Sagnir - 01.06.2013, Síða 116

117
ekki með öllu svart hvítar persónur og
ýmislegt kemur í veg fyrir alhæfingar um
þau skila boð sem meykóngasögurnar
áttu að koma á fram færi. Vinsamlegt
upp gjör mey kóngsins nítídu við biðla
sína passar ekki inn í þetta mynstur og
þegar mey kóngurinn sedentiana hefur
verið svipt æru og ríki heldur hún enn
nokkru sjálf stæði.23 Þess vegna verður
forð ast að full yrða nokkuð um sterka
eða veika stöðu kvenna á Íslandi á 14.
öld út frá þessum sögum. Enda væri
það til lítils þar sem riddarasögur endur-
spegla frekar hvernig höfundum þeirra
fannst að heimurinn ætti að vera en
ekki hvernig hann var. Þessar sögur eru
miklu heldur vitnis burður um ríkjandi
gildis mat og því verður reynt að rýna í
það hvaða gildum íslenskri aristókratíu
þótti mikil vægt að innræta dætrum
sínum og eigin konum.
Kvenkyns erfingjum í riddarasögum
má almennt lýsa sem martröð aldraðra
feðra en draumi ungra ævintýramanna,
þótt hlut verk þeirra hafi umfram allt
verið að styrkja stöðu beggja og sam-
bandið þar á milli. Persóna mey kóngsins
fellur hins vegar ekki inn í þetta tengsla-
net karl manna sem byggist að stórum
hluta á því að geta afhent og tekið
við konum hvor frá öðrum. Hún er
andstæðan við eitt meginþema íslenskra
riddara sagna, það er vin áttu karl manna
sem styrkist með mæg ðum. ómögu-
legt er að finna eitt endan legt svar við
því hvers vegna Ís lendingar sömdu svo
margar sögur um konur sem neituðu að
giftast en mögu lega er ein ástæðan sú
að mey kóng urinn undirstrikaði þetta
tengsla net með því að vera í mótsögn
við það. Hún á engan karlkyns ættingja
sem bið lar geta beint sér til og þar á ofan
neit ar hún með öllu að giftast. Eignir
skipta ekki um hendur, vinátta er ekki
inn sigluð með blóð böndum og enginn
erfi ngi fæðist. Mey kóngurinn setur allt
þetta kerfi á annan endann og vogar sér
að hafa það hreinlega ágætt.
Þetta eru þó ekki lok sögunnar
heldur upp haf. innan sam hengis
sögunnar er staða mey kóngsins alltaf
vandamál sem þarf að leysa. Það rennir
stoðum undir þá kenn ingu að sögurnar
um mey kóng ana gegni því hlutverki að
koma því á fram færi að það sé eðlilegt
ástand að karl menn skiptist á konum.
slík hjóna bönd stuðli að friði og velsæld
en ein stæðar konur valdi deilum sem
fái engan enda fyrr en einn eða fleiri
karl menn komi til sögunnar og stilli til
friðar. Mey kóng ur inn og ríki hennar
verða fyrir sí felld um árásum. Hún
getur kannski varist þeim um tíma en
hún getur aldrei komið á friði, því hún
er ekki karl maður og þar af leiðandi
ekki fær um að mynda banda lög og
standa í samningum. athyglisvert er að
þrátt fyrir þver móðsku meykóngsins í
þessum efn um verður hún á endanum
til þess að sam band ið milli tveggja
karlmanna styrk ist, bræður sættast,
fóstbræður verða mágar og aldraður
faðir eignast dug andi tengda son.24
Mikilvægi meydóms
Meykóngarnir eru sterkar persónur og
hæfi r stjórnendur en riddarasögurnar
draga ekki úr því að það er þrennt sem
háir þeim því þær eru konur: Þær geta
ekki bar ist í eigin persónu, þær geta ekki
stillt til friðar og missi þær æruna, þá
missa þær allt. Íslenskar riddarasögur
bera þess ótal mörg merki að höfundar
þeirra hafi viljað koma því á framfæri
hve mikil vægt það væri fyrir konu að
Vor2013-A5-288+4bls-BN.indd 117 6/5/2013 5:19:29 PM