Sagnir - 01.06.2013, Side 179

180
sveit anna kæmu framvegis öllum
skýrslum varðandi aðstæður gyðinga
og af tökur rakleiðis til hans. Dr. joseph
goebb els áróðurs ráðherra varð einnig
mjög ánægður við lestur skýrslnanna,
taldi ár angurinn frábæran og í kjölfarið
lýsti hann yfir að spádómur Hitlers væri
að ræt ast.14
að útrýma kommúnísku stjórnkerfi
og þar með arfleifð gyðinga varð sam-
eigin legt markmið yfirmanna þýska
hers ins og yfir manna dauðasveitanna.
afskipta leysi hersins skipti höfuðmáli
fyrir dauða sveitirnar svo þær fengju
að athafna sig að vild. Mörgum yfir-
mönnum her sins fannst drápin vera
nauðsynleg til að hefna fyrir ofbeldi
og glæpi sem Þjóð verjar hefðu þurft
að þola af hálfu gyð inga ásamt því að
heiður Þýskalands og stolt hins æðri
kynstofns væri í húfi. Öll orð hinna
viljugu herforingja urðu hvat ningar-
orð á meðan orð þeirra sem mög luðu
og þóttu aðgerðirnar ekki sýna minn sta
vott um hermennsku voru hun suð.15
Morðin á gyðingum tóku á sig aðra
mynd þegar dauðasveitirnar hættu að
drepa karl menn eingöngu og hófu að
myrða eigin konur og börn sem gætu
sóst eftir hefnd síðar.16
Aðferðirnar þróast
Hæstráðendur Þriðja ríkisins litu á
morð in á gyðingum sem lokalausnina
á gyð inga vandamálinu í Evrópu. Þó er
greini legt að í upphafi var ferlið harla
los ara legt og óskipulagt. sagnfræðingum
hefur ekki komið saman um hver bar
ábyrgð á öllum ákvörðunum en spjót
þeirra flestra beinast að Hitler sjálfum
sem var for ingi ríkisins, æðsti yfirmaður
hersins og bar því ábyrgð á öllum hern-
aðar legum aðgerðum.17
nokkrir fræðimenn, þ.á m. þýski
sagn fræðingurinn Martin Broszat, hafa
efast um að Hitler hafi nokkurn tíma
gefið skýra skipun um að hefja ferlið
sem síðar varð þekkt sem helförin. Það
hafi smám saman þróast út frá áður-
nefn dum aðgerðum árin 1941 og 1942.
Þessi niður staða byggir fremur á skorti
á heim ildum en raunverulegri vitneskju
um hvað gerðist.18 aðrir hafa fullyrt að
Hitler hafi einungis gefið fyrirskipun
munn lega, öfugt við líknardrápin í
Þýska landi, þar sem fyrirskipunin var
skjal fest.19
Þegar litið er á þróun helfararinnar,
og þ.a.l. lokalausnarinnar, kemur í ljós að
eitt fjölda morð leiddi af öðru. Morðin
á fötluðum og þroskaheftum þýskum
þegnum, sem voru að mestu framkvæmd
með eiturgasi, voru upphafið sem sann-
færði æðstu menn nasistaflokksins um
að fjölda morð væru framkvæmanleg.
að ferðirnar sem nasistar beittu voru
breyti legar; í upphafi voru gyðingar
jafnvel skotnir til bana á staðnum. Þeir
sem gátu unnið voru sendir rakleiðis í
fanga búðir eða í gyðinga hverfin, þar
sem hungur sneyð, kuldi og sjúkdómar
drógu flesta til dauða. til eru dæmi um
að skot vopn hafi verið notuð í fanga- og
út rýmingarbúðunum til að flýta fyrir og
skila á sættan legum árangri, enda þótti
gasið ekki alltaf áreiðanlegt. óbreyttir
þýskir borgarar virtust reiðubúnir að
horfa framhjá eða jafnvel taka þátt í
morðum á sak lausu fólki sem þeim hafði
verið talin trú um að væri „óæðra“.20
Himmler og flestir undirmenn hans
átt uðu sig á að fljótlegra og gagnlegra
væri að koma öllum gyðingum fyrir í
sér völdum búðum utan Þýskalands. Þar
gætu morðin gengið hraðar fyrir sig, þar
Vor2013-A5-288+4bls-BN.indd 180 6/5/2013 5:20:33 PM