum árum leitaði til mín ungur maður frá Lettlandi vegna skilnaðarmáls. Hann
hafði komið til Íslands með rússnesk-
um kærasta sínum síðla árs 2011 og
þeir látið gifta sig hjá Sýslumanninum
í Reykjavík. Nýbúið var að heimila
samkynhneigðu fólki að ganga hér
í hjúskap og síðan hefur orðið æ
vinsælla hjá hinsegin fólki, eins og
það kallar sig, að koma til Íslands í
þessum tilgangi. Svo framarlega sem
einstaklingar mæta hér með tilskilin
vottorð vegna hjónavígsluskilyrða
eru þeir gefnir hér saman.
Nú vildi þessi ungi maður hins
vegar skilja við maka sinn. Í heima-
löndum þeirra var hjónaband sam-
kynhneigðs fólks ekki viðurkennt og
því ekki mögulegt fyrir þá að fá þar
skilnað. Þess vegna leitaði hann til
Íslands, enda hafði giftingin átt sér
stað hér.
Að athuguðu máli komu í ljós ann-
markar. Hjúskaparlög gera ekki ráð
fyrir því að erlendir ríkisborgarar fái
hér skilnað. Þó geta þeir erlendu ríkis-
borgarar sem hafa skráð sig í samvist
hér á landi leitað með mál vegna sam-
vistarslita fyrir dómstóla.
Ekkert heyrt frá ráðuneytinu
Þar sem svo virtist sem gleymst hefði
að setja ákvæði um skilnað samkyn-
hneigðra í hjúskaparlögin þegar þeim
var breytt fór ég af stað haustið 2013,
sendi erindi til innanríkisráðuneyt-
isins og alþingismanna og ræddi líka
við formann nefndarinnar sem kom
að málinu. Ég hef ekkert heyrt frá
ráðuneytinu vegna málsins og einn
þingmaður hafði samband og virtist
hafa áhuga á málinu. Formaður vel-
ferðarnefndar Alþingis hafði góð orð
um að kanna þetta. Ég veit ekki hvað
hefur svo gerst á þeim vettvangi.
Umbj. minn í Lettlandi hafði aftur
samband sumarið 2015, og hann og
maki hans vildu nú báðir láta reyna
á það hjá viðkomandi yfirvöldum
hvort þeim yrði í raun synjað um
skilnaðinn.
Í þeirri von að sýslumaður myndi
fallast á beiðni um útgáfu skiln-
aðarleyfis með vísan til lögjöfnunar,
mannréttindasjónarmiða eða eðlis
máls var leitað til embættisins og
skilnaðar óskað. Því erindi var hafnað
með snyrtilegu bréfi og vísað í laga-
bókstafinn. Þá var dómstólaleiðin ein
eftir. Málinu var stefnt inn fyrir Hér-
aðsdóm Reykjavíkur nú í haust sem
vísaði málinu frá. Hæstiréttur stað-
festi svo úrskurð héraðsdóms með
dómi sínum 8. mars 2016. Rökstuðn-
ingurinn: Málsaðilar eru erlendir
ríkisborgarar og búa ekki hér á landi.
Þeir falla ekki undir lögsögu íslenskra
dómstóla í hjúskaparmálum og ekki
verður byggt á undantekningarreglu
hjúskaparlaganna um staðfesta sam-
vist.
Sem sagt, þessir ágætu ungu menn,
sem gengu hér í hjónaband í desemb-
er 2011, fá ekki skilnað. Ekki heima
hjá sér og ekki á Íslandi, þar sem þeir
þó giftu sig.
Alþjóðlegur einkamálaréttur gerir
ráð fyrir því að fólk leiti skilnaðar í því
landi þar sem það býr eða því landi
þar sem það á ríkisfang. Flest lönd
Vestur-Evrópu og Norður-Ameríku
viðurkenna nú rétt samkynhneigðra
til að gifta sig. Þess vegna kann að vera
að svona mál séu fremur sjaldgæf.
Því má velta fyrir sér hvaða þýð-
ingu það hafi fyrir mennina að fá ekki
skilnað. Kannski ekki mikla, lagalega
séð. Það má hugsa sér að annar þess-
ara manna óski eftir að gifta sig að
nýju einstaklingi frá landi þar sem
réttur samkynhneigðra til hjúskapar
er viðurkenndur. Þá fæst það ekki, því
hann hefur ekki fengið skilnað og tví-
kvæni er almennt ekki viðurkennt á
Vesturlöndum. Fólk giftir sig þó ekki
fyrst og fremst í lagalegum tilgangi.
Þar ráða tilfinningar mestu. Sama
gildir um skilnað.
Á meðan löggjöf hér er ekki breytt
verður þessi umbjóðandi minn að
sætta sig við að vera í hjúskap. Eða
eins og prestarnir segja, þar til dauð-
inn aðskilur.
Svo virtist sem gleymst hefði
að setja ákvæði um skilnað
samkynhneigðra í hjú-
skaparlögin þegar þeim var
breytt.
Lára V.
Júlíusdóttir
hæstaréttarlög-
maður
Frá árinu 2000 hafa 10.499 Íslendingar flutt af landi brott umfram Íslendinga sem
hafa flust til landsins. Á sama tíma
fjölgar erlendum ríkisborgurum á
vinnumarkaði og eru orðnir fleiri
en árið 2007 eða 17.700 manns.
Slæm kjör almennings eru
helsta orsök þess að fólk flýr land.
Nær ómögulegt er fyrir ungt fólk
að kaupa húsnæði. Okurleiga er
viðvarandi og ekkert gert til að
stemma stigu við henni. Verka-
lýðshreyfingin gerir ótrúlega
litlar kröfur á atvinnurekendur.
Í síðustu samningum var samið
um að lágmarkslaun næðu 300
þúsundum 2018 á sama tíma og
velferðarráðuneytið gefur út að
lágmarksframfærsla einstaklings
sé kr. 236.581 á mánuði og hjóna
með tvö börn er 507.908 án hús-
næðiskostnaðar. Þess ber að geta
að 300 þúsundin eru laun fyrir
skatt og gjöld.
Iðnaðarmenn fóru sérlega
illa út úr hruninu. Fjöldi manna
missti vinnu þegar byggingafram-
kvæmdir stöðvuðust. Öðrum var
gefinn kostur á lágmarkslaunum
sem nú rétt slefa yfir 300 þúsund á
mánuði fyrir fulla vinnu. Iðnaðar-
menn fluttu í stórum hópum til
Noregs og annarra Norðurlanda
þar sem þeir eru eftirsótt vinnuafl
vegna þekkingar sinnar, dugnaðar
og menntunar. Þessir iðnaðar-
menn eru ekki að koma heim því
launum er markvisst haldið hér
niðri með innfluttu vinnuafli eins
og tölurnar hér að ofan sýna.
Það er verið að skipta út íslensk-
um iðnaðarmönnum fyrir suður-
og austur-evrópska verkamenn,
færanlegt vinnuafl. Nú fjölgar aftur
starfsmönnum sem hingað koma
á vegum svonefndra starfsmanna-
leiga og kallast það þjónustukaup
af Evrópska efnahagssvæðinu.
Hvaða menntun hefur það fólk
sem hingað er leigt eða ræður sig
hér í störf iðnaðarmanna? Þeir eru
ekki iðnsveinar og hafa í fæstum
tilfellum tilskilin réttindi eins og
krafist var hér og við þekkjum frá
nágrannalöndum. Því miður er
menntun flestra líkari því sem sagt
er frá í Grimms-ævintýrum, þ.e.a.s.
einhver takmörkuð verkþekking
en lítil sem engin skólaganga eða
önnur nauðsynleg grunnmenntun.
Ýmis samtök, t.d. Samtök versl-
unar og þjónustu, hafa sótt stíft og
lagt til við stjórnvöld að afnema
lögverndun iðngreina. Iðnlög-
gjöfin og lögverndun iðngreina
hefur verið þyrnir í augum þeirra
sem vilja eyðileggja iðnmenntun
í landinu.
Skipt út fyrir ódýrt vinnuafl
Íslenskum launþegum sem vilja
sanngjarnan skerf af kökunni er nú
skipt út fyrir erlent ódýrt vinnuafl
sem ekki gerir kröfur.
Á Reykjavíkursvæðinu er skóli
einn þar sem 75% nemenda eru af
erlendum uppruna og hafa annað
mál en íslensku að móðurmáli.
Skóli þessara krakka kemur endur-
tekið afar illa út úr svonefndum
PISA-könnunum og samræmdum
prófum. Brottfall unglinga af
erlendum uppruna úr framhalds-
skólum er allt að 90%, og ný kyn-
slóð ódýrs vinnuafls vex úr grasi.
Svona er íslenskt samfélag í dag
þegar bankar og stórfyrirtæki merg-
sjúga almenning í landinu með
samþykki stjórnvalda. Arði af auð-
lindum þjóðarinnar og fyrirtækjum
í eigu ríkisins hefur verið komið á
fárra hendur sem kreppast fast utan
um aurinn, þegar stór hluti þjóðar-
innar býr við fátækt og innviðir
samfélagsins eru í molum. Svona er
þrælahaldið endurvakið í breyttri
mynd og svona eru vistarböndin
endurvakin með eiginlegu eignar-
haldi fyrirtækja á erlendu vinnuafli
og fjölskyldum þeirra sem ekki þora
eða geta ekki sótt rétt sinn.
Koma verður í veg fyrir að gróða-
braskarar geti nýtt sér eymd fólks
frá löndum þar sem allt aðrar
kröfur eru til almennra lífsgæða á
sama tíma og grafið er undan þeim
ávinningi sem almenningur hér á
landi hefur barist fyrir áratugum
saman.
Skipt um þjóð
Foreldrafirring er mjög alvar-legt fyrirbæri þar sem ung-lingar og eða börn eru með
skipulögðum hætti heilaþvegin
með mannskemmandi umtali,
lygum og hreinum rógburði um
hitt foreldrið og aðstandendur
þess, svo að varnarlaust ungviðið
fer smám saman að hafna öllu og
öllum og jafnvel hata, algerlega að
ósekju, það foreldri sem haldið er
úti í kuldanum svo og alla tilheyr-
endur þess foreldris, án þess að
nokkrum vörnum verði við komið.
Þannig, með lotulausum lygum og
rógburði, nær foreldrið tangarhaldi
á varnarlausu ungviðinu, sem þar
með verður fyrir mjög svo alvarleg-
um tilfinningalegum og sálrænum
skaða, ofbeldi sem getur haft hinar
alvarlegustu afleiðingar fyrir alla
framtíð ungviðisins, sálrænar sem
geðrænar, ekki síður en kynferðis-
brot.
Jafnvel þótt nákvæm skilgreining
á heilkenni foreldrafirringar sé enn
ekki prentuð orðrétt í læknisfræði-
legri handbókargreiningu og í töl-
fræði varðandi geðraskanir, þá eru
mörg lönd og dómstólar fullkom-
lega samþykk hugtakinu vegna
þess að þessi læknisfræðilega hand-
bók viðurkennir greinilega hug-
myndafræðina um andlegt ofbeldi
á barni frá foreldri eða frá nánum
fjölskyldumeðlimi. Svo fleiri og
fleiri lönd, þar á meðal Evrópski
mannréttindadómstóllinn, for-
dæma greinilega foreldrafirringu.
Til dæmis, í Frakklandi, í septem-
ber 2015, foreldri sem hegðaði sér
þannig, var dæmt í fimm mánaða
fangelsi og eftirlit, einnig til með-
ferðar geðlæknis …
Í ágúst 2010, staðfesti forseti
Brasilíu ný lög gegn foreldrafirr-
ingu. Þessi lög eiga að dæma for-
eldra sem brjóta umgengnisrétt og
samskiptarétt, baktala eða tala illa
um foreldra og heilaþvo börn.
En á Íslandi er jafnvel brot á
umgengnisrétti ekki einu sinni
talið vera glæpur…!
Jafnvel stöðumælabrot er litið
alvarlegri augum en umgengnis-
brot! Foreldrafirring á Íslandi er
eitthvað sem yfirvöld loka aug-
unum fyrir. Málið er tabú …!
Úrelt barnalög
Barnalög, sem taka ekkert tillit til
velferðar og hagsmuna barns ef um
deilur eða hatursfullan skilnað for-
eldra er að ræða (án þess að fara út
í það augljósa, mismuninn á jafn-
rétti móður og föður), eru alger-
lega úrelt. Barnalög taka ekki mið
af því hversu börn geta verið mikið
niðurbrotin eftir að hafa verið
heilaþvegin, kúguð og þvinguð til
þess að ljúga vegna spillts og ills
innrætis foreldris. Þegar íslensk
yfirvöld veita blindandi spilltu
foreldri forræði yfir barni þá verða
þau sjálfkrafa vitorðsmenn spillta
foreldrisins vegna þess að þau láta
forræðisforeldrið fá öll yfirráðin
og þar af leiðandi getur foreldrið
stjórnað barninu algjörlega, jafnvel
til að slíta sambandinu við hitt for-
eldrið og alla fjölskyldu þess. Þar af
leiðandi loka þau vísvitandi augum
fyrir því að þau brjóta grundvallar-
rétt á fjölskyldu (8. gr. Mannrétt-
indasáttmála Evrópu).
Ellefta árið í röð, þann 25. apríl,
verður haldinn alþjóðlegi dagurinn
gegn foreldrafirringu, tækifæri fjöl-
margra með mótmælum og atburð-
um til að auka vitund og miðla um
þessa plágu.
Og hvað er í gangi um foreldra-
firringu á Íslandi í dag?
Hvað verður gert á Íslandi þann
25. apríl fyrir alþjóðlega daginn
gegn foreldrafirringu? Er Ísland
ekki hluti af alheiminum?
Jafnvel þótt nákvæm skil-
greining um heilkenni
foreldrafirringar sé enn ekki
prentuð orðrétt í læknis-
fræðilegri handbókargrein-
ingu og í tölfræði varðandi
geðraskanir, þá eru mörg
lönd og dómstólar fullkom-
lega samþykk hugtakinu.
François
Scheefer
fyrrverandi
formaður félags
um vináttu og
nemendaskipti
Frakklands og
Íslands
Samband mitt við VÍS og forvera þess spannar rúmlega fjörutíu ár. Á þeim árum hefur ýmislegt
gengið á í starfi félagsins. Það hefur
breyst úr því að vera gagnkvæmt
tryggingafélag sem í raun er undir
stjórn tryggingataka og í það að
vera hlutafélag í eigu fárra.
Hlutafélagið hefur ítrekað orðið
fyrir því að óvandaðir menn hafa
farið þar um og afgreitt sig sjálfir.
Nú á enn einu sinni að ryksuga fé
út úr félaginu í þágu fárra, meira að
segja á tíma þegar samtök alþýðu í
landinu eiga ráðandi hlut í félaginu.
Allan þann tíma sem viðskipta-
samband mitt og VÍS hefur staðið
hefur undirritaður sýnt félaginu
tryggð, líka á þeim tímum þegar
brotsjóir spillingar riðu yfir, mest
vegna þess að félagið ræður yfir afar
færu og lipru starfsfólki sem hefur
komið til liðs í þau fáu skipti sem
óhöpp hafa ratað á fjörur mínar.
Nú þegar við blasir að ný kynslóð
græðgismanna er mætt á sviðið og
ætlar að endurtaka vonda siði for-
tíðarinnar, ætlar að skammta sér
stórfé á kostnað tryggingartaka og
eftir að hafa hækkað iðgjöld þeirra
er mælirinn fullur. Í ljós hefur einn-
ig komið að útgreiðsla væntanlegs
arðs verður fjármögnuð með skulda-
bréfaútgáfu með drjúgri ávöxtun.
Viðskiptavinir munu að óbreyttu
greiða herkostnaðinn af þessu.
Það er vandi að finna sér nýtt
tryggingarfélag. Hin tvö stóru
félögin hafa ratað sama græðgis-
veginn, meira að segja félag sem
endurreist var fyrir skattfé og selt
fjárfestum með drjúgu tapi ríkis-
sjóðs. Almannahagur virðist ekki
skipta þetta fólk neinu máli. Það
er miður. Ég ætla hins vegar ekki
að láta menn komast upp með
þessa framkomu einu sinni enn
og mun því leita á ný mið með við-
skipti mín. Ég sé eftir þjónustulund
starfsmanna VÍS og óska þeim alls
hins besta. Ég vona að uppskera
eigendanna verði í samræmi við
sáninguna. Farvel VÍS.
Farvel VÍS
Nú á enn einu sinni að
ryksuga fé út úr félaginu í
þágu fárra, meira að segja á
tíma þegar samtök alþýðu í
landinu eiga ráðandi hlut í
félaginu.
Þorsteinn
Sæmundsson
þingmaður
Framsóknar-
flokksins
Guðmundur
Sighvatsson
byggingafræð-
ingur og
félagi í Alþýðu-
fylkingunni
1 1 . m a r s 2 0 1 6 F Ö s T U D a G U r22 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
1
1
-0
3
-2
0
1
6

0
4
:4
0
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
8
B
C
-4
A
6
C
1
8
B
C
-4
9
3
0
1
8
B
C
-4
7
F
4
1
8
B
C
-4
6
B
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
B

F
B
0
6
4
s
_
1
0
_
3
_
2
0
1
6
C
M
Y
K