Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.2008, Blaðsíða 14

14 FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 2008
Helgarblaö DV
Skuldir heimilanna hafa aukist mun hraöar en ráöstöfunartekjur þeirra á undanförnum árum. Fjöldi íslenskra
heimila er nú þegar rekinn meö lánum. Ingólfur H. Ingólfsson Qármálaráðgjafi segir heimilin hafa flúið ís-
lensku krónuna og steypt sér í skuldir í erlendum gjaldmiðlum. Ólafur Ragnar Grímsson hvetur íslendinga til
aðhalds i íjármálum á nýju ári.
ERLA HLYNSDÓTTIR
bladamadur skrifar: erla@dv.is
Islendingar sökkva í sífellt dýpra
skuldafen og nú er svo komið að
skuldir á hvert mannsbarn nema
4,7 milljónum króna. fslensk heim-
ili eru þau þriðju skuldsettustu með-
al OECD-ríkjanna. Hlutur erlendra
skulda heimilanna af heildarskuld-
um hefur farið vaxandi frá upphafi árs
2006. Veik króna hefur leitt til þess að
stærri hluti lána er nú í erlendri mynt
og ekkert lát virðist á skuldaaukning-
unni. Heildarskuldir landsmanna
gagnvart lánakerfinu eru 1.482 millj-
arðar.
Skuldaaukning ekki í rénun
Skuldir íslenskra heimila við
bankakerfið halda áfram að aukast.
f nóvemberlok námu þær 824 millj-
örðum króna og höfðu þá hækkað
um rúman fimmtung frá sama tíma
í fyrra. Hlutfall erlendra lána jókst
einnig og í lok nóvember námu þau
um 125 milljörðum króna, sem er 11
prósenta aukning frá fyrra ári. Ásamt
Jtví að údánin jukust má rekja aukn-
inguna til þess að gengi krónunnar
veiktist um 5 prósent í mánuðinum.
Miðað við þá skuldaaukningu sem
varð á fyrstu þremur fjórðungum árs-
ins frá fyrra ári telur Greining Glitnis
að gera megi ráð fyrir að skuldir heim-
ilanna sem hlutfall af ráðstöfunartekj-
um hækki enn frekar hér á landi, þrátt
fyrir að lánakjör hafi farið versnandi
á árinu og gera megi ráð fyrir því að
ráðstöfunartekjur heimilanna aukist
töluvert á þessu ári.
Leyfa sér að skulda
Holland og Danmörk sem tróna á
toppi skuldalistans eiga það sameig-
inlegt með íslandi að opin-
beri geirinn er öflugur. Ráð-
stöfúnartekjurnar eru litlar
en þær fara hvorki í
skóla né
Það tæki heimilin 2,5 ár
að greiða niður skuld-
irnar efhver einasta
króna sem kæmi inn
færi í afborganir.
heilbrigðismál þar sem ríkið sér að
mestu um þann þátt hjá þessum
þjóðum. Einnig búa þær að stóru líf-
eyrissjóðakerfi og reynslan sýnir að
eftir því sem fólk er öruggara um líf-
eyrisframfærsluna, því meiri líkur eru
á að það leyfi sér að skulda.
Allar tekjur í 2,5 ár beint í
skuldir
Ingólfur H. Ingólfsson, fram-
kvæmdastjóri Fjármála heimilanna
ehf., segir að þegar skuldir heimil-
anna séu orðnar eins hátt hlutfall af
ráðstöfunartekjum og raun ber vitni
megi vissulega tala um skuldafen.
Það tæki heimilin 2,5 ár að greiða nið-
ur skuldirnar ef hver einasta króna
sem kæmi inn færi í afborganir.
Hann segir að mikið áhyggjuefni í
tengslum við skuldaaukninguna hér
á landi sé sú undarlega staðreynd að
stór hluti af skuldum heimilanna vex
sjálfkrafa í verðbólgunni. Þessi sjálf-
virka hækkun lána hefur numið 5,9
prósentum á árinu, eða um 40 millj-
örðum króna. Ingólfur segir þessa
milljarðaaukningu á lánum heimil-
anna ekki tilkomna vegna aukinn-
ar lántöku þeirra eða óráðsíu heldur
einfaldlega vegna verðtryggingarinn-
ar.
Heimilin hafa flúið íslensku
krónuna
Hörður Garðarsson hjá Greiningu
Glitnis segir stöðuna ekki
eins svarta og hún kunni
að virðast. Hann
segir mikilvægt
að hafaíhuga
að

-
Lán í erlendri mynt aukast
Hlutfall erlendra lána hefur
aukist um 11 prósent frá fyrra
ári hjá íslenskum heimilum.
húsnæðislán eru talin inn í skulda-
töluna. Því er ekki aðeins um neyslu-
skuldir að ræða. Lánakjör hafa batnað
gríðarlega á undanförnum árum og
fólk hefur í kjölfarið tekið stærri fast-
eignalán. Þó að skuldir hafi stækkað
hafa eignirnar einnig aukist, eins og
greiningardeildir viðskiptabankanna
hafa bent ötullega á.
Ingólfúr segir málið hins vegar
ekld svo einfalt. Eignirnar eru vissu-
lega að stærstum hluta heimilin okk-
ar en einmitt þess vegna er okkur
óhægt um vik að selja þær harðni í
ári. Á meðan kaupmáttur heldur enn
áfram að vaxa höfum við þó efni á
að greiða af lánunum. Eitt er þó ljóst
í hans huga: „Heimilin hafa flúið ís-
lensku krónuna."
Tekjulág heimili rekin með
lánum
Ingólfúr vekur athygli á því að
heimili tekjulægstu hópanna í land-
inu eru rekin með halla. Samkvæmt
útreikningum Hagstofunnar duga
tekjurnar ekki fyrir gjöldum. „Það
þýðir einfaldlega að þessi heimili eru
rekin með lánum," segir hann.
Ólafur Ragnar
Grímsson, for-
seti Is-
m % .

lands, sagði í nýársræðu sinni að
þanþolið í hagkerfinu hefði á köfl-
um reynst ótrúlegt: „En nú bendir
margt til að hollt sé að ganga hægar
um gleðinn- ar dyr, nema staðar um
stund og hug-
leiða hvað skiptir mesm." Hann hvet-
ur íslendinga til að setja sparnað í
öndvegi á nýju ári og gera aðhald og
nýtni að aðalsmerki. Þó íslending-
ar hafi stundum verið miklir eyðslu-
seggir, eins og forsetinn komst að
orði, er nú kominn tími til að venda
kvæði sínu í kross.
Húsnaeðisliðurinn skiptir
sköpum Greiningardeildir
viðskiptabankanna segja
ástandið ekki jafn slæmt og það
kann að virðast þvi húsnæðislán
séu inni í skuldatölunni.

> SKULDSETNING HEIMILA EFTIR LONDUM
- Skuldir heimilanna sem hlutfall af ráðstöfunartekjum*
SKULDIR HEIMILANNA ~
- Sem hlutfall af ráðstöfunartekjum _
ftalía Finnland Svlþjóð Bandaríkin England Ástralía Island Holland Danmörk
* fyrir áriö 2005
2003 2004 2005 2006 2007
V Miöað viö tölur Hagstofunnar um ráös
15 jfl Fjármálaráöuneytisins um þróun ráös
ráöstöfunartekjur og spár
ráöstöfunartekna a mann. IS
HEIMILIN í SKULDAFENI