Bændablaðið - 23.10.2014, Blaðsíða 1

20. tölublað 2014 Fimmtudagur 23. október Blað nr. 429 20. árg. Upplag 63.000
Birkir Arnar Tómasson, bóndi á Móeiðarhvoli í Rangárvallasýslu, segir ákvörðunarfælni ríkja í afstöðu til þess hvort leyfa skuli ræktun á nýju mjólkurkúakyni
á Íslandi. Á innfelldu myndinni má sjá hvar fjósið er að rísa neðan við eldri gripahúsin á bænum. Myndir / HKr.
2422
Ábúendur á Móeiðarhvoli tvöfalda fjósrýmið með nýbyggingu að hollenskri fyrirmynd:
Gert klárt fyrir stórgerðara
kúakyn ef leyfi verður veitt
Birkir Arnar Tómasson og Bóel
Anna Þórisdóttir, bændur á
Móeiðarhvoli í Rangárvallasýslu,
eru að byggja nýtt 130 kúa fjós við
bæinn. Það er um 1.500 fermetrar
að grunnfleti og mun tvöfalda
húsakostinn fyrir nautgripi á
bænum.
Nýja fjósið er allt steinsteypt og
hannað að hollenskri fyrirmynd.
Birkir segir að það verði vissulega
eitthvað dýrara en stálgrindarhús,
en á móti komi lengri endingartími.
Fjósið sé líka rúmgott og með fleiri
fermetra á hverja kú en hefðbundið
er í íslenskum fjósum. Það geti því
hentað vel fyrir stórgerðara kúakyn
en það íslenska. Segir hann að fleiri
bændur hafi farið svipaðar leiðir í
nýbyggingum á síðustu árum.
Ákvarðanafælni hjá ráðamönnum
varðandi nýjan kúastofn
Mest hefur verið í umræðunni að
fá erfðaefni úr norskum kúm til að
kynbæta þann íslenska eða rækta
upp nýjan stofn. Birkir segist ekki
vita nákvæmlega hvers vegna menn
séu endilega að tala um norskar
kýr í þessu sambandi fremur en
kýr af öðrum stofnum. Sennilega
séu það þó heilbrigðisástæður sem
ráði þar för. Hann telur þó verst
að í allri þeirri umræðu ríki mikil
ákvörðunarfælni og greinilegt að
í kerfinu þori menn ekki að taka
afstöðu og segja af eða á.
Segir íslenskar kýr ekki þola
svona mikla framleiðslu
„Íslenska kýrin er góð út af fyrir
sig, en hún þolir ekki svona miklar
kröfur um afurðir eins og gerðar
eru til hennar. Þess vegna hefði ég
viljað bæta hana, en fyrst vil ég að
menn þori að taka ákvörðun um að
leyfa slíkt eða ekki. Ef menn segja
hreint út að þetta verði ekki leyft, þá
vinnum við auðvitað út frá því, en þá
verða menn líka að sætta sig við að
mjólkin verði dýrari en annars væri
mögulegt.“
Heilsufarsafföll íslenska
stofnsins fáránlega mikil
„Gripirnir sem menn eru að hugsa um
að fá eru stærri og heilsuhraustari.
Því segi ég að ef þetta eru kýr með
spenana á réttum stað, þótt þeir séu
kannski eilítið stærri en íslensku
kýrnar og þótt þær mjólki það sama
og íslensku kýrnar, þá yrðum við
samt í góðum málum með að skipta
út stofninum. Ástæðan er sú að
heilsufarsafföllin af okkar kúastofni
eru hreint fáránleg. Heilsufarið er
afskaplega lélegt og kálfadauði
ótrúlega mikill ásamt júgurbólgu
og öðru. Að fá íslenskar kýr til að
halda eða mjólka aðeins meira en
meðaltalið er ekkert grín. Menn
geta auðvitað sagt að ég sé búskussi
og kunni þetta ekki, en ég veit að
þetta er víðar svona hjá mönnum
sem þekktir eru fyrir að kunna vel
til verka í kúabúskap.“
Byrjar með tvo mjaltaþjóna
Birkir segir að til að byrja með verði
hann með tvo mjaltaþjóna í fjósinu,
en þeir eiga hvor um sig að geta annað
60 til 70 kúm þegar best lætur. Undir
fjósinu öllu er haughús og mun það
líka nýtast gamla fjósinu á bænum.
Hann segist ekki hafa farið út í að
vera með söfnunartanka fyrir utan
húsið eins og þekkist víða erlendis.
Þar eru slíkir tankar einmitt töluvert
notaðir til söfnunar á metangasi sem
síðan er nýtt til orkuframleiðslu.
Hann segir ástæðuna fyrst og
fremst vera hagkvæmnissjónarmið.
Það hafi þurfti að grafa niður á fast
fyrir fjósinu á Móeiðarhvoli. Því
hafi verið skynsamlegast að nýta
grunninn fyrir haughús í stað þess
að fylla hann upp með möl. Þá
segist Birkir hafa kynnt sér hvernig
þróunin sé í slíkum byggingum úti í
Evrópu. Þar séu menn einmitt mikið
að hverfa aftur til þess að vera með
haughús undir gripahúsunum, en
beita nýrri tækni þannig að hvorki
sé hætta á gas- eða lyktaruppstreymi
og eru gúmmílokur sem hindra það.
Þeirri tækni verður þó ekki beitt
til að byrja með í nýja fjósinu á
Móeiðarhvoli, þótt vel megi koma
henni fyrir síðar meir.
Hyggst hefja mjaltir í nýja húsinu
fyrir áramót
– Hvenær verður nýja fjósið svo
tilbúið?
„Það stóð nú til að byrja að
mjólka í fjósinu fyrir áramót. Það
má þó ganga ansi vel svo af því geti
orðið. Framkvæmdir gengu mjög
vel í sumar, en svo gekk ekkert í
september út af veðri. Það var t.d.
ekki hægt að hreyfa byggingakrana
hér í langan tíma,“ sagði Birkir.
/HKr.
Eistlendingar
í veitingarekstri á Þórshöfn
16
Mörg afburðalömb á landsvísu
Dreymir stundum
sápur á nóttunni
MS kærir til
áfrýjunarnefndar
samkeppnismála
Í yfirlýsingu frá Mjólkur-
samsölunni kemur fram að MS
hafi kært til áfrýjunarnefndar
samkeppnismála niðurstöðu
Samkeppniseftirlitsins þess eðlis
að fyrirtækið hafi misnotað
markaðsráðandi stöðu sína.
MS krefst þess að niðurstaða
Samkeppniseftirlitsins og sekt upp
á 370 milljónir króna verði felld
niður og grundvallar kröfu sína á
því að niðurstaða eftirlitsins byggist
á nýrri og fordæmalausri túlkun á
búvörulögum. Auk þess telur MS
að stórfelldir annmarkar séu á
málsmeðferð sem ættu að verða til
niðurfellingar málsins.
Einar Sigurðsson, forstjóri
Mjólkursamsölunnar, segir í viðtali
við Bændablaðið að hann telji
úrskurð Samkeppniseftirlitsins
byggja á grundvallarmisskilningi á
eðli viðskiptanna sem áttu sér stað og
sé að leggja að jöfnu ólík viðskipti.
„Annars vegar skilmálalausa sölu
á mjólk til þeirra sem hafa frjálsar
hendur við vinnslu hennar og miðlun
á mjólk innan framleiðslusamstarfs
MS og Kaupfélags Skagfirðinga og
við byggjum okkar vörn á stórum
hluta á því.“ Hann segir einnig að
hugmyndin að baki því að veita MS
undanþágu frá samkeppnislögum
byggi á því að ábatinn af rekstrinum,
með aðhaldi frá verðlagsnefnd
búvara, skili sér til bænda og
neytenda. Fjallað er um málefni MS
á blaðsíðum 26 til 29. /VH
Landsmót
í uppnámi
Samkvæmt heimildum Bænda-
blaðsins er engin lausn í sjónmáli
varðandi fyrirkomulag og
staðarval á næsta Landsmóti
hestamanna.
Það hefur verið frekar regla en
undantekning að deilur hafi spunnist
í kjölfar staðarvals Landsmóts
sem haldið er annað hvert ár. Það
breyttist ekkert á stormasömu
landsþingi Landssambands
hestamanna (LH) sem haldið var
á Selfossi um liðna helgi. Í kjölfar
heitrar umræðu um mál er tengjast
Landsmóti og staðarvali þeirra, sagði
Haraldur Þórarinsson, formaður
Landssambands hestamanna, af sér
og gerði stjórn félagsins slíkt hið
sama. Fráfarandi stjórnarmenn
hafa þó tekið að sér að starfa sem
starfsstjórn fram til 8. nóvember
næstkomandi þegar landsþingi
verður fram haldið. Lýst hefur
verið eftir framboðum til nýrrar
stjórnar LH sem kosin verður á
framhaldsþinginu.
- Sjá frekari umfjöllun og viðtal
við fráfarandi formann LH á bls. 4