Skírnir - 01.01.1944, Síða 196

184
Einar Ól. Sveinsson
Skirnir
franzeis, sæmiligan prestmann, er Rikini hét, kapalín sinn,
fekk hann til at kenna sönglist ok versgörð. Rikini var
klerkr góðr, bæði diktaði hann vel ok versaði, ok svá
glöggr var hann í sönglist ok minnigr, at hann kunni utan
bókar allan söng á tólf mánuðum, bæði í dagtíðum ok óttu-
söngum, með öruggri tóna setning ok hljóða grein, ok því
réðusk margra góðra manna börn undir hönd þessum
tveim meisturum, sumir at nema látínu, en aðrir söng,
eða hvárttveggja . . . Hér mátti sjá um öll hús biskups-
stólsins mikla iðn ok athöfn: sumir lásu heilagar ritning-
ar, sumir rituðu, sumir sungu, sumir námu, sumir
kenndu."1) Margir þeirra, sem hér námu, urðu síðan
merkir kennimenn. En það voru ekki aðeins skólasveinar,
sem færðu sér lærdóminn í nyt. „Þar var ok í fræðinæmi
hreinferðug jungfrú, er Ingunn hét. Öngum þessum var
hon lægri í sögðum bóklistum; kenndi hon mörgum gram-
maticam ok fræddi hvern, er nema vildi; urðu því margir
vel menntir undir hennar hendi. Hon rétti mjök látínu-
bækr, svá at hon lét lesa fyrir sér, en hon sjálf saumaði,
tefldi eða vann aðrar hannyrðir með heilagra manna sög-
um, kynnandi mönnum guðs dýrð eigi at eins með orðum
munnnáms, heldr ok með verkum handanna.“2) Við kirkju-
smíð á Hólum var þá sá maður, er hagastur var í þann
tíma á Islandi, er Þóroddur hét og var Gamlason, og ætla
menn, að það sé sami maður og Þóroddur rúnameistari, er
fyr var nefndur. „Þat er sagt frá þessum manni, at hann
hafði svá hvasst næmi, at þá er hann var at smíð sinni ok
hann heyrði, at klerkum var kennd grammatica, en þat er
látínulist, loddi honum þat svá í eyrum, at hann varð inn
mesti íþróttarmaðr í sagðri list.“3) „Svá mikit hófsk fræði-
fýsi ok náms með kostgæfi þessa blezaða byskups," segir
Gunnlaugur munkur, sem söguna hefur ritað, „at öðrum
megum stóðu at klerkar, öðrum megum leikmenn, hverr at
lesa með heilagri græðgi í sinn minnissjóð þat, er fá mætti
1) Bisk. I 239—40.
2) Bisk. I 241.
3) Bisk. I 235.